زخم مری ؛ علائم، دلایل و روش های درمان

یکی از مشکلاتی که می‌تواند به دلایل قرارگیری در معرض اسید معده یا عفونت برای افراد ایجاد شود، زخم مری است، اما آیا با شیوه جلوگیری و روش های درمان زخم مری آشنا هستید؟

معمولا برخی از زخم‌ها در دستگاه گوارش فوقانی رخ می‌دهند و به طور کلی زخم معده نامیده می‌شوند. شایع‌ترین زخم‌های معده و اثنی عشری در قسمت فوقانی روده کوچک ایجاد می‌شود، همچنین زخم های گوارشی که در مری ایجاد می‌شوند به عنوان زخم مری شناخته شده هستند. این زخم یک نوع زخم گوارشی بوده که در ناحیه مری توسعه پیدا خواهد کرد و زمانی اتفاق خواهد افتاد که لایه مخاط موجود در سطح مری از بین برود و در نتیجه اسید معده باعث تحریک دیواره گوارشی شود؛ این لایه مخاطی در مری از دستگاه گوارش محافظت می‌کند.

نشانه‌های زخم مری

زخم های مری به غیر از احساس درد یا سوزش در مرکز قفسه سینه، ممکن است باعث درد یا سوزش در پشت و زیر قفسه سینه هم شوند. برخی دیگر از علائم مربوط به این زخم را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

• از دست دادن اشتهاء
• ایجاد مشکل در بلعیدن غذا
• احساس سوزش در مرکز سینه
• حالت تهوع
• تنگی نفس
• گلو درد
• ایجاد طعم تلخ در دهان
• درد شکم
• استفراغ، گاهی وقت‌ها همراه خون
• کاهش وزن

زخم مری چگونه ایجاد می‌شود؟

این نوع زخم، دلایل متنوعی دارد که در این قسمت آن‌ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد:

قرارگیری در معرض اسید معده: این مسئله باعث ایجاد التهاب مزمن و سوزش در مری می‌شود، به طوری که می‌تواند زخم را گسترش دهد. اینطور که پیداست، امکان دارد ایجاد اسید معده زیاد در افراد مبتلا به سایر بیماری های گوارشی همانند فتق هیاتال، GRED یا بیماری رفلاکس گوارشی بیشتر باشد.

دارو: برخی از داروها همانند آسپیرین، ایبوپروفن، بیس فسفونات و بعضی آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند باعث ایجاد ازوفاژیت، التهاب یا زخم در مری شوند.

عفونت: زخم‌های ناشی از عفونت به مراتب کمتر رایج است، اما عفونت قارچی با نام کاندیدا، هرپس و ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) با زخم های مری ارتباط دارند.

آسیب‌های ناشی از سایر دلایل: این زخم ممکن است از طریق مصرف برخی مواد فاسد یا دارای مشکل هم ایجاد شود؛ این مسئله بیشتر در کودکان رایج است، اما امکان دارد در افرادی که الکل مصرف می‌کنند یا مبتلا به مشکلات روانی هستند، ایجاد شود.

لازم به ذکر است که انواع خاصی از جراحی معده هم می‌توانند در ایجاد این نوع زخم، نقش داشته باشند.

رفتارهای لازم در برابر زخم مری

کلید جلوگیری از ایجاد مشکلات ناشی از زخم را می‌توان مداخله زودهنگام دانست. در مواردی که مشکل مربوط به رفلاکس اسید باشد، درمان شامل موارد زیر خواهد بود:

• استفاده از داروهایی همانند آنتی اکسیدان‌ها، مسدودکننده‌های گیرنده H2 و مهارکننده‌های پروتون پمپ (PPI).
• تغذیه و تغییر سبک زندگی برای کمک به هضم غذا.
• جراحی برای موارد شدید، همانند سفت کردن دریچه LES (عضله پایین مری) در نزدیکی شکم یا قرار دادن یک دستگاه مغناطیسی برای کمک به عملکرد آن.

زخم های مری که به دلیل GERD (بازگشت اسید به مری) ایجاد نشود، امکان دارد نیازمند مداخلات متفاوتی باشد؛ به عنوان مثال، آنتی بیوتیک یا ضدقارچ‌ها ممکن است در مواردی تجویز شوند که زخم ایجادشده در مری ناشی از عفونت باشد. تغییر شیوه زندگی و رژیم های غذایی می‌توانند در کاهش رفلاکس اسید و GERD که از عوامل شایع زخم مری هستند، موثر باشند. تغییر سبک زندگی و تغذیه برای درمان زخم‌ها را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

• به آرامی غذا خوردن
• اجتناب از پرخوری
• اجتناب از دراز کشیدن تا 3 ساعت پس از مصرف غذا
• کنترل وزن
• پوشیدن لباس‌های گشادتر به منظور کاهش فشار بر روی معده
• اجتناب از استعمال دخانیات؛ افراد سیگاری در معرض خطرات بیشتر GERD قرار دارند
• بالا نگه داشتن سر در هنگام خواب به منظور کاهش رفلاکس اسید شبانه

تغییرات غذایی به منظور درمان زخم‌ها می‌تواند شامل مصرف یک رژیم غذایی متعادل با پروتئین کم، آجیل، دانه‌ها، میوه و سبزیجات باشد؛ برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند منجر به ایجاد GERD شوند و باید از مصرف آن‌ها اجتناب کرد، از جمله:

• الکل
• کافئین
• شکلات
• مرکبات
• غذاهای سرخ کردنی
• سیر
• غذاهای پرچرب
• نعنا
• پیاز
• غذاهای دارای ادویه
• گوجه فرنگی و غذاهای مبتنی بر آن

از آن جایی که غذاهای ایجادکننده رفلکس اسید و GERD ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد، بهتر است از یک دفترچه یادداشت به منظور ثبت غذاهای مصرفی روزانه و علائم ایجاد شده ناشی از آن، استفاده کرد.

شیوه تشخیص زخم مری

پزشکان می‌توانند زخم های ایجادشده در مری را از روش‌های زیر تشخیص دهند، از جمله:

• یک تاریخچه پزشکی شخصی
• معاینه فیزیکی
• آندوسکوپی به منظور مشاهده درون مری
• اشعه ایکس باریوم

در صورتی که پزشکان وجود زخم مری را تشخیص دهند، امکان دارد یک نمونه کوچک از زخم را برای بررسی با روش‌های خاص، بردارند.

عوارض جانبی

شرایط مختلف می‌توانند در افزایش خطر ابتلا به زخم مری نقش داشته باشند، برخی از آن‌ها عبارتند از:

• زخم معده
• زخم اثنی عشر
• GERD
• ازوفاژیت
• ایدز
• عفونت مخمری
• دیابت
• سرطان مری

عوارض ناشی از مبتلا شدن به این زخم را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

• خونریزی گوارشی فوقانی، البته در موارد نادر
• زخم معده‌ای که مجددا ایجاد شود
• تنگ شدن مری
• سرطان مری
• از دست دادن وزن بیش از حد به دلیل از دست دادن اشتهاء و ایجاد مشکلاتی در بلعیدن
• پارگی مری