در یک پژوهش میزان اکسید منیزیم موجود در هزاران تکه از سنگهای آتشفشانی با عمر حداقل 2.5 میلیارد سال بررسی شد. نتایج این تحقیقات یه تشریح شکل گیری الماس کمک میکند.
پروفسور بالز کمبر از دانشگاه کوئینزلند و اما تاملینسون از کالج ترینتی دوبلین، در مطالعهای بر روی هزاران تکه از سنگهای آتشفشانی با عمر حداقل 2.5 میلیارد سال که از سراسر زمین جمعآوری شده بودند، میزان منیزیم اکسید موجود در آنها را مورد بررسی قرار دادند. نتایج این تحقیقات به نظریه تشریح شکل گیری الماس کمک میکند.
گوشته بالایی زمین در گذشته گرمتر نبوده است
پروفسور کمبر در رابطه با این پژوهش گفت:
این نمونههای سنگی گردآوری شده متعلق به دوره آرکئون هستند. تجزیه و تحلیل سطح منیزیم اکسید در این نمونه سنگها، این باور مرسوم را که گوشته زمین در گذشته بسیار داغتر از امروز بوده است، رد میکند. ما میدانیم که زمین بعد از دوران اولیه در حدود 2.5 تا 3 برابر داغتر شده است. نظریه پذیرفته شده در حال حاضر این است که کل گوشته زمین تا 2.5 میلیارد سال ثبل بهطور قابل توجهی گرمتر بوده است؛ اما نتایج تجزیه و تحلیل ما بیانگر آن است که تنها بخشی از این نظریه درست است. در حالی که گوشته پایینی زمین به شدت داغتر بوده، اما گوشته بالایی که محدودهای کمتر از 670 کیلومتر را شامل میشود، گرمتر از دمای فعلی آن نبوده است. در بررسیهای ما نیز گوشته بالایی زمین اهمیت داشته است؛ زیرا سنگهای آتشفشانی که مورد بررسی قرار دادیم، از این قسمت زمین انتخاب شدهاند.
میزان گرمای باقی مانده در لایههای زمین مهم است
این دو محقق نظریه خود را با ذکر این مثال تشریح کردند. فرض کنید برای گرم کردن اتاق خود در فصل زمستان، بخاری را روشن میکنید. اما پنجرههای اتاق خود را باز نگه دارید. در این صورت شما به میزان مورد نیازتان گرما تولید کردهاید، اما در مجموع فضای اتاق گرمتر نشده است. پروفسور این مثال را اینگونه ادامه داد:
در مورد زمین هم این گونه است. ما به دنبال این نیستیم که زمین چقدر گرما تولید کرده است. در واقع چیزی که برای ما حائز اهمیت است، میزان گرمای باقی مانده در لایههای داخلی زمین است. فرضیه به این صورت بیان شده است که تولید گرمای بیشتر در این قسمت از زمین، منجر به دمای بالاتر خواهد شد.
اما نتیجه بررسیهای ما نشان میدهد که اگرچه دمای تولیدی در این بخش بیشتر است، اما عملا دمای آن بالاتر نیست. درست است که در گذشته زمین گرمای بیشتری تولید میکرده است، اما با باز کردن پنجرههای بیشتر در نهایت گرمای مورد نیاز خود را تولید کرده و مابقی را از دست داده است.
فرضیه جدید به تشریح شکل گیری الماس کمک میکند
فرضیه خنکتر بودن گوشته بالایی زمین به تشریح شکل گیری الماس هم کمک میکند. شکل گیری الماس بیشتر مربوط به این دوره است؛ اما در صورتی که گوشته بالایی بیش از حد گرم میبود، به گرانیت تبدیل میشدند.
با مشخص شدن این که در 2.5 میلیارد سال قبل گوشته فوقانی زمین از آنچه تاکنون تصور میشده بسیار سردتر بوده است، دانشمندان به پاسخ پرسشهای دیگر نزدیکتر شدهاند؛ به عنوان مثال، در مسائل مربوط به زمینشناسی و حرکت صفحات زمین که برای مدتهای طولانی میان دانشمندان اختلاف نظر بوده است.
اگر در 2.5 میلیارد سال قبل گوشته بالایی زمین بسیار داغتر از حالا بود، آنگاه صفحات اقیانوسی بسیار ضخیمتر بودند و لغزش آنها بر روی یکدیگر به سختی ممکن میشد. پروفسور کمبر در پایان اشاره کرد که درک سیر تکامل گرمایی زمین، برای درک بسیاری از جنبههای این سیاره همچون تکامل جو، به وجود آمدن زمین و البته سیر تکاملی حیات لازم و ضروری است.