تلسکوپ سوبارو توانست 1800 ابرنواختر جدید را شناسایی کند

اخیرا اخترشناسان به واسطه تلسکوپ سوبارو (Subaru Telescope) و با رصد کهکشان‌های دور توانستند 1800 ابرنواختر جدید را شناسایی کنند. پیش‌تر پژوهشگران اعلام کرده بودند ابرنواخترها پدیده‌ای نادر هستند.

اخترشناسان در بررسی‌های جدید خود به کمک تلسکوپ سوبارو (Subaru Telescope) که یک تلسکوپ 8.2 متری است توانستند حدود 1800 ابرنواختر جدید را شناسایی کنند که فاصله آن‌ها تا زمین حدود 8 میلیارد سال نوری است. عمر پرجرم‌ترین ستاره‌های جهان با یک انفجار عظیم که آن را با نام ابرنواختر (Supernova) می‌شناسند به پایان می‌رسد. چنین انفجارهایی زمانی اتفاق می‌افتند که مراحل خاموش شدن یک ستاره در حال مرگ شروع می‌شود. در این زمان ستاره به صورت ناگهانی منفجر می‌شود و حجم بسیار زیادی از نور به واسطه این انفجار تولید خواهد شد که سرانجام از آن ستاره فقط یک هسته کوچک نوترونی باقی می‌ماند.

در فضا نوترون به عنوان سنگین‌ترین ذره شناخته می‌شود؛ برای مثال اندازه یک سر سوزن از نوترون دارای هزاران تن جرم است. ستاره قدرت خود را در فضای بی‌کران جهان پرتاب می‌کند که در این زمان درخشندگی این پرتاب ممکن است طی چند روز از تمامی کهکشان نیز بیشتر باشد. در حال حاضر نیز این امکان وجود دارد تا باقی مانده‌های درخشان ستاره‌هایی که در صدها یا هزاران سال قبل منفجر شده‌اند را مشاهده کرد. به طور کلی ابرنواخترها جزو پدیده‌های نادر محسوب می‌شوند؛ برای مثال در کهکشان راه شیری به طور متوسط در هر قرن یک یا دو ابرنواختر ایجاد می‌شود که برخی از آن‌ها در پشت غبار کهکشان از دید ماه مخفی می‌مانند. محققان بر این باورند اطلاعات جدیدی که به دست آمده است می‌تواند سرنخ‌های جدیدی از هستی باشد.

جزئیات شناسایی 1800 ابرنواختر

با وجود اینکه بسیاری از محققان پدیده ابرنواختر را نادر می‌دانستند، اما اخیرا گروهی از اخترشناسان به کمک تلسکوپ سوبارو که از دوربین سوپریمم سوپریهایپر (Hyper Suprihyper suprimeme-Cam) بهره می‌برد توانستند تصاویر بسیار زیبایی را ثبت کنند. گفتنی است دوربین سوپریهایپر یک دوربین 870 مگاپیکسلی است که این توانایی را دارد تا از یک جسم در زاویه‌های مختلف عکس‌برداری کند. اخترشناسان طی یک مطالعه 6 ماهه تعداد زیادی از ابرنواخترهای جدید را شناسایی کردند که از زمین فاصله زیادی دارند. طی این مطالعه 5 ابرنواختر فوق‌العاده درخشان و 400 ابرنواختر نوع Ia را شناسایی کردند که از این 400 ابرنواختر حدود 58 ابرنواختر از زمین حدود 8 میلیارد سال نوری فاصله داشتند.

در تمامی کهکشان‌ها ابرنواخترهای نوع Ia مشاهده می‌شوند، اما در بازوهای مارپیچی کهکشان‌های مارپیچی تعداد آن‌ها محدود است. این نوع از ابرنواخترها از عناصر متعددی چون منیزیم، سیلیکون، گوگرد و کلسیم برخوردارند که در زمان حداکثر درخشندگی در طیف نمایان می‌شوند. پژوهشگران معتقدند ابرنواخترهای نوع Ia به واسطه انفجار و به دلیل انتقال جرم بین ستاره‌ای پیر با عمر زیاد و یک کوتوله سفید در یک ستاره دوتایی بسیار نزدیک به یکدیگر ایجاد شده‌اند. تمامی این اطلاعات به کمک ابزارهای تلسکوپ پیشرفته سوبارو به دست آمده‌اند و اخترشناسان این اطلاعات را مدیون آن هستند؛ زیرا طی 10 سال با تلسکوپ فضایی هابل فقط توانستند یک ابرنواختر جدید را شناسایی کنند.

جزئیاتی از تلسکوپ سوبارو

تلسکوپ سوبارو به عنوانی یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین تلسکوپ‌های نوری محسوب می‌شود که در رصدخانه مونوکی در هاوایی قرار دارد. در این تلسکوپ یک آینه مقعر با قطر 8 متر و 20 سانتی‌متر وجود دارد که از سال 1999 تعداد زیادی از دانشگاه‌های ژاپنی به صورت مشترک از آن استفاده می‌کنند. همچنین تلسکوپ سوبارو از سنسورهای تصویر CCD که توسط شرکت هاماماتسو ساخته شده است بهره می‌برد. پروفسور نوآکی یاسودا (Naoki Yasuda) در این خصوص عنوان کرد تلسکوپ سوبارو برای دانشمندان فواید بسیاری داشته است که حتی اخیرا بسیاری از آن‌ها به کمک این تلسکوپ توانستند نقشه‌های سه‌بعدی از ماده تاریک و رویت سیاهچاله‌های اولیه استفاده کنند و در حال حاضر نیز بار دیگر این تلسکوپ با شناسایی 1800 ابرنواختر توانایی‌های خود را به ما نشان داد. بدون شک کشف این تعداد از ابرنواخترها دانشمندان را قادر می‌سازد تا بتوانند ماهیت انرژی تاریک را بهتر درک کنند.

انرژی تاریک چیست؟

انرژی تاریک (dark energy) در حوزه کیهان‌شناسی نوعی از انرژی محسوب می‌شود که تاکنون ناشناخته مانده و به صورت فرضی تمام فضا را احاطه کرده است و باعث می‌شود میزان سرعت انبساط جهان نیز افزایش پیدا کند. انرژی تاریک جزو قابل قبول‌ترین فرضیه‌ها برای توضیح کشفیات اخیر محسوب می‌شود که دانشمندان عنوان می‌کنند جهان با یک شتاب در حال افزایش منبسط می‌شود. در حوزه کیهان‌شناسی به صورت استاندارد بر اساس هم‌ارزی جرم و انرژی، دنیا شامل حدود 26.8 درصد ماده تاریک، 68.3 درصد انرژی تاریک (در مجموع 95.1 درصد) و 4.9 درصد ماده معمولی است. همچنین در منظومه شمسی حدود 6 تن انرژی تاریک درون شعاع مدار پلوتو کشف شده است و بیشتر از آن نمی‌توان در این منظومه پیدا کرد. البته انرژی تاریک بیشتر جرم انرژی را شامل می‌شود؛ چراکه به صورت یکنواخت در فضا پخش شده است.