رجیستری ویندوز چیست و چطور می‌توان آن را ویرایش کرد؟

رجیستری ویندوز در نگاه اول مکانی ترسناک و خطرناک به نظر می‌رسد. از طریق ویرایش رجیستری ویندوز می‌توان تنظیماتی از ویندوز که به صورت عادی قابل مشاهده نیستند را تغییر داد، در نتیجه مجبور به یادگیری نحوه کار با آن هستیم.

با کمی جستجو در وب درباره نحوه ایجاد تغییراتی در قسمتی خاص از یک سیستم عامل ویندوز، مقاله‌های متعددی را درباره چگونگی ویرایش رجیستری ویندوز به منظور دستیابی به هدفتان مشاهده خواهید کرد. اگر نیازمند ویرایش ویندوز رجیستری هستید، تا زمانی که بدانید کجا مشغول اعمال چه تغییری هستید، ایمن خواهید ماند. حین اعمال تغییرات در اینجا، باید کاملا آگاه عمل کرد. دست‌کاری اشتباهی یکی از قسمت‌های Rgistery ویندوز سبب بروز دردسرهای فراوانی خواهد شد.

رجیستری ویندوز چیست؟

ویندوز رجیستری را می‌توان پایگاه داده‌ای دانست که اطلاعات مربوط به تنطیمات بخش‌های مختلفی از ویندوز را در خود ذخیره کرده است. تقریبا تمامی پیکربند‌ی‌ها و تنظیمات سیستم عامل‌های مایکروسافت در این بخش ذخیره می‌شوند.

اپلیکیشن‌های جانبی نیز می‌توانند به منظور ذخیره‌سازی تنظیماتشان از رجیستری ویندوز استفاده کنند. البته ترجیح برخی برنامه‌نویسان، استفاده از فایل‌های پیکربندی (Configuration Files) به منظور ذخیره‌سازی تنظیمات اپلیکیشن‌های ویندوزی خود است. در هر صورت دست آن‌ها برای انتخاب از میان این دو راهکار باز است.

نکته مهمی که در برخی موارد کاربر را به ورود و ویرایش رجیستری ویندوز وادار می‌کند، عدم امکان مشاهده گستره وسیعی از تنظیمات مربوط به سیستم عامل در دیگر قسمت‌ها است. بخش قابل توجهی از تنظیمات پیشرفته ویندوز فقط با دست‌کاری Registry قابل تغییر است.

البته گزیده‌ای از این تنظیمات را می‌توان از طریق Windows Group Policy نیز تغییر داد، اما این بخش از ویندوز فقط در نسخه‌های Professional ویندوز در دسترس است. در صورت استفاده از نسخه‌‌ای به غیر از Professional، ویرایش رجیستری ویندوز به احتمال زیاد تنها راهکار پیش روی شما برای اعمال تغییر در این تنظیمات است.

ویرایشگر ویندوز رجیستری (Windows Registry Editor) یک رابط کاربری گرافیکی است که به کاربر اجازه می‌دهد به صورت بصری و بدون نیاز به استفاده از محیط متنی (کامندی) ویندوز، محتواهای این بخش از سیستم عامل را دست‌کاری کند.

نحوه باز کردن ویندوز رجیستری

هشدار: در زمان ویرایش رجیستری ویندوز باید شدیدا احتیاط کنید. پیش از اطمینان، هرگز محتوایی را از قسمتی از Registry حذف نکنید. اگر به طور دقیق نمی‌دانید بخشی از ویندوز رجیستری مربوط به چیست، از ویرایش یا مخصوصا حذف آن بپرهیزید. تنها به مقالاتی که از متخصص بودن نویسندگان آن‌ها اطمینان دارید اعتماد کرده و برای رسیدن به هدفی خاص یا تغییر تنظیمات بخشی مشخص، قدم به قدم طبق آموزش پیش بروید. در این صورت، مشکلی بروز نخواهد کرد.

در صورت ویرایش و حذف قسمتی از رجیستری به صورت اشتباه، احتمال نیاز به نصب مجدد ویندوز برای فراهم شدن مجدد امکان استفاده از سیستم کامپیوتری بالا است. در برخی شرایط، امکان گرفتن بک آپ از فایل‌های ذخیره در درایو C پیش از نصب مجدد سیستم عامل فراهم است، به همین دلیل تعویض ویندوز برای کاربران عادی، تنها از نظر زمان دردسرساز خواهد بود! در برخی موارد، دسترسی‌تان به سیستم عامل به طور کامل قطع می‌شود‌! در چنین شرایطی باید بدون بکاپ‌گیری از فایل‌های موجود در درایو C، آن را به منظور نصب مجدد سیستم عامل فرمت کنید!

ورود به Registry ویندوز

به منظور ورود به این بخش از ویندوز وارد منوی استارت شده و عبارت regedit را وارد کنید. بعد از نمایان شدن آیکون انتخاب شده در تصویر زیر روی آن کلیک کنید. همچنین می‌توانید برای باز شدن منوی Run، ابتدا دو کلید Win + R را به صورت همزمان فشار داده و بعد از نوشتن عبارت regedit در آنجا، کلیک اینتر را بزنید.

نحوه ویرایش رجیستری ویندوز

اگر از مقداری مشخص به منظور تغییر آگاهی دارید، از طریق درختی که به منظور مرتب‌سازی بخش‌های مختلف Registry ایجاد شده است، مرحله مرحله جلو رفته و به قسمت مورد نظر برسید. برای باز شدن و نمایش شاخه‌های بیشتر روی آیکون فلش کلیک کنید. این کار را تا رسیدن به بخش دلخواه در این ساختار سلسله مراتبی ادامه دهید.

به عنوان نمونه، اگر در پی ویرایش گزینه‌های منوی کلیک راست “Add to VLC Playlist” (افزودن به لیست پخش وی‌ال‌سی پلیر) هستید، باید مسیر HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell\AddToPlaylistVLC را دنبال کنید. باید به صورت مرحله به مرحله وارد هر یک از شاخه‌های مشخص شده در آدرس بالا شوید. وی‌ال‌سی پلیر نمونه‌ای از برنامه‌هایی است که توسعه‌دهنده آن، به منظور ذخیره‌سازی تنظیمات، استفاده از رجیستری ویندوز را ترجیح داده است.

علاوه بر آن، می‌توانید از قابلیت جستجوی Registry Editor نیز استفاده کنید. کافی است بعد از ورود به بخش رجیستری، کلیدهای CTRL + F را فشار دهید. در ادامه پنجره‌ کوچکی مقابلتان باز خواهد شد. در اینجا کلید، مقدار یا داده رشته‌ای مورد نظرتان را تایپ کنید. به خاطر پیچیدگی این قسمت از سیستم عامل‌های ویندوز، جستجوگر آن همیشه قادر به برگرداندن نتیجه صحیح نیست. اگر هیچ نتیجه‌ای یافت نشد، باید به صورت قدم قدم تا رسیدن به قسمت مورد نظر پیش بروید.

برای ویرایش مقداری خاص، روی نام آن کلیک راست کرده و سپس گزینه Modify را انتخاب کنید. بعد از تغییر Value Data به مقدار جدید، روی OK کلیک کنید.

ایجاد مقداری جدید در رجیستری ویندوز

در برخی موارد نیازمند وارد کردن داده‌ای جدید به قسمتی مشخص از ویندوز رجیستری هستید. به عنوان نمونه، اگر مقادیری خاص برای یک سری تنظیمات مشخص وجود ندارند، باید آن‌ها را به صورت دستی وارد کنید. برای اطمینان از عملکرد صحیح و اعمال شدن تغییرات، باید از قرارگیری در پوشه صحیح اطمینان پیدا کنید. به عبارتی باید مقدار جدید را در فولدری صحیح ایجاد کنید، وگرنه با احتمالی کمتر در مقایسه با زمان حذف یا ویرایش به صورت اشتباه، همچنان خطر شما را تهدید می‌کند!

ابتدا از قرارگیری در مسیری صحیح مطمئن شوید. در ادامه روی پنل سمت راست کلیک راست کرده و بعد از رفتن روی گزینه New، در منوی جدید، نوع مقدار را مشخص کنید. این مقدار به عنوان نمونه می‌تواند یک رشته (String) باشد. نام آن را مشخص کرده و سپس مقدارش را تعیین کنید.

اگر کلید یا فولدر مورد نیازتان وجود ندارد، به وسیله ایجاد زیرکلید در هر فولدر، ساختار سلسله مراتبی لازم را ایجاد کنید. به عنوان نمونه، اگر در پی تغییر مقدار Foo\Bar هستید، کلید Foo را ابتدا در صورت عدم وجود آن ایجاد کنید. سپس نوبت به ساخت کلید Bar درون آن می‌رسد.

ایمپورت و اکسپورت کردن فایل‌های ویندوز رجیستری

در رجیستری ویندوز از فایل‌های دارای پسوند reg. پشتیبانی می‌شود. به وسیله ایمپورت کردن فایل‌های این چنینی می‌توان با سرعتی بالاتر اقدام به اعمال یک سری تغییرات در Registry ویندوز کرد. البته کاربری دیگر یا خودتان در زمانی قبل‌تر، باید از وضعیت رجیستری بکاپ گرفته باشید.

اکسپورت کردن فایل reg.

می‌توان برای بکاپ گرفتن از یک سری کلیدهای رجیستری مشخص، فایل دارای پسوند reg. منحصربه‌فرد خود را ایجاد کرد. همواره پیش از اعمال هر گونه تغییر در رجیستری ویندوز، گرفتن بکاپ از آن شدیدا توصیه می‌شود. می‌توان به صورت موردی، از مقادیر و کلیدها نسخه پشتیبانی تهیه کرد. امکان گرفتن بکاپ از کل Registry نیز وجود دارد. اگرچه ایجاد نسخه پشتیبان از کل بخش رجیستری زمان‌بر به نظر می‌رسد، اما در نهایت، سبب صرفه‌جویی در وقت خواهد شد. با توجه به حساسیت این بخش از سیستم عامل،‌ در صورت دست‌کاری قسمتی از آن به صورت اشتباهی و در ادامه بروز مشکل، باید زمان زیادی را صرف عیب‌یابی کنید. برای بیشتر کاربران، رجیستری ویندوز دارای حجم چند صد مگابایت است.

روی کلید مورد نظر در پنل سمت چپ کلیک راست کرده و سپس گزینه Export را انتخاب کنید. محتوای این کلید داخل یک فایل دارای پسوند reg. ذخیره خواهد شد. می‌توان بعدها به وسیله ایمپورت کردن فایل از آن استفاده کرد یا فایل را در اختیار دیگران قرار داد.

ایمپورت کردن فایل reg.

به وسیله دابل کلیک کردن روی یک فایل این چنینی، محتوای آن به رجیستری ویندوز سیستم شما افزوده خواهد شد. ممکن است در برخی مقالات آموزشی، برای ساده شدن کار شما، یک فایل با پسوند reg. در اختیار قرار بگیرد. به این ترتیب بدون نیاز به مسیریابی در ساختار سلسله مراتبی Registry و سر و کله زدن با برخی مقادیر نامفهوم آن، تنظیمات مورد نظرتان را اعمال خواهید کرد. در بیشتر مواقع، برای عملیاتی شدن تغییر جدید،‌ باید سیستم کامپیوتری را یک مرتبه ری‌استارت کنید.

با توجه به حساسیت این بخش، از کلیک کردن روی هر فایل reg. موجود در وب سایت‌های مختلف خودداری کنید. یک فایل مخرب می‌تواند به وسیله دست‌کاری مقادیری حساس، سیستم کامپیوتری دسکتاپ یا لپ تاپ شما را به طور کامل بهم بریزد. قبل از اجرای یک فایل reg.، روی آن کلیک راست کرده و گزینه Edit را انتخاب کنید. در ادامه محتویات آن فایل داخل برنامه نوت پد (یا هر ویرایشگر متن دیگر) باز می شود. به این ترتیب متوجه خواهید شد با دابل کلیک روی آن فایل، چه مقادیری به خورد رجیستری ویندوز شما داده خواهد شد!

به خاطر نامفهوم بودن بیشتر کلیدها و مقادیر در ویندوز رجیستری، احتمال عدم تشخیص نحوه کارکرد یک فایل reg. بالا است. به همین دلیل تنها راه خاطر جمع شدن از سلامت یک فایل ویرایش رجیستری، دریافت آن از منبعی قابل اطمینان است.

در ادامه به عنوان نمونه، به دست‌کاری بخشی از رجیستری برای اعمال یک تغییر غیر متداول خواهیم پرداخت. در اینجا قصد داریم فاصله بین آیکون‌های دسکتاپ را تغییر بدهیم. به این منظور وارد رجیستری ویندوز شده و به مسیر HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop\WindowMetrics بروید. در ادامه باید دو مقدار را تغییر بدهید. در پنل سمت چپ، کلید WindowMetrics را یافته و در همانجا مقادیر IconSpacing و IconVerticalSpacing را بیابید. اولین گزینه مربوط به میزان فاصله افقی بین آیکون‌ها است. از طریق دومین مورد، فاصله عمودی بین آیکون‌های قرار گرفته در دسکتاپ ویندوز را تعیین می‌کنید.