ماجرای افزایش قیمت اینترنت در ایران و مقایسه نرخ اینترنت با سایر کشورها

اخیرا اپراتورهای ثابت با ارسال نامه‌ای به وزیر ارتباطات و رگولاتوری خواستار افزایش 50 درصدی قیمت اینترنت شدند، اما وزیر ارتباطات برای این افزایش قیمت شروطی را در نظر گرفته است. در ادامه موضوع افزایش نرخ اینترنت ثابت اپراتورها و تعرفه اینترنت در سایر کشورها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

در آبان ماه سال 96 شاهد آخرین تغییر قیمت اینترنت بودیم که به واسطه آن مدل قیمت‌گذاری اینترنت از حالا اینترنت حجمی به اینترنت نامحدود بر پایه مصرف منصفانه تغییر پیدا کرد. در آن زمان در جلسه 266 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات طرح تغییر تعرفه اینترنت تصویب شد تا بر اساس آن شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت پرسرعت ثابت به واسطه فناوری‌ها سیمی چون فناوری ADSL جدول‌های قیمتی خود را طبق سرعت و به شکل غیرحجمی (Connection based) تنظیم کنند و مشتریان نیز از سرویس باکیفیت‌تر و نامحدود بهره‌مند شوند.

با توجه به اینکه در این مصوبه موضوع مصرف منصفانه جایگزین اینترنت نامحدود شد، تمرکز شرکت‌ها بر روی ترافیک داخلی افزایش پیدا کرد که همین موضوع به نوعی با اهداف اولیه فاصله گرفت و نارضایتی کاربران را به همراه داشت؛ زیرا کاربران بر این باورند میزان مصرف منصفانه همان حجم بسته اینترنت است و چنین قیمت‌گذاری با توجه به افزایش قیمت نهایی باعث می‌شود در مصرف اینترنت محدودیت‌هایی ایجاد شود. البته کارشناسان حوزه فناوری بر این باورند که مصوبه 266 رگولاتوری شروعی برای غیرحجمی شدن واقعی اینترنت محسوب می‌شود.

جدول آخرین قیمت اینترنت ثابت

تعرفه ارائه خدمات دسترسی پرسرعت ثابت (ADSL)
نرخ بیت دانلود (بیت بر ثانیه)	سقف تعرفه ماهانه ارائه خدمات (هزار ریال)
512K	125
1M	200
2M	250
3M	350
4M	400
8M	500
16M	800
تعرفه ارائه خدمات دسترسی پرسرعت ثابت (VDSL و فیبر)
20M	2000
30M	2500
50M	3000

سطح	ظرفیت (هر Gbps معادل Mbps*1024)	قیمت ماهانه هر مگابیت برثانیه (ریال)
1	100 Mbps	1 میلیون و 305 هزار ریال
2	1 Gbps	1 میلیون و 125 هزار ریال
3	10 Gbps	937 هزار و 500 ریال
4	40 Gbps	843 هزار و 750 ریال
5	100 Gbps	750 هزار ریال

درخواست اپراتورهای ثابت برای افزایش قیمت اینترنت

با توجه به اینکه برخی از کارشناسان و بسیاری از کاربران نسبت به مصوبه 266 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات انتقاد کردند، اما این مصوبه در سال 97 با تغییری همراه نشد و تمامی شرکت‌های اینترنتی سرویس‌های خود را طبق این نوع از قیمت‌گذاری به کاربران خود ارائه کردند. همچنین رگولاتوری در اواخر سال 97 اعلام کرد قیمت اینترنت در سال 98 افزایش پیدا نخواهد کرد، اما اکنون پس از گذشته 3 ماه از سال 98 شاهد این موضوع هستیم که اپراتورهای ارائه دهنده اینترنت ثابت به وزیر ارتباطات نامه‌ای را ارسال کردند و از وی خواستند تا تعرفه خدمات اینترنت را به میزان 50 درصد افزایش دهد. در واقع اپراتورها با ارسال نامه به وزیر ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات ارتباطات موج جدیدی از افزایش قیمت اینترنت را به وجود آوردند تا جایی که رگولاتوری نیز اعلام کرد اگر اپراتورها اسناد منطقی را ارائه کنند این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

اپراتورهای ثابت بر این باورند که به دلیل اینکه استقبال کاربران از اینترنت موبایل افزایش پیدا کرده است، مشتریان خود را از دست داده‌اند و به دلیل درآمد پایین نمی‌توانند هزینه‌های خود را جبران کنند. از این رو با نوشتن نامه‌ای به وزیر ارتباطات خواستار افزایش 50 درصدی قیمت اینترنتی شدند تا به اینگونه بتوانند هزینه‌های خود را جبران کرده و از ورشکستگی نجات پیدا کنند. در همین رابطه حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی عنوان کرد:

تعرفه خدمات اینترنت موضوعی کارشناسی است و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت ثابت باید دلایل و مستندات خود را برای افزایش تعرفه خدمات به رگولاتوری ارائه کنند. در صورت ارائه دلایل و مستندات محکم و کارشناسی شده، این موضوع در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بررسی شده و قطعا در تصمیم‌گیری کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، موثر خواهد بود.

قرار نبود قیمت اینترنت افزایش پیدا کند!

اپراتورهای اینترنت ADSL از اردیبهشت 98 موضوع افزایش تعرفه‌ خدمات خود را مطرح کردند و حتی این شرکت‌ها طی دو ماه گذشته طرح تغییر قیمت خدمات خود را به بهانه رساندن قیمت آنها به سقف تعرفه مصوب شده، اجرایی کردند؛ برای مثال مشتریان پیش از اردیبهشت 98 برای خرید بسته اینترنتی سرعت 4 مگابیت با حجم 80 گیگابایت مصرف منصفانه حدود 43 هزار تومان به صورت ماهانه خریداری می‌کردند، اما همین مشتریان باید در اردیبهشت ماه این بسته اینترنتی را با قیمت 55 هزار تومان خریداری کنند. البته رگولاتوری در آن زمان طرح افزایش قیمت بسته‌های اپراتورهای ثابت را گرانفروشی اعلام نکرد و این موضوع را فقط رساندن قیمت به سقف مصوبه دانست.

در همین رابطه وحید مختاری، مدیرکل نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی عنوان کرد بر اساس بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم در خصوص گران‌فروشی اپراتورهای اینترنت ثابت گزارشی را دریافت نکردیم. البته برخی از قیمت‌هایی که این اپراتورها اعلام می‌کنند بر اساس کف و سقف مصوبه‌های رگولاتوری است و آنها مجاز هستند نرخ سرویس خود را مابین کف و سقف مصوبه تعیین کنند. همچنین اپراتورها در فضای رقابتی معمولا کف تعرفه را لحاظ می‌کنند و تاکنون هیچ‌کدام از آن‌ها سقف تعرفه را برای مشتریان لحاظ نکردند. هرچند احتمال دارد کاربران قسمت بسته‌ها را گران بدانند، اما از دیدگاه رگولاتوری این موضوع گرانفروشی نیست.

حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات در فروردین ماه سال جاری تاکید کرده بود:

تمام تلاشمان را می‌کنیم قیمت اینترنت افزایش نیابد و هدف ما این است که هزینه‌های اپراتورها را کاهش دهیم. وقتی هزینه‌ها کاهش پیدا کند، می‌توان مانع از افزایش قیمت ارائه خدمات آنها شد. هرچند لاجرم یک سری هزینه‌های اپراتورها بالا رفته و در سال جدید هم بالاتر خواهد رفت. امسال حسب قانون برنامه بودجه سال 98 اپراتورهای هم باید حقوق کارکنان خودشان را افزایش دهند. یک اپراتور اینترنت ثابت که حدود 40 درصد سرمایه‌هایش نیروی انسانی است، اگر 20 درصد افزایش حقوق کارکنان داشته باشد، به طور خودکار 8 درصد هزینه‌هایش افزایش پیدا خواهد کرد. قطعا این اپراتور انتظار دارد که این افزایش هزینه به نوعی به واسطه افزایش قیمت و یا حداقل کاهش هزینه‌ها جبران شود. در همین راستا و برای پاسخ به انتظار اپراتورها برای کاهش هزینه‌ها، طی یک سال و نیم گذشته در حوزه‌هایی که در اختیارات وزارت ارتباطات بود مانند حوزه پهنای باند اینترنت، شرکت زیرساخت به عنوان ارائه‌دهنده اینترنت به اپراتورها در دو مرحله قیمت‌های خود را کاهش داد.

اینترنت ایران ارزان‌تر از میانگین جهانی!

بسیاری از کاربران ایرانی در ایران همواره قیمت اینترنت را گران می‌دانند و بر این باورند که به میزان هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند، به آنها سرویس با کیفیتی ارائه نمی‌شود، اما در این خصوص معاون وزیر ارتباطات بر این باور است اینترنت ایران در حوزه ثابت و موبایل نسبت به متوسط جهانی، بسیار ارزان است، اما واقعیت این است که کاربران با توجه به وضعیت درآمد و اقتصادی خود بر این باورند اینترنت در ایران قیمت زیادی دارد. از سویی اپراتورها نیز بر اساس هزینه‌های زیاد سرمایه‌گذاری و نگهداری شبکه معتقد هستند که اینترنت در ایران ارزان است. از این رو میان کاربران و اپراتورها عدم توازن وجود دارد و ما به عنوان رگولاتوری وظیفه داریم این توازن را برقرار کنیم.

قیمت اینترنت در سایر کشورها چقدر است؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سایر کشورها شارژ اینترنت بر اساس هزینه و درآمد کاربران محاسبه شده است و بین این دو توازن وجود دارد. از این رو ممکن است تصور کنیم قیمت اینترنت در کشورهای توسعه یافته نسبت به کشور ما بسیار زیاد باشد، اما سهم اینترنت نسبت به درآمد کاربران در کشورها آنچنان هم زیاد نیست و البته کیفیت خدمات نیز در سطح بالایی قرار دارد. طبق آمار اینترنت ثابت در کشورهایی چون ترکیه، هند و چین از ایران ارزان‌تر است و سهم کمتری از درآمد کاربران را شامل می‌شود، اما قیمت اینترنت نسبت به کشورهایی چون آلمان، فرانسه و سنگاپور از اینترنت ایران گران‌تر است، ولی اینترنت این کشورها از لحاظ سرعت، کیفیت و دانلود نامحدود در سطح بالاتری از اینترنت ایران قرار دارد.

اگر بخواهیم از وضعیت قیمتی اینترنت در سطح جهان مثالی بزنیم، قیمت 60 مگابیت سرعت اینترنت نامحدود کابلی یا ADSL برای مثال در کشور هند 12.3 دلار قیمت دارد و با در نظر گرفتن دلار 13 هزار تومانی، قیمت این بسته در هند 156 هزار تومان خواهد بود. این بسته در کره جنوبی 21.65 دلار معادل 286 هزار تومان، در کشور آلمان 35.12 دلار معادل 455 هزار تومان، در سنگاپور 32.72 دلار معادل 416 هزار تومان، در فرانسه 31.27 دلار معادل 403 هزار تومان، در چین 13.35 دلار معادل 169 هزار تومان، در امارت 98.19 دلار معادل 1 میلیون و 200 هزار تومان و در ترکیه 15.58 دلار معادل 195 هزار تومان است، اما کاربران ایرانی برای همین سرویس باید حدود 240 هزار تومان پرداخت کنند که البته میزان سرعت و کیفیت در ایران با این کشورها بسیار متفاوت است. همچنین اگر با خواسته افزایش 50 درصدی خدمات اپراتورها موافقت شود، این بسته با کشورها آلمان و فرانسه برابر خواهد بود که با توجه به سطح درآمد مردم غیرمنطقی است.

تعرفه ارائه خدمات دسترسی پرسرعت ثابت (ADSL)

نرخ دانلود (کیلوبایت بر ثانیه)	کف تعرفه ماهانه ارائه خدمت (هزار تومان)	سقف تعرفه ماهانه ارائه خدمت (هزار تومان)	چقدر طول می‌کشد تا یک گیگابایت دانلود کنید؟
64	10	12.5	4 ساعت و 33 دقیقه
128	16	20	2 ساعت و 17 دقیقه
256	20	25	1 ساعت و 9 دقیقه
384	28	35	46 دقیقه
512	32	40	35 دقیقه
1024	40	50	18 دقیقه
2048	64	80	9 دقیقه

شرط وزیر ارتباطات برای افزایش قیمت اینترنت

افزایش قیمت اینترنت در کشورمان فقط در شرایطی می‌تواند قابل قبول باشد که اپراتورها کیفیت سطح بالایی را به کاربران ارائه دهند. هرچند در مصوبه 266 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات با هدف حذف محدودیت حجم اینترنت اجرایی شد، اما چنین مصوبه‌ای نیز نتوانست مشکلات کاربران را برطرف سازد و کاربران همچنان از وضعیت سرویس‌دهی و کیفیت خدمات ناراضی هستند. کاربران این نارضایتی خود را حتی در نظرسنجی که اخیرا وزارت ارتباطات مطرح کرده بود نیز نشان دادند. البته وزیر ارتباطات با افزایش قیمت اینترنت تلویحا موافق است، اما وی شرط این افزایش قیمت را به‌روزرسانی سرویس ADSL و حرکت به سوی ارائه فناوری VDSL می‌داند. در حال حاضر تکنولوژی ADSL حداکثر سرعت 16 مگابیت بر ثانیه را ارائه می‌دهد، اما سرعت دانلود بر روی اینترنت VDSL حدود 5 برابر سرعت دانلود ADSL خواهد بود و به حداکثر 60 مگابیت بر ثانیه می‌رسد.

در همین رابطه محمدجواد آذری جهرمی در صفحه توییتری خود نوشت:

شرکت‌های ارائه کننده خدمات اینترنت ADSL، در درخواستی مفصل، نوشته‌اند با افزایش بالای هزینه‌هایشان و کاهش تعداد مشترکانشان که به سمت اینترنت موبایل رفته‌اند با کاهش درآمد جدی نیز مواجه‌اند. آنها درخواست کرده‌اند تعرفه آنها 50 درصد افزایش پیدا کند. سرویس ADSL رو به انقراض است. از این رو سرمایه گذاری کنید، تکنولوژی را به روز کنید، تولیدات داخلی استفاده کنید، کیفیت خوب ارائه کنید، برای مردم هم پرداخت هزینه سرویس خوب قابل توجیه است. منتظر برنامه‌هایشان هستیم. پرداخت عدم مدیریت صحیح هزینه‌ها از جیب مردم، قابل قبول نیست.