آدم فضایی ها کجا هستند و چرا با وجود اینکه به تعداد بینهایت ستاره و سیاره با امکان میزبانی حیات در کل کیهان وجود دارد، تاکنون هیچ اثری از آنها کشف نشده است؟ در ادامه توضیحات یک فیزیکدان در این رابطه را بررسی خواهیم کرد.
یکی از جالبتوجهترین معماهای علمی موجود در مورد بحث آدم فضایی ها و حیات فرازمینی، «پارادوکس فرمی» (Fermi Paradox) است که بر اساس آن، این نکته مورد توجه قرار میگیرد که چرا با وجود میلیاردها ستاره در کهکشان راه شیری و مقادیر فوقالعاده بیشتری در کهکشانهای اطراف، تاکنون هیچ نشانهای از وجود یک تمدن فضایی پیشرفته و موجودات فضایی دیده نشده است.
از زمانی که این معما در چند دهه پیش مطرح شد، دانشمندان سراسر دنیا توضیحات مختلفی را برای پارادوکس فرمی ارائه کردهاند و از فرورفتن آدم فضایی ها در خواب زمستانه گرفته تا عدم علاقه این موجودات به برقراری ارتباط با ما، جوابهای گوناگونی برای معمای مورد نظر پیشنهاد شده است.
در سال گذشته هم فیزیکدانی به نام الکساندر برزین (Alexander Berezin) از دانشگاه MIET روسیه راه حل خود را برای این پارادوکس ارائه کرد که در ادامه قصد داریم تا آن را مورد بررسی قرار دهیم؛ با ما همراه باشید.
چرا آدم فضایی ها تاکنون کشف نشدهاند؟
برزین در مقاله خود که هنوز توسط دانشمندان متخصص در زمینههای مربوط به بحث حیات زمینی داوری نشده، توضیحی جالبتوجه را ارائه میکند. در این مقاله گفته شده که تمدنهای فضایی مورد نظر در بررسی پارادوکس، ممکن است با آنچه که انتظار داریم بسیار متفاوت باشند؛ این احتمال وجود دارد که آدم فضایی ها در تمدن مورد بحث به شکل ارگانیسمهای بیولوژیکی همانند ما باشند و یا یک هوش مصنوعی سرکش که اختیار آن از دست سازندگان خارج شده، موجوداتی بیگانه را در فضای بین ستارهای گسترش داده باشد.
با این وجود حتی اگر فرضهای اولیه در مورد حیات فرازمینی را تا حدی که برزین در مورد آن صحبت کرده، گسترش دهیم، باز هم دلیل اصلی برای وجود معمای فرمی ارتباطی به نوع آدم فضایی ها نداشته و به پارامتری ابتداییتر مربوط میشود.
این فیزیکدان میگوید که تنها فاکتور مهم در پارادوکس فرمی، آستانه توانایی ما در شناسایی حیات فرازمینی در فضا است؛ اگر این فاکتور را «پارامتر A» نامگذاری کنیم، در صورتی که یک تمدن فضایی پیشرفته، چه از طریق سفرهای بین ستارهای و یا ارسال سیگنالهای رادیویی، به این پارامتر نرسیده باشد، از نظر فیزیکی برای انسانها غیرممکن خواهد بود که واقعی بودن چنین جاندارانی را تایید کنند. با این حال نمیتوان گفت که چون ما قادر به دیدن آدم فضایی ها نیستیم، پس آنها نمیتوانند وجود داشته باشند!
برزین در ادامه راه حل خود برای معمای فرمی این احتمال را مطرح میکند که شاید یک تمدن در مسیر گسترش محدوده خود در کیهان، به صورت ناخواسته اشکال مختلف حیات در اطرافش را از بین ببرد؛ درست همانند یک گروه ساخت و ساز که در فرآیند احداث یک ساختمان، ناخواسته محل زندگی بسیاری از موجودات کوچک زمین ساختمان را نابود میکنند.
البته منظور برزین از ارائه چنین راه حلی این نیست که ما انسانها همان موجودات کوچک هستیم و تنها به این دلیل زندهایم که از حضور نابودکننده تمدنهای فضایی پیشرفته باخبر نشدهایم. در واقع این فیزیکدان معتقد است که انسانها همان تمدن پیشرفته خواهند بود که به صورت غیرارادی، منابع اطراف سیاره و منظومه خود را برای گسترش در کیهان، مصرف خواهد کرد و در این فرآیند، اشکال مختلف حیات فرازمینی را بدون اطلاع قبلی، از بین میبرد.
حال مهم نیست که اتفاق مورد نظر مستقیما توسط انسانها رخ دهد و یا یک هوش مصنوعی فوقالعاده قدرتمند و نابودگر که از کنترل ما خارج شده، سایر اشکال حیات در اطراف را از بین ببرد و با رسیدن به هر منظومهای در سر راهش، سیارات این سیستم را به یک کامپیوتر عظیم تبدیل کند.
چنین توضیحی برای پارادوکس فرمی و این حقیقت که با وجود عظمت باورنکردنی جهان، هنوز هیچ موجود فضایی با انسانها ارتباط برقرار نکرده، کمی بدبینانه و مخوف است و خود برزین هم امیدوار است که دلیل اصلی تنهایی ما در فضا و زمان کنونی، چیزی غیر از این باشد.
با این وجود نمیتوان چنین احتمالی را نادیده گرفت که ما انسانها به عنوان اولین جانداران بین ستارهای، ناخواسته در مسابقهای پیروز خواهیم شد که به قیمت ویرانی اشکال گوناگون زندگی در جهان اطراف تمام میشود.