ماموریت چاندریان ۲ (Chandrayaan-2) پس از تاخیری چند روزه، شروع امیدوارکنندهای داشت. حالا یک فرودگر و کاوشگر سوار بر فضاپیمای چاندریان 2 در مسیر ماه قرار دارند و هند امیدوار است به چهارمین کشور دنیا تبدیل شود که به این قمر میرسد.
سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) در ساعت 14:43 روز دوشنبه 22 جولای، راکت سه مرحلهای GSLV Mk-III را از مرکز فضایی «ساتیش داوان» پرتاب کرد. اندکی بعد، این راکت محمولهی خود یعنی فضاپیمای 3840 کیلوگرمی چاندریان 2 را با موفقیت در مدار زمین قرار داد. طبق اعلام ISRO، این فضاپیما هماکنون در وضعیت خوبی قرار دارد و در مسیر درستی حرکت میکند.
پیشتر قرار بود راکت در روز پانزدهم جولای (24 تیر) به فضا پرتاب شود؛ اما بروز مشکلاتی منجر به لغو این پرتاب در آخرین لحظات شد. حالا موفقیتآمیز بودن دومین تلاش، خیال مجریان پروژه را راحت کرد؛ زیرا بیم آن میرفت که به علت مشکلات فنی و کوتاه بودن پنجره پرواز، عملیات پرتاب با شکست مواجه شود.
در چند روز آینده، هدایت کنندگان ماموریت با استفاده از سیستم پیشرانه آنبرد چاندریان ۲ ، مجموعهای از تنظیمات حرکتی را به اجرا در خواهند آورد. این فضاپیما یک مسیر مستقیم به سمت کره ماه ندارد و در عوض، باید مانورهایی را در مدار زمین انجام دهد تا به اندازه کافی دور شده و اسیر نیروی جاذبه ماه بشود.
این پروسه 48 روز به طول میانجامد. پس از آن، فضاپیمای چاندریان 2 به فاصلهای خواهد رسید که بتواند ماهنشین ویکرام (Vikram) را برای فرود روی سطح ماه در تاریخ 7 سپتامبر (16 شهریور)، رهاسازی کند.
ماموریت چاندریان 2 هند را چهارمین فاتح کره ماه خواهد کرد
این فرودگر نام خود را از «ویکرام سارابهای» گرفته است که نقش بسزایی در توسعهی برنامههای فضایی هند داشت. سرعت پایین رفتن ویکرام، 2 متر در ثانیه خواهد بود و در دشتی بین دهانههای منزینوس (Manzinus C) و سیمپلیوس (Simpelius N)، واقع در قطب جنوب ماه فرود خواهد آمد.
در صورت موفقیت؛ هند پس از ایالات متحده، اتحاد جماهیر شوروی و چین، به چهارمین کشور دنیا تبدیل خواهد شد که فضاپیمایی را روی ماه نشانده است. البته تاکنون قطب جنوب ماه مورد اکتشاف قرار نگرفته بود و ماموریت چاندریان 2 آغازگر آن خواهد بود.
ناگفته نماند این دومین بار است که سازمان فضایی هند، یک فضاپیما را به سمت ماه میفرستد و در سال 2008 هم، تجربهی پرتاب چاندریان 1 را دارد. یکی از محمولههای آن فضاپیما، مدارگرد ماه بود و دیگری، یک ایمپکتور بود که به صورت برنامهریزی شده با سطح ماه برخورد کرد.
انتظار میرود ماموریت چاندریان 2 در کره ماه، به مدت 14 روز زمینی (معادل یک روز قمری) تداوم داشته باشد. ماه نشین ویکرام پس از فرود، کاوشگر پراگیان (Pragyan) را آزاد خواهد کرد که یک وسیلهی رباتیک شش چرخ است. این کاوشگر از محل فرود، حداکثر 500 متر را با سرعت یک سانتیمتر در ثانیه خواهد پیمود.
ویکرام و پراگیان مجهز به تجهیزات لازم برای دوام آوردن در شبهای ماه نیستند؛ شبهای سختی که دما به منفی 170 درجه سانتیگراد میرسد. اما در 14 روز فعالیت پراگیان، این کاوشگر از اسپکترومتر اشعه ایکس و اسپکتروسکوپ لیزری خود استفاده خواهد کرد تا ترکیبات شیمیایی محل فرود را بررسی کند.
همزمان، ویکرام نیز سعی در شناسایی ماه لرزهها، سنجش هدایت حرارتی ماه (درجهای که سطح ماه میتواند الکتریسیته را انتقال دهد) و مطالعه روی یونسفر ماه (ناحیهای که با تابشهای خورشیدی و کیهانی، یونیزه میشود) خواهد کرد. در این مدت، ویکرام میتواند با کاوشگر پراگیان، ماهگرد چاندرایان 2 و مرکز کنترل زمینی، ارتباط برقرار کند.
در مورد ماهگرد چاندریان 2 هم باید بگوییم که حدود یک سال در مدار ماه باقی میماند تا از ارتفاع 100 کیلومتری، به این کره بنگرد. مدارگرد با استفاده از تجهیزاتی که دارد، اسکنهای توپوگرافی از سطح ماه انجام خواهد داد و به بررسی ترکیبات شیمیایی، مواد معدنی و حتی آب احتمالی موجود در ماه خواهد پرداخت. علاوه بر اینها، با مانیتور اشعه ایکس خود روی خورشید نیز مطالعه خواهد کرد. خوشبختانه با تجهیز به یک دوربین رزولوشن بالا، میتواند تصاویر بینظیری را هم از قطب جنوب ماه ثبت کند.
در مجموع، ماموریت چاندریان 2 شامل 13 وسیله میشود که همگی آنها توسط ISRO در هند ساخته شدهاند؛ کشوری که سودای تبدیل شدن به یک قدرت فضایی را در سر دارد. در آینده، شاهد اجرای سومین ماموریت چاندریان هم خواهیم بود که برای سال 2023 یا 2024 (احتمالا با همراهی آژانس فضایی ژاپن) برنامهریزی شده است. حتی زمزمههایی مبنی بر اعزام فضانوردان به فضا در سال 2022 و فرستادن یک کاوشگر به ونوس (سیاره زهره) در سال 2023 هم شنیده میشود.
اما همگی اینها مربوط به آینده هستند. فعلا سازمان تحقیقات فضایی هند باید فرودگر ویکرام را با موفقیت روی ماه بنشاند؛ کاری که انجام دادن آن به این راحتیها نیست.