گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
تلسکوپ فضایی TESS به عنوان تازه‌ترین شکارچی سیارات ناسا، موفق به کشف یک ابر زمین (super-Earth) و دو سیاره زیر نپتونی (sub-Neptune) در فاصله 73 سال نوری از ما شد. این سه دنیای بیگانه، از کوچک‌ترین و نزدیک‌ترین سیارات شناسایی شده تا امروز به شمار می‌روند.
«ماهواره نقشه‌بردار سیارات فراخورشیدی عبوری» یا به اختصار TESS ، تلسکوپی در حال چرخش است که وظیفه‌ی کشف دنیاهای بیگانه در ورای منظومه شمسی را بر عهده دارد. حالا تلسکوپ فضایی TESS در تازه‌ترین شکار خود، یک ابر زمین و دو سیاره زیر نپتونی را یافته است.
تلسکوپ فضایی TESS در مرکز فضایی کِنِدی فلوریدا؛ پیش از پرتاب
ابر زمین برای توصیف سیاراتی صخره‌ای به کار می‌رود که سنگین‌تر از زمین، اما سبک‌تر از غول‌های یخی منظومه شمسی هستند. در سوی دیگر، زیر نپتونی به سیاراتی یخی گفته میشود که جرم‌شان کمتر از نپتون و اورانوس، و حداکثر 10 برابر جرم زمین باشد.
سایز این دو سیاره زیرنپتونی، حدودا نصف نپتون است و ظاهرا یکی از آن‌ها، در کمربند حیات ستاره‌ی میزبان قرار گرفته؛ یعنی نه خیلی دور و نه خیلی نزدیک، فاصله مناسبی که بتواند آب را به صورت مایع نگه دارد.
کمربند حیات (نوار سبز رنگ)
با وجود این، دانشمندان تصور می‌کنند که اتمسفر آن برای حمایت از حیات، بیش از حد ضخیم است و حرارت زیادی را به دام می‌اندازد. البته محققان بر این باورند که ستاره‌ی میزبان با نام TOI-270 ، می‌تواند سیارات دیگری را نیز در کمربند حیات خود جای داده باشد.
تلسکوپ فضایی TESS ؛ قدرتمندترین شکارچی سیارات
تلسکوپ تس ابعادی در حد یک خودرو دارد و بسیار حساس است. این ماهواره آوریل 2018 به فضا پرتاب شد و دو ماه بعد با قرار گرفتن در مدار خاصی بین زمین و ماه، اسکن آسمان تا 300 سال نوری آن‌سوتر را آغاز کرد. اما برای شکار سیارات فراخورشیدی، TESS به هزاران ستاره چشم می‌دوزد تا لحظه‌ی گذر (transit) را ثبت کند؛ یعنی کاهش جزئی در روشنایی ستاره که می‌تواند ناشی از عبور یک سیاره از مقابل آن باشد.
این تلسکوپ یک ناحیه از آسمان را به مدت 27 روز رصد می‌کند و سپس، روی ناحیه دیگری متمرکز میشود. هر کدام از نیمه‌های شمالی و جنوبی آسمان، 13 ناحیه دارند.
تلسکوپ فضایی TESS ناسا تا پایان ماموریت خود در سال آینده، 85 درصد از آسمان را رصد خواهد کرد. دانشمندان انتظار دارند که تس، هزاران کاندیدای سیاره فراخورشیدی را شناسایی کند و حتی برخی از آن‌ها، زیست‌پذیر باشند. تاکنون این ماهواره 850 سیاره احتمالی را یافته؛ اما تنها در 24 مورد، کشف سیاره فراخورشیدی تایید شده است. با کمک تلسکوپ‌های مستقر در زمین، بقیه آن‌ها نیز آنالیز خواهند شد. جالب اینکه سه دنیای تازه کشف شده، جزو 10 سیاره‌ی نزدیکی هستند که TESS شناسایی کرده است.
سیاره‌های زیر نپتونی و ابر زمین
این سامانه ستاره‌ای چیزی دارد که منظومه شمسی فاقد آن است. دو سیاره زیر نپتونی آن، سیارات متوسطی هستند که از لحاظ اندازه و ترکیبات، جایی بین زمین و نپتون قرار می‌گیرند. در واقع آن ابر زمین صخره‌ای، خیلی از دو همسایه‌‌ی یخی خود کوچک‌تر نیست؛ برخلاف آنچه که در منظومه ما وجود دارد.
جلوه‌ای هنری از تفاوت ابعاد و ترکیب سیاره‌ها در منظومه شمسی
با این حال، سه سیاره تازه کشف شده می‌توانند سرنخ‌هایی را از شکل‌گیری منظمه شمسی در خود داشته باشند. در همین رابطه «ماکسیمیلیان گانتر» محقق ارشد مطالعه می‌گوید:
قطعات زیادی از پازل را می‌توانیم با نگاه به این منظومه کامل کنیم. سامانه خورشیدی ما از آن‌هایی است که در سایز و ترکیب سیاراتش، تفاوت‌های عمده‌ای وجود دارد. از سیارات کوچک و سنگی (عطارد، زهره، زمین، مریخ) بگیرید تا غول‌های یخی (نپتون و اورانوس) که در دوردست قرار دارند.
حالا اخترشناسان در پی آن هستند که به کمک دو سیاره زیر نپتونی، دریابند آیا سیاراتی مانند زمین همان مسیر شکل‌گیری غول‌های یخی را دنبال می‌کنند؛ یا مسیر متفاوتی را پشت سر می‌گذرانند.
خصوصیات ریاضی این سه سیاره نیز توجه محققان را به خود جلب کرده؛ چرا که نرخ مداری آن‌ها بسیار نزدیک به اعداد صحیح است. در واقع دو سیاره داخلی، نسبت 3:5 دارند؛ به این معنی که ابر زمین، چرخش خود به دور ستاره‌ی میزبان را در 3 روز کامل می‌کند و این زمان برای سیاره زیر نپتونی نزدیک‌تر، 5 روز طول می‌کشد (توجه داشته باشید که با ستاره‌ی بسیار کوچکی روبه‌رو هستیم).
نسبت دو ستاره زیر نپتونی به یکدیگر، حدودا 2:1 است؛ زیرا دورترین سیاره، حرکت مداری خود را در 11 روز کامل می‌کند. گانتر با جالب توصیف کردن این رفتار دینامیکی، انتظار دارد که در صورت وجود سیاره‌ی دیگری در این منظومه؛ موقعیتش دورتر باشد و آن هم نرخ مداری صحیح داشته باشد.
انتظار کشف سیارات دورتر
منظومه TOI-270 بستری مناسب برای مطالعه روی سیارات محسوب میشود؛ زیرا این ستاره با فاصله نسبتا نزدیک به ما، روشنایی مطلوبی دارد. حتی با وجود اینکه یک کوتوله است و این نوع ستارگان با طوفان‌های شدید خورشیدی شناخته می‌شوند؛ ولی TOI-270 به علت مسن بودن، آن‌چنان فعال نیست. محققان برنامه‌هایی برای تداوم مطالعات روی این منظومه با سایر تجهیزات دارند؛ از جمله تلسکوپ فضایی جیمز وب که در سال 2021 پرتاب خواهد شد.
اما تلسکوپ فضایی TESS حالا به نیمه شمالی آسمان چشم می‌دوزد؛ پس از اینکه در یک سال گذشته، نیمه جنوبی را تحت نظر داشت.
