درخت متحرک یا درختی که راه میرود یکی از عجایب طبیعت در مناطق گرمسیری مرکزی و جنوبی آمریکا به ویژه در کشور اکوادور محسوب میشود که درباره آن داستانهای متعددی وجود دارد.
در سطح کره زمین گیاهان زیادی وجود دارند که از داستانهای اسرارآمیز بسیاری از آنها بیخبریم. هر گونه از این گیاهان که در نگاه اول جذاب میرسند، دارای تاریخچه هیجانانگیزی هستند که با کمی بررسی و مطالعه میتوان با عجایب دنیای گیاهان این سیاره آشنا شد. امروزه همین عجیب بودن گیاهان باعث شده است بسیاری از علاقهمندان کیلومترها مسافت را طی کنند تا آنها را از نزدیک ببینند. چنین گیاهانی که به قطب گردشگری زیستگاه خود تبدیل شدهاند به عنوان عجایب طبیعت شناخته میشوند که در همین مقاله قصد داریم شما را با درخت متحرک یا درختی که راه می رود آشنا کنیم. در واقع علت معروف بودن این گیاه این است که تنها درخت این سیاره است که میتواند راه برود، دلیل متحرک بودن آن عجیب بوده و ظاهری بسیار زیبا دارد.
همچنین بخوانید:
آشنایی با درخت متحرک
در دنیای گیاهان شاهد موارد عجیبی مانند گلهای حشرهخوار بودهایم، اما اینکه یک درخت دارای توان راه رفتن باشد، فقط باید آن را در فیلمهای علمی تخیلی مشاهده کرد. جالب است بدانید در مناطق گرمسیری مرکزی و جنوبی آمریکا درختی وجود دارد که به آن لقب درخت متحرک، نخل رونده یا درختی که راه میرود اختصاص دادند. از زیستگاههای این گیاه میتوان به نیکاراگوئه، پاناما، بولیوی، برزیل، کلمبیا، سورینام، ونزوئلا، اکوادور و پرو اشاره کرد. نخل رونده را با نام اصلی درخت اکسوررهیزا سوکراطع (Exorrhiza Socratea) میشناساند که تا ارتفاع 25 متر نیز رشد کرده و قطر تنه آن تا 16 سانتیمتر افزایش پیدا میکند. به طور متوسط ارتفاع این گیاه بین 15 تا 20 متر بوده و قطر تنه آنها نیز 12 سانتیمتر است. برگهای این درخت بر اساس میزان تابش نور خورشید دارای ضخامتهای متفاوتی است؛ آن تعداد از برگهایی که در معرض نور خورشید باشند، ضخیم میشوند و اگر در سایه قرار بگیرند، نازک و کمپرز خواهند شد.
نحوه تولید مثل نخل رونده یا درختی که راه میرود نیز به صورت گردهافشانی است و میوههای این درخت کوچک بوده و فقط دارای وزنی حدود 3.5 گرم هستند. شاخههای این درخت به رشد بین 5 تا 40 سانتیمتری میرسد و میتوانند محیط خود را بیش از پیش جذاب سازند. قسمت جالب و هیجانانگیز این درخت، قسمت پایینی یا ریشههایش است. این ریشهها همانند پاهایی مستحکم به نظر میرسند که بخش اعظمی از آنها از خاک بیرون آماده است. در خصوص پاها یا ریشههای این درخت موضوعهای مختلفی مطرح میشود. عدهای بر این باورند که دلیل بیرون بودن ریشههای این درخت به زمان روییدن آنها در باتلاق مرتبط است و برخی نیز عنوان میکنند این درختان همانند فیلمهای ترسناک در شب راه میروند.
محققان از دلایل نادر بودن تعداد این درختان در سایر کشور و اینکه چرا فقط در آمریکای جنوبی و به ویژه در کشور اکوادور رشد میکنند، به وجود گرازهای وحشی اشاره دارند. در واقع گرازهای وحشی به ریشه این درختان آسیب رسانده و باعث خشک شدن آن میشوند. بررسیها نشان میدهد به شکل طبیعی نیز ریشههای این درختان خشک میشود که این دو عامل باعث محدود بودن این گیاه اسرارآمیز شده است.
نحوه حرکت درخت متحرک
در خصوص نحوه حرکت درخت متحرک فرضیههای مختلفی وجود دارد، اما از منطقیترین فرضیهها میتوان به این موضوع اشاره کرد که محققان میگویند ریشههای این گونه از درختان نسبت به سایر گیاهان با رشد بسیار زیادی همراه است و به همین دلیل این درختان از سمت سایه خود را به بخشهای آفتابی میرسانند. بررسی محققان نشان میدهد این درختان از سیستم فیزیولوژیکی خاصی بهره میبرند. ریشههای عقبی آنها به تدریج خشک و نابود میشود، در این زمان ریشههای جلویی این درخت با سرعت زیادی رشد میکند و به گونهای نشان داده میشود که این درخت به سمت جلو یا به سمت مناطق آفتابی حرکت میکنند.
اگر تصور میکنید این درختان با سرعت زیادی همانند انسانها گام بردارند و حرکت کنند، باید بگوییم چنین تصوری اشتباه است؛ زیرا بررسیها نشان میدهد این درختان در طول روز فقط 2 تا 3 سانتیمتر راه میروند. البته تاکنون هیچ دوربینی حرکت عجیب این درختان را به ثبت نرسانده است و به همین دلیل برخی از محققان معتقدند چنین موضوعی صحت ندارد و بیشتر یک مورد توهمی است.
نظریههای پیرامون درخت متحرک
در سال 1961 میلادی برای نخستین بار نظریهای بیان شد که تصورات مربوط به راه رفتن این درخت به بلند بودن ریشه و ساقه آن مربوط میشود و با توجه به قرارگیری در باتلاقهای زیاد در آمریکای جنوبی چنین نوع از ریشه و ساقه طبیعی است. از این رو این ریشهها با راه رفتن ارتباطی ندارد. در سال 1980 نیز نظریه دیگری مطرح شد که در این نظریه دلیل راه رفتن درخت را به این موضوع مرتبط میدانند که وقتی درخت جوانه میزند، هر جوانه به درخت ضربه کوچکی را وارد کرده و همین موضوع باعث حرکت آن میشود. در سال 2009 نیز نظریهای بیان شد که برای حرکت این درخت هیچ اثبات علمی وجود ندارد و اینکه این درخت فقط در شب راه میرود نیز یک داستان افسانهای به شمار میرود.
گفتنی است در سال 1983 نظریه دیگری نیز در این رابطه عنوان میشد که موجوداتی چون اجساد مردهها و ارواح باعث آزار ریشههای این درخت شده و چنین مضوعی موجب حرکت درخت میشود. همچنین برخی میگویند درخت متحرک جزو گیاهان هوازی محسوب میشود که برای رشد یافتن به هوا و رطوبت نیاز دارد. حدود 66 گونه از گیاهان هوازی در آمریکا میرویند که به همین دلیل حرکت ریشهها به دریافت نور خورشید و تامین نیروی مورد نیاز گیاه مرتبط نبوده و میتوان گفت برای دریافت هوا به جلو حرکت میکنند. از سویی با تغییر فصل و تغییر شرایط فیزیکی این درخت شاهد پیچیده شدن ریشهها به یکدیگر هستیم که باعث میشود به جلو حرکت کند تا به نور برسد. به صورت متوسط این درخت سالانه 20 متر به جلو پیش میرود.
شکل ظاهری درخت راه رونده
درخت متحرک دارای ظاهری همانند درخت نخل است. این گیاه دارای تنهای باریک و با ارتفاع زیاد است و برگهای آن نیز در بالا رشد میکنند. ریشههای این درخت نیز معمولا بیشتر قسمت آن در بیرون قرار دارند و با وجود برآمدگیهای بالای آن شاهد ظاهری تیغدار هستیم. این درخت ابتدا با رویاندن گلهای سفید، میوه میدهد که رنگ این میوه در ابتدا سبز بوده و در زمان رسیدگی به زرد تغییر رنگ میدهد. شاخههای بلند این گیاه تا 2 متر رشد میکند و برگهای آن نیز مشابه درخت نخل است. به طور کلی چه ثابت شود که این درخت دارای قدرت حرکت است یا خیر باز هم نمیتوان زیبایی و عجیب بودن این درخت را نادیده گرفت.
انتقاد از فرضیه درخت راه رونده
خراردو آوالوس (Gerardo Avalos)، یک زیستشناس معروف پس از اینکه در سال 2015 بر روی روی درخت متحرک بررسیهای متعددی را انجام داد، عنوان کرد:
این درخت بر خلاف باورهای بسیاری از مردم قادر به راه رفتن نیست؛ زیرا ریشههای این درخت هیچ حرکت غیر عادی را انجام نمیدهند. البته ممکن است چند ریشه در اطراف این درخت به تدریج خشک شود که سرانجام مرگ گیاه را به همراه دارد. من بر این باورم که چنین موضوعی از افسانهها و داستانهای اساطیری برگرفته شده و محلیها با تایید این موضوع به دنبال جذب توریست هستند.
سوالات پیرامون درخت متحرک
بسیاری از علاقهمندان درباره این موضوع سوالات متعددی را در این خصوص مطرح میکنند؛ برای مثال اگر دلیل حرکت این درخت جذب نور باشد، چرا سایر درختان راه نمیروند؟ دلیل اینکه دوربینها قادر به ثبت حرکت این درختان نیستند چیست؟ اگر اجسامی آزاردهنده باعث حرکت ریشه میشوند، چرا همواره این درختان در یک سمت راه میروند؟ اگر حرکت کردن این درختان به ضربههای اندک جوانهها مرتبط باشد، آیا همه نهالها میبایست بر اساس همین دلیل راه بروند؟ و سایر سوالاتی که پیرامون این موضوع مطرح میشود و همچنان بیپاسخ ماندهاند. گفتنی است در حال حاضر بسیاری از راهنمایان گردشگران در این منطقه موضوع درخت متحرک را به افسانههای کهن مرتبط میدانند.
درخت راه رونده چه استفادههایی دارد؟
طی سالهای گذشته این درخت عجیب از سوی اهالی بومی آمریکای جنوبی به عنوان درخت متحرک به توریستها معرفی شده است که همین موضوع افزایش گردشگران را به همراه داشته است. در کنار مسائل گردشگری، چوب این درخت برای ساخت خانه یا آلاچیق نیز کاربرد دارد. با توجه به اینکه داخل این چوب توخالی است، میتوان از آن به جای لوله برای انتقال آب نیز استفاده کرد که افراد روستایی این مناطق از آن بهره میبرند. ریشه این درخت در دل خود مایعی جای داده است که از آن برای ساخت داروهای مردانه مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین برای درمان هپاتیت نیز ریشه این درخت را در آب جوشانده و به عنوان یک دمنوش مفید استفاده میکنند. البته برخی از مردمان بومی از میوه این درخت نیز تغذیه میکنند که علم پزشکی تایید نکرده است این میوه برای بدن ضرر دارد یا خیر. به طور کلی وجود چنین درختی برای تصفیه هوا بسیار مفید خواهد بود.
جزئیات پرورش این گیاه
درخت اکسوررهیزا سوکراطع در جنگلهای مناطق گرمسیری و به ویژه آمریکای جنوبی میروید که البته یک گیاه خودرو محسوب میشود و به صرف زمان برای کاشت آن نیازی نیست، اما علاقهمندان میتوانند با فراهم آوردن شرایط مناسب آن را پرورش دهند. همانطور که اشاره کردیم این درخت برای رشد نیازمند نور آفتاب است و سایه باعث توقف رشد آن میشود. اگر در کنار نور خورشید مناسب، خاک آن نیز همواره مرطوب باشد، شاهد افزایش رشد مطلوب 25 درصدی درخت متحرک خواهیم بود.
علاقهمندان میبایست در فصلهای بهار و تابستان برای افزایش رشد به آن کود دهند تا باروری درخت انجام شود. البته میوهدهی این درخت دارای زمان ثابتی نیست و احتمال دارد در تمام فصول به جز زمستان باروری آن رخ دهد. در حال حاضر کشاورزان به پرورش این درخت روی آوردهاند و با کاشت دانه آن در گلخانهها آن را تکثیر میکنند. گفتنی است هر دانه حدود 45 تا 60 روز زمان میخواهد تا جوانه آن از دانه سر به بیرون آورد. درجه حرارت مناسب برای رشد این درخت نیز میبایست حدود 25 درجه سانتیگراد برابر با 75 درجه فارنهایت باشد.