محققان متوجه احیای مجدد گیاهان پس از 400 سال در یک منطقه شدهاند. این گیاهان زیر یک یخچال دفن شده بودند که ذوب آن باعث جان گرفتن دوباره آنها شده است!
کاترین لافرج Catherine LaFarge، زمین شناس دانشگاه آلبرتا Alberta در ادمونتون کانادا، اخیرا با گروهی از دانشمندان به جزیره الس مر در قطب شمال کانادا سفر کرده بودند، که در این سفر، ناگهان انبوهی از خزهها و گیاهانی که بیشتر به رنگ قهوهای یا سیاه بودند، توجه آن ها را به خود جلب کرده بود.
اما پس از بررسی دقیقتر، لافرج متوجه شد که در میان گیاهان مرده، خوشههای سبزی وجود دارند که نشان میدهند رشد و احیای مجدد گیاهان آغاز شده است. اما نکتهی شگفت انگیزی که وجود دارد این است که این گیاهان زمانی زیر یک یخچال طبیعی دفن شده بودند.
دلایل احیای مجدد گیاهان پس از 400 سال
طبق نوشتهها و گزارشات این خزهها حداقل 400 سال زیر یخها قرار گرفته بودند:
یخچال Teardrop کل جزیره الس مر را در طول عصر یخبندان کوچک یعنی یک دوره سرمای جهانی که شرایط آب و هوایی در نیم کره شمالی را بین سالهای 1550 تا 1850 تحت تاثیر قرار داد، در بر گرفته بود. خزه هایی که زیر یخچال Teardrop مدفون و منجمد شده بودند، به طور باورنکردنی، شروع به تجدید حیات کرده بودند، گویی که هرگز این یخچال روی آن ها قرار نگرفته است.
آنچه لافرج یافته بود، بریوفیت نام دارد که هزاران سال روی زمین وجود داشته و بسیار سرسخت و مقاوم است. بریوفیتها برای اکوسیستمهای قطبی بسیار ضروری هستند و توانایی آنها در زنده ماندن و احیای مجدد، چیز دور از ذهنی نیست.
خزه جدید از بذر یا دانه به وجود نمیآید، بلکه از سلولهای گیاهی جداگانه که میتوانند گیاهی همانند خود را ایجاد کنند، به وجود میآید. این ویژگی منحصر به فرد ممکن است به توانایی خزهها برای احیای مجدد سریع، حتی پس از قرار گرفتن در زیر یک یخچال بیش از 4 قرن، کمک کند.
کشف لافرج باعث شد تا درباره توانایی احیا این گیاه حتی پس از صدها سال انجماد، بازاندیشی کاملی کنیم و به دلایل احیای مجدد گیاهان این منطقه پی ببریم. با این حال، گروهی از محققان بریتانیایی یک سال پس از اینکه کاناداییها یافتههای خود را اعلام کردند، چیز عجیبتری را کشف کردند:
دانشمندان بریتانیایی نوعی خزه را از اعماق یک ساحل پوشیده از خزه که در قطب جنوب قرار داشت، بازیابی کردند. آنها کشف کردند که این خزه تقریبا 1500 سال قدمت دارد. اما با وجود قدمت عظیم آن، هنگامی که آن را برش زدند و داخل اتاقک رشد قرار دادند، این گیاه پس از چند هفته شروع به تجدید حیات کرد.
این نمونه خزه دریایی، حتی پس از تحمل ماندن در عمیقترین و سردترین قاره زمین، وقتی در شرایط مطلوبی با داشتن نور کافی، آب و مواد مغذی قرار گرفتند، نشان دادند که توانایی بازسازی و احیای مجدد خود را از دست نداده اند.
پروفسور پیتر کانوی Peter Convey، یکی از دانشمندان برجسته در بررسی این موارد، پیامدهای این کشفیات جدید را اینگونه توضیح داد که:
این آزمایش نشان میدهد که موجودات چند سلولی، مخصوصا این دسته از گیاهان، میتوانند در بازههای زمانی طولانیتر از آنچه قبلا تصور میشد، زنده بمانند. این خزهها که بخش کلیدی اکوسیستم هستند، میتوانند یک قرن تا هزارسال زنده بمانند.
اگر آنها بتوانند از این طریق جان سالم به در ببرند، پس احیای مجدد آنها بعد از یک عصر یخبندان یعنی زمان عقب نشینی یخها، میتواند بسیار راحتتر از مهاجرت ترا اقیانوس از مناطق گرمتر باشد. همچنین تنوع زیستی منطقهای را حفظ میکند که در غیر این صورت با پیشروی یخ پاک خواهد شد.
اما هشداری وجود دارد که باید عملی شود، علیرغم شور و هیجان در کشف اینکه حیات میتواند ادامه داشته باشد وقتی یخبندان میشود، اگر ویروسها یا باکتریها ذوب شوند، چه اتفاقی میافتد؟ به احتمال زیاد هیچ دارو و درمانی برای چنین مواردی نداریم، به این معنا که اگر جانوران ریز میکروسکوپی در جهان رها شوند که احتمالا منجر به مرگ در مقیاسی شویم که تصورش هم سخت است.
از آنجا که تغییرات آب و هوایی همچنان باعث ذوب شدن بخشهای قبلی یخ زده در سیاره ما میشوند، پس ما باید مراقب آشکار سازیهای جدید و همچنین خطرات جدی باشیم.