به تازگی تصویری بسیار عجیب از یک توده ابر آتشین عظیم بر فراز آسمان واشنگتن دی سی، پایتخت کشور آمریکا، ثبت شد. در ادامه به علت تشکیل این ابر عجیب میپردازیم
ابر آتشین یا Fire Cloud یکی از پدیدههای جالب هواشناسی به شمار میرود. نام علمی این ابرها، پیروکومولیمبوس (Pyrocumulonimbus) است. اگر بنظرتان این اسم، بیش از حد طولانی و عجیب آمده است، اجازه دهید با یک توضیح بسیار ساده، آن را به خوبی برایتان جا بیاندازیم!
همانگونه که حتما میدانید، روزانه گونههای مختلفی از ابر در اتمسفر زمین تشکیل میشوند. یک نوع از این ابرها که اتفاقا از تمامی گونههای دیگر هم متداولتر است، همان ابرهای پنبهای مانندی هستند که قطعا بارها و بارها آنها را مشاهده کردهاید. نام علمی این ابرها به زبان فارسی، ابرهای کومهای و به زبان انگلیسی، کومولوس (Cumulus) است. کلمه کومولوس در زبان لاتین، به معنای انباشته است. ابرهای کومولوس به صورت عادی، بارانزا نیستند. اما کومولوس در شرایطی خاص، میتواند منجر به خلق ابرهایی دیگر بنام کومولونیمبوس (Cumulonimbus) شوند. عبارت کومولونیمبوس هم از دو کلمه لاتین ساخته شده است؛ کومولو (که درواقع همان کومولوس است) و همینطور نیمبوس (nimbus) که به معنای رگبار است. در زبان فارسی به این ابرها، ابرهای کومه ای بارا گفته میشود. ابرهای کومولونیمبوس، اغلب تیره هستند و منجر به ایجاد طوفان و رعد و برق میشوند.
اما گونهای ترسناکتر از ابرهای کومولونیمبوس هم وجود دارند که به آنها پیرو کومولونیمبوس گفته میشود! این عبارت هم از سه کلمه لاتین پیرو (Pyro) به معنای آتشزا، کومولو و نیمبوس ساخته شده است. برای سادهتر شدن نام این ابرها، به آنها ابر آتشین یا Fire Cloud هم گفته میشود. ابرهای پیروکومولونیمبوس، به ندرت مشاهده میشوند و درواقع انقدر تعداد دفعات تشکیل این نوع ابرها کم است که در زبان فارسی، معادل دقیقی برایشان نداریم! تنها معادلی که در زبان فارسی برای ابرهای آتشین داریم، عبارت ابر آتش کومه ای است که اگر بخواهیم کمی در این عبارت دقیق شویم، میبینیم که ابر آتشکومهای، درواقع به ابرهای پیرو کومولوس اشاره دارند که خب ابرهای بارانزایی نیستند. اما ابرهای پیرو کومولونیمبوس، نه تنها آتشین هستند، بلکه میتوانند منجر به ایجاد طوفان و رگبار هم بشنوند!
ابر آتشین چگونه بوجود میآید؟
ابر آتشین، زمانی بوجود میآید که سطح زمین، بسیار گرمتر از لایههای اتمسفری باشد. سطح زمین معمولا و در حالت عادی، نمیتواند انقدر از لایههای اتمسفر داغتر باشد که منجر به ایجاد ابرهای آتشین شود اما اگر پدیدههایی مانند آتشسوزی جنگلها یا انفجارات هستهای رخ دهد، آنگاه میتوان انتظار تماشای ابرهای ترسناک آتشین را داشت!
همانگونه که احتمالا میدانید، همین اواخر بخشهای عظیمی از یک ناحیه جنگلی در پایتخت آمریکا، واشنگتن دی سی، طعمه آتش شد. این آتشسوزی عظیم، همانگونه که هواشناسان هم انتظار داشتند، منجر به ایجاد یک ابر آتشین عظیم در آسمان واشنگتن شد که در ادامه میتوانید تصویری هم از این توده عجیب ابری مشاهده کنید:
چیزی که این تصویر را بسیار جالب و عجیب کرده است، بجز هاله نارنجی رنگ دور خورشید، آن محوطه بسیار باریک در وسط تصویر است! در این محوطه کوچک، میتوان همان ابرهای آشنا و زیبای همیشگی را مشاهده کرد که از بالا و پایین، تحت محاصره ابرهای بیرحم آتشین قرار گرفتهاند!
اما هواشناسان آمریکایی برای درک بهتر نحوه تشکیل ابرهای آتشین، تصمیم گرفتند از آزمایشگاه پرنده ناسا استفاده کنند! آزمایشگاه پرنده (Flying Laboratory) نامی است که روی هواپیمای داگلاس دی سی 8 (Douglas DC-8) که یک جت بسیار پیشرفته است، گذاشته شده است. این هواشناسان، یک تصویر بسیار جالب هم از هجوم دودها به سمت ابرهای بیپناه گرفتند که در ادامه میتوانید این تصویر را نیز مشاهده کنید:
در روز 2آگوست (11مرداد) اصابت رعد و برق باعث آتش گرفتن جنگلهای منطقه ویلیام فلتز (William Flats) در واشنگتن دی سی شد. این آتشسوزی انقدر شدید بود که پس از گذشت تنها دو هفته، مساحتی حدود 182کیلومتر مربع از جنگلهای ویلیام فلتز در آتش سوختند.