دانشمندان راهی برای دور کردن دائمی پشه ها از زندگی انسان پیدا کردند!

اخیرا یک تیم تحقیقاتی در آمریکا نه تنها راهی برای مقابله با نیش پشه ها پیدا کرده، بلکه حتی به راهکاری برای دور کردن دائمی پشه ها از زندگی انسان‌ها دست یافته است!

پشه موجود عجیبی است! منبع تغذیه اصلی این گونه از حشرات، خون موجودات زنده است! این موضوعی است که تقریبا همه ما آن را می‌دانیم اما مشکل اصلی‌ای که با پشه‌ها داریم، چیز دیگری است؛ خارش! انقدر خارش نیش پشه برای انسان آزاردهنده است که باعث شده دیگر هیچ اهمیتی به این واقعیت که آن‌ها خون ما را می‌خورند، نشان ندهیم! مطمئنا هرکسی که تابه حال حداقل یک‌بار طعم نیش این حشرات کوچک را تجربه کرده، به این فکر افتاده که آیا راهی برای دور کردن دائمی پشه ها وجود دارد؟ خبر خوب این است که ظاهرا یک راه دائمی وجود دارد و احتمالا بشر تا عملی کردن قطعی آن فاصله خیلی زیادی هم ندارد.

پشه نام یک گونه از حشرات است. در سرتاسر دنیا چیزی حدود 3,500 پشه مختلف کشف شده که بعضی از آن‌ها، مانند مالاریا، ناقل بیماری‌های مرگباری هم هستند. پس به جرئت می‌توان گفت که پیدا کردن راهی برای دور کردن دائمی پشه ها از زندگی انسان‌ها، صرفا برای راحت‌تر شدن زندگی ما نیست. پشه‌ها سالیانه موجب مرگ بسیاری از انسان‌ها می‌شوند و برای بسیاری از کسانی که در زیستگاه گونه‌های مرگبار پشه‌ها زندگی می‌کنند، رهایی از دست پشه‌ها می‌تواند بحث مرگ و زندگی باشد!

یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه براون (Brown University) واقع در کشور آمریکا، اخیرا به نتیجه بسیار جالبی دست پیدا کرده است. آن‌ها متوجه شدند که گرافین (Graphene) می‌تواند به عنوان یک ماده ضد پشه عمل کند! اگر نمی‌دانید گرافین چیست، باید بگوییم که گرافین، یکی از آلوتروپ‌های کربن است که توسط بشر ساخته شده است! از گرافین در سال 2010 رونمایی شد و دو دانشمند سازنده آن یعنی آندره گایم (Andre Geim) و کاستیا نووسِلوف (Kostya Novoselov) هم برای ساخت گرافین در همان سال 2010 برنده جایزه نوبل فیزیک شدند. اصلی‌ترین ویژگی گرافین نازک بودن غیرقابل تصور آن است! گرافین انقدر نازک است که از آن به عنوان یک جسم دو بعدی یاد می‌شود. درضمن گرافین را با گرافیت (Graphite) که یکی از مشهورترین آلوتروپ‌های کربن است، اشتباه نگیرید.

دوتا از مهمترین آلوتروپ‌های کربن؛ در سمت چپ ساختار سه بعدی گرافیت و در سمت راست هم ساختار دو بعدی گرافین را مشاهده می‌کنید

اما تیم تحقیقاتی دانشگاه براون در آزمایش خودشان به این نتیجه رسیدند که نه تنها گرافین می‌تواند سپری در مقابل نیش پشه‌ها باشد، بلکه اصلا باعث می‌شود حشرات، خودشان نخواهند انسان را نیش بزنند! پشه‌ها با دریافت برخی سیگنال‌های شیمیایی که از طرف قربانی خودشان (به عنوان مثال، انسان) خارج می‌شود، می‌توانند آن‌ها را پیدا کنند. حال اگر بشر بتواند به عنوان مثال، یک لباس ساخته شده از جنس گرافین بپوشد، این سیگنال‌های شیمیایی به رادارهای پشه نمی‌رسند. درواقع می‌توان این موضوع را به این صورت مطرح کرد که یک پوشش گرافینی مناسب می‌تواند انسان را از دید پشه‌ها مخفی کند!

روش آزمایش تیم تحقیقاتی دانشگاه براون به این صورت بود که آن‌ها داوطلبان انسانی خودشان را به دو دسته تقسیم می‌کردند. سپس بازو هر دو دسته داوطلب را با یک پارچه کتان مخصوص می‌بستند. اما پارچه بسته شده به دور بازو یک دسته از داوطلبان را به یک لایه ظریف از اُکسید گرافین (Graphene Oxide) آغشته می‌کردند. انتظار تیم تحقیقاتی این بود که آن بازو آن دسته از داوطلبانی که به اُکسید گرافین آغشته شده بودند، دربرابر نیش پشه‌ها مقاوم باشد. اما نتیجه‌ای که دریافت کردند بسیار جذاب‌تر از این حرف‌ها بود! در بازوی هیچکدام از داوطلبانی که بازویشان آغشته به اکسید گرافین شده بود، حتی یک اثر نیش‌زدگی هم مشاهده نمی‌شد!

اما یک نکته ناامیدکننده هم در این میان وجود دارد. ظاهرا توانایی اکسید گرافین مرطوب در دور کردن پشه‌ها، به مراتب کمتر از توانایی اکسید گرافین خشک است و خب پشه‌ها هم بیشتر در هوای مرطوب، بلای جان انسان‌ها می‌شوند! تیم تحقیقاتی یک راه حل برای رفع این مشکل پیدا کرد و آن هم rGO بود. rGO درواقع مخفف عبارت Reduced Graphene Oxide است و فرقش با GO (یا همان اُکسید گرافین عادی) این است که حجم اکسیژن کمتری دارد.

تیم تحقیقاتی متوجه شد که وقتی سطح اکسیژن اُکسید گرافین کاهش پیدا کند، آنگاه این ترکیب می‌تواند حتی در هوای مرطوب هم جلوی نیش حشرات را بگیرد. اما نکته ناامیدکننده‌ای که به آن اشاره کردیم این است که پارچه‌های آغشته به rGO برای تنفس انسان مشکل بوجود می‌آورند. به عنوان مثال اگر امیدوار بودید که می‌توانید از این به بعد، چادرهای ضد پشه در طبیعت بپا کنید، بخاطر اینکه نمی‌توانید در چادرهای آغشته به rGO نفس بکشید، مجبور هستید راهی برای خروج هوا در چادرتان تعبیه کنید که اینگونه اثر ضد پشه بودن چادر را از دست می‌دهید!

البته تیم تحقیقاتی امیدوار است که بتواند به ترکیبی مناسب از اکسید گرافین دست پیدا کند تا هم بتوان داخل پوشش‌های ساخته شده از آن، نفس کشید و هم از خاصیت ضد پشه بودن آن‌ها استفاده کرد. از آنجایی که همین حالا هم بشر درحال استفاده تقریبا گسترده از گرافین در محصولات خودش است، پیدا شدن و بهره‌وری از این ترکیب بخصوص اکسید گرافین، نه تنها غیرممکن نیست بلکه شاید خیلی هم دور از دسترس نباشد!

اگر بشر بتواند پارچه‌هایی آغشته شده به ترکیبی مناسب از اکسید گرافین خلق کند، آنگاه راهی برای دور کردن دائمی پشه ها از زندگی خود پیدا کرده است! شاید در آن زمان، مرگ براثر مالاریا هم درست مانند مرگ بر اثر طاعون، به بخشی از تاریخ بپیوندد!