در ایستگاه فضایی بین المللی، بخشی وجود دارد که در آن دانشمندان درحال ساخت مغز انسانی هستند! البته این مغز، یک مغز مینیاتوری است و فاصله زیادی با کامل شدن دارد.
اگر طرفدار فیلم های علمی تخیلی هستید، احتمالا با ایده ساخت مغز انسانی خیلی هم غریبه نیستید. بارها و بارها در فیلمهای مختلف شاهد محفظههایی بودهایم که در آنها از مغز انسانی نگهداری میشده و بعضا مغزهایی را نیز دیدهایم که قصد تصرف دنیا را داشتهاند! شاید این موضوع بنظرتان شبیه یکی از قسمتهای سریال انیمیشنی خاطرهانگیز لاکپشتهای نینجا بیاید؛ اما به هرحال دانشمندان در حال ساخت یک مغز انسانی در ایستگاه فضایی بین المللی هستند!
ساخت مغز انسانی در فضا!
اگر کمی بخواهیم بحث را علمیتر بکنیم، باید بگوییم که این مغز، درواقع یک مغز مینیاتوری یا اورگانویید مغزی (Brain Organoid) است. در زبان فارسی یک معادل مناسب برای اورگانووید مغزی وجود دارد و آن هم شبهاندام مغزی است. این اورگانویید یا شبهاندام مغزی، از صفر در ایستگاه بین المللی فضایی ساخته نشده و استارت ساخت آن در کره زمین و در دانشگاه کالیفورنیا زده شده و رهبر تیمی که این اورگانویید را ساخته نیز آقای آلیسون موتری (Alysson Muotri) بوده است. برای آشنایی بیشتر با این مغز مینیاتوری، نگاهی میاندازیم به گزارشی که در روزنامه مشهور نیویورک تایمز در همین رابطه منتشر شده است:
در ارتفاع 402 کیلومتری از مغز آلیسون موتری، هزاران توپ مملو از سلولهای مغزی در حال رشد و نمو در فضا هستند. این خوشههای مغزی که به آنها اورگانویید مغزی گفته میشود، چند هفته قبل از پرتاب شدن به فضا، در دانشگاه کالیفورنیا ساخته شدند. موتری و تیم او سلولهای پوست بدن انسان را به سلولهای بنیادی تغییر دادند و از این سلول های بنیادی برای خلق مغز مصنوعی خودشان استفاده کردند.
در بخشی دیگر از این مقاله آمده است:
پس از چند هفته، این اورگانوییدها شبیه توپهایی به اندازه سر سوزن شدند. هرکدام از این اورگانوییدها، شامل صدها هزار سلول با انواع و اقسام مختلف هستند. هر نوع از این سلولها، درست مانند سلولهای مشابهشان در مغز خود ما، سیگنالهای شیمیایی و الکترونیکی ایجاد میکنند. در ماه جولای (تیر/مرداد همین امسال) ناسا این اورگانوییدها را جمعآوری کرد و داخل یک موشک، به ایستگاه بین المللی فضایی فرستاد تا عملکرد آنها در فضایی با جاذبه صفر را مشاهده کند.
احتمالا این موضوع را میدانید که اورگانوییدهای ساخته شده در دانشگاه کالیفورنیا، اولین اورگانوییدهای مغزیای نیستند که بشر موفق به خلق آنها شده است. اگر دقیقتر بخواهیم بگوییم، 6سال پیش دانشمندان توانستند اولین اورگانوییدهای مغزی را خلق کنند. این اورگانوویدها هم درست مانند اورگانوییدهایی که اکنون در ایستگاه بین المللی فضایی هستند، از ورژن تغییر یافته سلولهای پوست ایجاد شده بودند. از 6سال پیش تاکنون، در آزمایشگاههای اَقصی نقاط جهان، دانشمندان درحال تولید اورگانوویدهای گوناگون، از جمله اورگانویدهای مغزی هستند
دانشمندان معتقدند این احتمال کاملا وجود دارد که بشر بتواند روزی، پایش را فراتر از صرفا ساخت اورگانوویدها یا اندامنماها بگذارد و یک مغز کامل خلق کند. ساخت مغز، اصلیترین حلقه ساخت انسان است. اگر بشر بتواند یک مغز کامل خلق کند، آنگاه حتی ممکن است بتواند یک انسان کامل هم خلق کند! اگر وارد بحثهای فلسفی بسیار مهم و حیاتی این موضوع نشویم و صرفا بخواهیم از دید علمی به قضیه نگاه کنیم، میتوانیم بگوییم که حداقل روی کاغذ، این احتمال کاملا وجود دارد که انسانهای ساخته شده توسط مغزهای دستساز، دارای خودآگاه باشند و همچنین احساساتی مانند درد و حتی شادی، غم، هیجان و دیگر احساسات اینچنینی را نیز تجربه کنند!
همچنین ساخت مغز انسانی توسط بشر، میتواند به نحوی منجر به جاودانه شدن و یا حداقل چندبرابر شدن عمر انسان شود! اگر به این موضوع علاقهمند هستید، به شما پیشنهاد میکنیم مقالهای که در ادامه معرفی میشود را حتما مطالعه کنید. در این مقاله، به طور کامل در رابطه با جاودانه شدن عمر انسان به وسیله ساخت مغزهای دستساز پرداخته شده است:
در هر صورت اگر بشر بتواند واقعا یک مغز کامل که دارای خودآگاه و شخصیت انسانی است را بسازد، باید بگوییم که متاسفانه (یا شاید هم خوشبختانه!) هنوز سالها تا عملی شدن این اتفاق زمان باقی مانده است. ساخت اورگانوویدها یا اندامنماهای کوچک، یک بحث است و ساخت یک اندام با کاراییهایی کامل، یک بحث کاملا جداگانه است.
ضمن اینکه از بحثهای فلسفی این موضوع هم به هیچ عنوان نباید به سادگی گذشت. بحثهایی مانند اینکه اگر همین اورگانوویدهای کوچک هم به هر دلیلی دارای خودآگاه باشند، آیا استفاده صرفا آزمایشی از آنها یا نابود کردن آنها، از نظر اخلاقی، کار درستی است؟ آیا انسانی که توسط خود بشر ساخته شده، واقعا انسان است؟ و چندین و چند بحث فلسفی بسیار عمیق و حیاتی دیگر که اگر قرار باشد بشر به ساخت مغز انسانی ادامه دهد، بیشتر و بیشتر توجه جهانیان را به خود جلب میکنند.