اندروید 10 یا اندروید کیو جدیدترین سیستم عامل پلتفرم موبایل گوگل محسوب میشود. در این مطلب قصد داریم به بررسی ویژگیها و قابلیت های جدید اندروید 10 بپردازیم.
گوگل نسخه پایدار سیستم عامل اندروید 10 را بعد از ماهها تست آن در حالت بتا به کمک هزاران کاربر، منتشر کرد. روال ثابت گوگل در نامگذاری سیستم عاملهای پلتفرم اندروید، استفاده از نام یک دسر خوشمزه بوده است، اما شرکت تصمیم گرفت این سیستم را کنار بگذارد. به همین دلیل حدود دو هفته پیش اعلام شد اندروید ۱۰ نام رسمی اندروید کیو بوده و دیگر خبری از اسامی دسرها نیست.
قابلیت های جدید اندروید 10 زیاد نیست
اندروید کیو را باید نسخهای تکامل یافته در مقایسه با سیستم عامل قبلی دانست، چرا که خبری از قابلیتهای جدید و انقلابی در آن نیست. گوگل طی چند نسخه اخیر مخصوصا از اندروید 7 تا اندروید 9، امکانات فراوانی را در مقایسه با قبل به پلتفرم موبایل خود افزود، به همین دلیل عدم پیشرفت چشمگیر سیستم عامل جدید قابل قبول است.
یکی از سری قابلیتهای تازه معرفی شده در اندروید 8 و اندروید 9 همچون سیستم ناوبری مبتنی بر ژستهای حرکتی دارای ایراداتی بود. گوگل آنها را در اندروید 10 رفع کرده است تا برای سیستم عامل بعدی، آماده افزودن قابلیتهای جدید باشد.
با وجود عدم افزایش تعداد قابلیت های جدید اندروید 10 به نظر میرسد در پسزمینه تغییرات زیادی اعمال شده است، چرا که سریعتر از قبل به دستورات کاربر واکنش نشان داده و رابط کاربری آن به مراتب روانتر از قبل شده است.
بهبود سیستم ناوبری جدید
از اولین سال معرفی اندروید، همواره یک سری کلید در پایینترین قسمت رابط کاربری در اختیار کاربر قرار گرفته است تا با استفاده از آنها، یک قدم به عقب برگشته یا به طور مستقیم وارد هوم اسکرین شود و همچنین به آخرین برنامههای اجرا شده دسترسی داشته باشند. با گذشت ده سال از معرفی اولین سیستم عامل اندروید، نوبت به ایجاد تغییر در این سیستم رسیده است.
سیستم ناوبری مبتنی بر ژستهای حرکتی را نمیتوان یکی از قابلیت های جدید اندروید 10 دانست، چرا که برای اولین مرتبه در اندروید 9 معرفی شد، اما اکنون به بلوغ رسیده و ایرادهای آن برطرف شده است. به لطف این سیستم کاربر میتواند با کشیدن انگشت از سمت راست یا چپ نمایشگر، یک مرحله به عقب برگردد. کشیدن انگشت رو به بالا روی نوار نازک مخصوص، شما را به صفحه خانه خواهد آورد. کشیدن انگشت رو به بالا با کمی مکث، آخرین نرم افزارهای اجرا شده را نمایان میکند.
همانند سیستم ناوبری که اپل همزمان با رونمایی آیفون ایکس معرفی کرد، کشیدن انگشت روی نوار پایین نمایشگر سبب جابهجایی بین دو اپلیکیشن خواهد شد. بررسی اولیه اندروید 10 نشان داد تجربه کاربری گشت و گذار در رابط کاربری آن در مقایسه با اندروید 9 بهبود زیادی پیدا کرده است. یکی از ویژگیهای تازه معرفی شده در این زمینه، میانبر به گوگل اسیستنت است؛ کشیدن انگشت رو به بالا از یکی از دو گوشه چپ یا راست بالای نمایشگر، سبب فراخوانی دستیار هوشمند گوگل میشود.
از جمله قابلیت های جدید اندروید 10 در این بخش امکان تغییر میزان حساسیت به ژست حرکتی بازگشت است. افزایش میزان حساسیت سرعت را افزایش میدهد، اما موازی با آن، احتمال بروز تداخل حین کار داخل رابط کاربری نرم افزارهای مختلف نیز بالاتر میرود. به عنوان نمونه، در حالی که قصد بازگشت به یک قدم عقبتر را نداشتهاید، رابط کاربری چنین برداشتی از نحوه لمس نمایشگر توسط شما خواهد کرد.
حالت تیره سرتاسری
افزوده شدن حالت تیره به رابط کاربری سیستم عاملهای اندروید بیش از آن چه انتظار داشتیم زمان برد، اما این اتفاق در نهایت رخ داد. البته در سیستم عاملهای قبلی تلاشهایی در این راستا شده بود، اما پوسته تیره تنها به بخشهایی از رابط کاربری اعمال میشد. یکی از قابلیت های جدید اندروید 10 افزوده شدن حالت تیره سرتاسری است که کل بستر نرم افزاری را در بر میگیرد.
برای دستیابی به آن، یک روش مستقیم و یک روش غیر مستقیم وجود دارد. در پنل اعلانات سیستم عامل جدید، یک کلید جدید به این منظور در نظر گرفته شده و با لمس آن، حالت تاریک پوسته را فعالسازی خواهید کرد. روش دیگر، فعالسازی حالت ذخیره نیرو است تا همراه آن، حالت تیره نیز فعالسازی شود.
برخلاف گذشته، وقتی این حالت فعال شد، همه نرم افزارهای پیشفرض و اپلیکیشنهای جانبی نصب شده که رابط کاربری آنها از پوسته تاریک پشتیبانی میکند، به این حالت تغییر وضعیت خواهند داد. دو مزیت دارک مود، کاهش مصرف باتری و افزایش توانایی برای مشاهده محتویات نمایشگر در صورت وجود نور زیاد در محیط است. افزایش دوام باتری بیشتر در گوشی های دارای نمایشگرهای اولد و امولد خود را نشان خواهد داد.
متاسفانه در حال حاضر، در رابط کاربری حتی تعداد زیادی از نرم افزارهای محبوب نیز از این حالت پشتیبانی نمیشود، به همین دلیل با وجود فعالسازی دارک مورد، به یکباره از محیطی تاریک، وارد محیطی با پسزمینه روشن خواهید شد. دو نمونه از نرم افزارهای محبوب فاقد آن جیمیل و اینستاگرام محسوب میشود.
لایو کپشن
به لطف یکی از قابلیت های جدید اندروید 10، برای هر ویدیو به صورت بلادرنگ زیرنویس تهیه خواهد شد. به این ترتیب در صورت بیصدا بودن ویدیو یا عدم توانایی برای شنیدن صدای آن به خاطر نویز محیط، همچنان میتوانید به تماشای محتوا ادامه بدهید. مزیت لایو کپشن، امکان استفاده از آن با هر فایل ویدیویی است. به عبارتی محتوای ویدیویی پخش شده میتواند یک فایل ذخیره شده روی حافظه گوشی یا یک ویدیوی آنلاین باشد.
کاربر قادر است اندازه و کنتراست زیرنویس را برای مشاهده بهتر آن تغییر داده و نوشته را به هر جایی از نمایشگر منتقل کند. نکته بسیار هیجانانگیز درباره لایو کپشن، عدم نیاز به اینترنت برای استفاده از آن است و برخلاف تصور، لایو کپشن به وسیله ارسال داده به سرورهای گوگل کار نمیکند. از انتهای سال جاری، امکان استفاده از لایو کپشن در دستگاههای اندرویدی فراهم خواهد شد.
پاسخ هوشمند (اسمارت ریپلای)
نوتیفیکیشن هوشمند اندروید در هر نسخه هوشمندتر میشود. اکنون این سیستم از همه نرم افزارهای پیامرسان پشتیبانی میکند. به لطف قابلیت پاسخ هوشمند، میتوانید بدون نیاز به ورود به نرم افزار پیامرسان، از همان پنجره نوتیفیکیشن به صورت مستقیم پاسخی سریع برای ارسالکننده پیام بفرستید. بر اساس متنی که برایتان ارسال شده و همچنین نحوهای که با مخاطب مورد نظر پیشتر مکالمه داشتهاید، پاسخی پیشنهادی برای سرعت دادن به کار ارائه خواهد شد. این پاسخ پیشنهادی میتواند یک اموجی باشد.
اسمارت ریپلای بسته به نوع پیام، یک سری پیشنهاد به شما خواهد داد. به عنوان نمونه اگر پیام دریافت شده حاوی یک آدرس باشد، به وسیله ظاهر شدن یک دکمه ورود به نرم افزار گوگل مپس، میتوانید به طور مستقیم آدرس دریافت شده را روی نقشه مشاهده کنید. این دسته قابلیت های اندروید 10 در زمانهای اضطراری کمک زیادی به صرفهجویی در زمان میکنند. نکته مهم درباره اسمارت ریپلای اندروید 10، پشتیبانی آن از همه پیامرسانها علاوه بر اپلیکیشن مسیج سیستم عامل است. مجددا در این تکنیک نیز از هوش مصنوعی سیستم عامل استفاده شده و نیازی به اتصال به اینترنت به منظور ارسال داده برای سرورهای گوگل نیست.
جایگاه امنیت و حریم خصوصی در قابلیت های جدید اندروید 10
افزایش ویژگیهای مربوط به حفظ حریم خصوصی کاربران، از جمله تاکیدهای گوگل در توسعه اندروید کیو بوده است. به عنوان نمونه باید به بهبود قابلیت اشتراکگذاری موقعیت جغرافیایی اشاره کرد. این ابزار اکنون به کاربر اجازه میدهد تا زمانی که از یک اپلیکیشن مشخص در حال استفاده است، موقعیت جغرافیایی خود را اشتراکگذاری کند. با خارج شدن از نرم افزار، اشتراکگذاری موقعیت جغرافیایی کاربر به صورت خودکار متوقف خواهد شد. این روش کار را پیشتر در سیستم عامل آی او اس دیده بودیم.
پشتیبانی از گجتهای انعطافپذیر
سامسونگ و هواوی برای استفاده از اندروید در گلکسی فولد و میت ایکس، مجبور به دستکاری و سفارشیسازی آن بودند، اما اندروید 10 به صورت پیشفرض از گجتهای منعطف پشتیبانی میکند.
یکی از مهمترین قابلیت های جدید اندروید 10 در این زمینه، Screen Continuity نام دارد. به لطف آن، فعالیت جاری کاربری بین نمایشگرهای مختلف جابهجا خواهد شد. به عنوان نمونه، وقتی در حال اجرای بازی در نمایشگر کوچک گجت هستید، بعد از باز کردن تای آن، محتوا به صورت خودکار، به شکلی بهینه روی نمایشگر بزرگ اصلی نمایش داده خواهد شد. چنینی قابلیت را سامسونگ در گوشی گلکسی فولد پیادهسازی کرده است.
آپدیت در پسزمینه
در اندروید 10، گوگل به برخی عناصر سیستم عامل اجازه میدهد در صورت موجود بودن آپدیت، به صورت خودکار در پسزمینه بهروزرسانی شوند. به عنوان نمونه از این پس، همه پچهای امنیتی و آپدیتهای مربوط به رفع مشکلات امنیتی و دیگر بهروزرسانیهای مربوط به بهبود عملکرد سیستم عامل، بدون نیاز به ریاستارت کردن دستگاه بعد از دریافت و نصب، دانلود خواهند شد.
با در نظر گرفتن تنبلی گوشیسازان به منظور توسعه و انتشار یک سری آپدیت مهم برای محصولات اندرویدی خود، این قابلیت خوب و کاملا یوزر فرندلی محسوب میشود، هر چند ممکن است برای برخی کاربران نگران پهنای باند مصرفی، نگرانکننده باشد. همانند زمان آپدیت خودکار نرم افزارها از گوگل پلی استور، به احتمال بسیار زیاد بهروزرسانی در پسزمینه نیز حین اتصال به یک شبکه وای فای رخ خواهد داد.
کنترل وضعیت سلامتی و کنترل کودکان توسط والدین
بخش Digital Wellbeing (تندرستی و سلامت جسمانی دیجیتال) در اندروید 10 بهبود پیدا کرد. یکی از قابلیتهای جدید این بخش حالت تمرکز (Focus Mode) نام داشته و به کاربر اجازه میدهد برنامههای پرتکننده حواس را پیدا و در ادامه نوتیفیکیشنهای مربوط به آنها را بیصدا کند. این وضعیت تا زمانی که حالت تمرکز فعال مانده است ادامه پیدا خواهد کرد.
یکی دیگر از قابلیت های جدید اندروید 10 در قسمت تندرستی دیجیتال Family Link نام داشته و کاربر میتواند با استفاده از آن، زمان استفاده از گوشی توسط کاربری دیگر به ویژه کودکان را کنترل کند. بعد از فرا رسیدن زمان تعیین شده برای استفاده از نرم افزارهای مشخص، دیگر امکان استفاده از آنها وجود نخواهد داشت، مگر اینکه با لمس دکمه زمان امتیازی، (Bonus Time) به کودک پنج دقیقه زمان اضافی داده شود تا کارهای ناتمام خود را داخل اپلیکیشنهای قفل شده به اتمام برساند.