کشف فسیل پرنده ای از 120 میلیون سال پیش و مشاهده تغییرات صورت گرفته در بدن این پرنده، دیرینه شناسان را واداشته تا به بازنگری هایی در خصوص تکامل پرواز دست بزنند.
فسیل 120 ساله پرنده ای که در ژاپن زیست می کرده، دارای ویژگی هایی است که با نظریه های مسلط تکامل پرواز در تضاد بوده و به نظر می رسد بازنگری در این فرضیات ضرورت داشته باشد.
در حدود 120 میلیون سال پیش پرنده ای به اندازه کبوترهای کنونی بر روی جنگل های کرتاسه کشور فعلی ژاپن پرواز می کرده است. کشف فسیل های این پرنده دیرینه شناسان را با افکاری جدید در خصوص تکامل پرواز مواجه کرده است.
این پرنده باستانی که Fukuipteryx نام دارد دارای ساختاری مشخص در بدن خود است که این ساختار را نمی توان در دیگر پرندگان دوران کرتاسه پیدا کرد. در واقع این پرنده باستانی در قسمت دم خود دارای یک ساختار استخوانی است که پرندگان حال حاضر نیز این قسمت را در انتهای دم خود دارند.
این ساختار مثلثی شکل Pygostyle نام دارد و از پرهای دم پرنده پشتیبانی می کند. این کشف متعلق به شهر کاتسویاما در بخش های مرکزی ژاپن است.
فسیل پرنده Fukuipteryx و فرضیه ای که به چالش کشیده شد
قبلا تصور می شد که با تکامل هر چه بیشتر پرندگان و تطابق بیشتر آنها با اصول پرواز به تدریج دم آنها هم کوتاه تر شده است. اما Fukuipteryx خلاف این موضوع را نشان می دهد. در واقع Fukuipteryx از قدمتی بیشتر از پرنده موسوم به Jeholornis برخوردار است. این پرنده که در چین زندگی می کرده است قدمتی کمتر از Fukuipteryx دارد، اما از دمی به مراتب بلند تر برخوردار است. لذا نمی توان نتیجه گرفت که پرندگان در جریان تکامل خود از دم های بلند به سوی دم های کوتاه تکامل پیدا کرده اند.
بر این اساس به نظر می رسد که کوتاهی دم پرندگان و از دست دادن دم های بلند ارتباطی با تکامل پرواز ندارد. با این وجود دیرینه شناسان این تئوری را با احتیاط مطرح می کنند و اعتقاد دارند به شواهد بیشتر برای اثبات آن نیاز خواهد بود.
کشف جدید در ژاپن و کشفیات فسیلی آینده در مناطق مختلف می توانند تصور دیرینه شناسان در خصوص تکامل پرواز را بطور کلی دستخوش استحاله ای جدید بنمایند.
گفتنی است «آرکوپتریکس» قدیمی ترین پرنده ای است که تاکنون توسط دیرینه شناسان شناسایی شده است. قدمت آرکوپتریکس به 160 تا 140 میلیون سال پیش باز می گردد.
فسیل پرنده Fukuipteryx نشان می دهد که کهنبال یا آرکوپتریکس دایناسوری گوشتخوار از دورهٔ ژوراسیک بوده که بدن آن با پر پوشیده شده و می توان آن را جد تمامی پرندگان حال حاضر روی کره زمین عنوان کرد.
این دایناسور پرنده در حدود نیم متر طول داشته است. بدن آنها کوچک بوده و از بالهای وسیعی برخوردار بودند. لذا می توانستند فواصلی را با پرواز بپیمایند. کشف فسیل آرکوپتریکس برای اولین بار در سال ۱۸۶۱ در بندر باواریا صورت گرفت.