شبکه ملی اطلاعات در روزهای قطعی اینترنت چگونه عمل کرد؟

این روزها با توجه به قطعی اینترنت بسیاری از کاربران به کمک شبکه ملی اطلاعات به سرویس‌ها و سایت‌های داخلی دسترسی دارند، اما در این مدت عملکرد اینترنت ملی چگونه بود؟

از عصر روز شنبه 25 آبان 98 با تصمیم شورای امنیت، دسترسی کاربران به اینترنت بین‌الملل قطع شد و برای کاربران فقط سایت‌های داخلی نظیر بانک‌ها، ادارات دولتی، خبرگزاری‌های داخلی و کلیه سایت‌هایی که از سرورهای داخل کشور استفاده می‌کردند، در دسترس قرار گرفت. گفتنی است برای اینکه به این سایت‌ها دسترسی پیدا کنید، به جای جستجوی نام آنها در گوگل می‌بایست آدرس آنها را در نوار مرورگر خود بنویسید. با باز شدن سایت‌های داخلی در شرایطی که اینترنت بین‌الملل قطع شده، به این نتیجه می‌رسیم که بخشی از طرح شبکه ملی اطلاعات در حال اجرا است؛ طرحی که مدتی است مسئولان مربوطه از آن سخن می‌گویند و در این شرایط بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

ناکارآمدی ابزارها در شبکه ملی اطلاعات

بسیاری از مردم به یک موتور جستجو، پیام رسان و ایمیل قدرتمند نیاز دارند، اما در حال حاضر ابزارهای داخلی نمی‌توانند به نیاز کاربران داخلی پاسخ دهند. همچنین اگر قطعی اینترنت در زمانی اتفاق می‌افتاد که سایت‌ها و ابزارهای اساسی کشور روی شبکه ملی اطلاعات و سرورهای داخلی قرار نداشتند، دسترسی به بسیاری از سایت‌های داخلی نیز امکان‌پذیر نبود.

از اواخر سال 1384 طرح شبکه ملی اطلاعات در ایران مطرح شد و از مهم‌ترین دلایل اجرای آن می‌توان به کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اشاره کرد که البته پس از مدتی اجرای این طرح با سرعت بسیار کمی پیگیری شد، اما سرانجام در دوره وزارت محمد واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم مورد پیگیری جدی قرار گرفت و در اواخر دولت یازدهم شاهد افتتاح و معرفی فازهای اول، دوم و سوم این طرح بودیم. به طور کلی می‌توان گفت اینترنت ملی از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت جداگانه کاملا داخلی بهره می‌برد و همچنین یک شبکه حفاظت شده نسبت به اینترنت جهانی است که می‌تواند برای تمامی کاربران کشور انواع محتوا و خدمات ارتباطی را عرضه کند.

ایجاد ارتباط امن در شرایط قطعی اینترنت جهانی

طبق سند ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات به واسطه این شبکه می‌توان بین دستگاه‌ها، مراکز حیاتی کشور و برای میزبانی سایت‌های داخلی، شبکه‌ای با ویژگی ایجاد ارتباط امن و پایدار را در شرایط قطعی اینترنت جهانی ایجاد کرد. در حال حاضر با توجه به اینکه با مشکل قطعی اینترنت بین‌الملل مواجه هستیم، آن دسته از سرویس‌هایی که بر روی اینترنت ملی وجود دارند، بدون اختلال و محدودیت به مردم خدمات می‌دهند. در کنار اینکه سرویس‌های داخلی همچنان فعال هستند، بسیاری از سرویس‌های حمل و نقل اینترنتی، فروشگاه‌های آنلاین داخلی، سایت‌های داخلی، شبکه شتاب بانکی و شبکه خدماتی بانک‌ها نیز بدون اختلال در دسترسی کاربران قرار دارند.

اینترنت ملی به معنای قطعی اینترنت جهانی نیست

بسیاری از افراد اجرای طرح اینترنت ملی را برابر با قطعی اینترنت بین‌الملل می‌دانند، اما مسئولان مربوطه این ادعا را تکذیب می‌کنند و بر این باورند که اینترنت می‌بایست به عنوان یک خدمت بر روی شبکه ملی اطلاعات در دسترس مردم قرار بگیرد. در همین خصوص محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات عنوان کرد زیرساخت شبکه ملی اطلاعات به پیشرفت چشمگیری رسیده است و اگر در این شرایط زیرساخت شبکه ملی اطلاعات وجود نداشت، توانایی دسترسی به خدمات ابری داخلی را نداشتیم و تعداد زیادی از زیرساخت‌های امروز نظیر بانک‌ها با اختلال مواجه می‌شدند و حتی 2 میلیون راننده تاکسی اینترنتی شغلشان تهدید می‌شد.

در شرایطی که اینترنت بین‌الملل قطع است، اینکه در این وضعیت بسیاری از مردم به شبکه اینترنت داخلی و خدمات آنلاین بومی دسترسی دارند، از توانایی‌های شبکه ملی اطلاعات حکایت دارد. هرچند این شبکه تاکنون به بلوغ کامل که از آن انتظار می‌رود نرسیده است، اما تا حدودی توانسته است محدودیت کاربران به اینترنت را کاهش دهد و با وجود قطعی اینترنت جهانی، زیرساخت‌های اینترنت ملی نظیر سایت‌های داخلی و نهادهای بانکی و ادارات دولتی همچنان فعال هستند.