عمیق ترین دره جهان در قطب جنوب کشف شد

دانشمندان موفق به کشف عمیق ترین دره جهان در قطب جنوب شدند. فهمیدن آنچه در زیر صفحه یخی این قاره نهفته، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

صفحه یخی قطب جنوب، بزرگترین توده‌ی یخی است که در زمین دیده می‌شود، اما چیزهایی که در زیر آن قرار دارد، همواره یک معمای بزرگ به شمار می‌رود.

امروزه، نیمی از صفحه یخی قطب جنوب، بیش از 5 کیلومتر (3 مایل) است و شکاف‌های بزرگی در چندین بخش این قاره یخبندان دیده می‌شوند. اکنون، نقشه دقیق از قله‌ها و دره‌های قطب جنوب، عمیق ترین دره جهان که در منطقه‌ای باریک موسوم به یخچال دنمان (Denman) قرار دارد را نشان می‌دهد. این ژرف دره که تقریبا 3500 متر پایین‌تر از سطح آب و در زیر یخچال دنمان قرار دارد، تقریبا عمقی به اندازه عمق متوسط اقیانوس دارد و 8 برابر عمیق‌تر از سواحل دریای مرده است.

نقشه برداری‌های قبلی بر فراز قطب جنوب متکی به رادار بوده و قادر به اندازه‌گیری عمق کامل این دره نبودند. در حالی‌ که فناوری جدید به نام BedMachine، می‌تواند بیش از گذشته به زیر صفحات یخ دسترسی داشته باشد. متیو مولاریم دانشیار علوم زمین دانشگاه کالیفرنیا و مولف ارشد این پژوهش در این باره می‌گوید:

تلاش‌های زیادی برای بررسی یخچال دنمان صورت گرفت، اما هر بار که با پرواز بالای این دره قرار گرفتند، نتوانستند آن را در داده‌های رادار مشاهده کنند.

عمیق ترین دره جهان در قطب جنوب

نقشه توپوگرافی موسوم به BedMachine متفاوت عمل می‌کند، زیرا این فناوری می‌تواند داده‌های راداری موجود و اطلاعات مربوط به حرکت صفحات یخ را تلفیق کند تا دقیق‌ترین و با جزئیات‌ترین تصویر از قطب جنوب را ثبت کند. این نقشه مبتنی بر جزئیات شمال نزدیک به 1.5 میلیون لاین کیلومتر از رادار می‌شود. این‌ خطوط می‌توانند چیزهای زیادی در مورد چگونگی تسریع، کند شدن و یا حتی توقف عقب نشینی یخچال‌های طبیعی را به ما بگویند.

مولاریم در این باره می‌گوید:

نقشه‌های قدیمی‌ وجود دره‌ای کم عمق را در این منطقه نشان می‌دادند اما این ممکن نبود، به همین دلیل در اندازه گیری‌های جدید با شگفتی بسیاری رو به رو شدیم. به عنوان مثال، مشخص شد که سطح زیر یخچال‌های طبیعی صدها متر از آن‌چه که پیش بینی می‌شد عمیق‌تر است. یعنی این صفحات یخی در گرمای جهانی خطر عقب نشینی بیشتری دارند.

مشابه دیگر نتایج، محققان دریافتند مناطقی که بیشترین آسیب پذیری ناشی از  عقب نشینی سریع یخ‌های دریایی را دارند، عمدتا در غرب قطب جنوب نظیر یخچال های طبیعی Thwaites و Pine Island واقع شده‌اند. اما همه‌ی قسمت‌های قاره به یک اندازه در معرض خطر نیستند.‌ به نظر می‌رسد که در دریای راس و کوهستان سراسری جنوبگان به دلیل وسعت زیاد، امکان حرکت صفحه یخ بسیار کم است. مولاریم گفت:

BedMachine در قطب جنوب تصویر مختلطی را ارائه می‌دهد. جریان یخ در برخی مناطق به دلیل ویژگی های زیر زمینی‌شان، بسیار کم خطر است. در حالی‌که مناطق دیگر شدیدا در معرض خطر بی‌ثباتی بالقوه صفحه یخ دریایی هستند.

نویسندگان این مقاله نوشته‌اند:

نزدیک به خط شکست (Grounding Line)، شیب بستر ملایم و کمی برگشت دهنده است و اگر این خط شکست عقب نشینی کند، به بی‌ثباتی منجر می‌شود و این بخشی از قطب جنوب شرقی را با سطح دریای بالقوه 1.5 متری بسیار آسیب پذیر می‌کند.

اگر بخواهیم بدانیم که چطور ذوب یخ قطب جنوب هنگام بحران آب و هوا به افزایش سطح دریا کمک می‌کند، اصلاح این نتایج و کاهش عدم اطمینان از چنین پیش بینی‌هایی بسیار مهم خواهد بود. اوایل سال جاری، محققان دریافتند که می‌توانند فقط افزایش سطح دریا از طریق فرو ریختن صفحه یخچال قطب جنوب را توضیح دهند. آن‌ها گفتند که این منطقه به راحتی می‌تواند 3 متر دیگر به سطح دریا بیافزاید.

آخرین باری که جهان تجمع کربن دی اکسید را در بالای 400 قسمت تجربه کرد، یک سوم از صفحات یخی قطب جنوب ذوب شدند و همین موضوع باعث شد که سطح دریا تا 20 متر افزایش یابد. قطب جنوب از سال 1992 تا کنون 3 تریلیون تن یخ از دست داده است و با توجه به چنین مسائلی نرخ آن سرعت می‌گیرد. فهمیدن آنچه در زیر صفحه یخی این قاره نهفته، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و مولاریم امیدوار است که در آینده بتوانند به این نتایج چیزهای دیگری نیز اضافه کنند.