نگاهی به چند هواپیمای مسافربری ژاپنی کمتر شناخته شده

ژاپنی‌ها که از پیشتازان صنعت بشمار می‌روند، در زمینه هوانوردی غیرنظامی نیز فعالند. در این مقاله قصد داریم تا نگاهی به چند هواپیمای مسافربری ژاپنی داشته باشیم.

بدون شک هر محصولی که عبارت «ساخت ژاپن» را یدک می‌کشد، اعتمادپذیری بالایی داشته و می‌تواند توجه بازار را به خود جلب کند. مردمان سرزمین آفتاب تابان در مقایسه با دیگر کشورهای آسیایی دور در صنعت هوانوردی بسیار جلو هستند و پس از روسیه که از پیشتازان هوانوردی است، دومین کشور در قاره کهن محسوب می‌شوند که قادر به ساخت هواپیمای مسافربری‌اند. در ادامه نیز اشاره‌ای مختصر به چند هواپیمای مسافربری ژاپنی داشته و آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

YS-11

ژاپنی‌ها قبل از جنگ جهانی دوم نیز چند مدل هواپیمای مسافربری کوچک ساخته بودند. پس از جنگ نیز هواپیمای YS-11 ساخت کمپانی هواپیماسازی نیهون موسوم به NAMC اولین هواپیمای تماما ژاپنی بود که طراحی و ساخت آن توسط خودشان انجام شد. این هواپیما اولین پرواز خود را در سال 1962 انجام و از سال 1965 وارد خدمت شد. در حال حاضر تنها یک فروند YS-11 در یکی از خطوط هوایی قاره آفریقا فعال است.

هونداجت

تا دهه 2000 صنعت هوانوردی ژاپن هواپیمای جدیدی نداشت تا اینکه در سال 2003 هوندا اولین هواپیمای مسافربری خود موسوم به HA-420 هونداجت را به پرواز در آورد. هونداجت یک جت تجاری کوچک با ظرفیت حمل 6 مسافر است که در دسته هواپیماهای جت بسیار سبک جای می‌گیرد. این هواپیما همچنین مدلی به نام الایت دارد که در مقایسه با نمونه اصلی، سوخت بیشتری حمل کرده و برای نشست و برخاست نیاز به مسافت کمتری از باند دارد و البته 7 مسافر حمل می‌کند.

تولید هونداجت از سال 2015 آغاز و تاکنون بیش از 130 فروند از آن هر یک به ارزش 5.28 میلیون دلار ساخته شده است. طرح اولیه این هواپیمای مسافربری ژاپنی به دهه 1980 باز می‌گردد، یعنی زمانی که هوندا مطالعه و بررسی برای ساخت یک هواپیمای جت تجاری کوچک را آغاز کرد.

این هواپیما دو موتور توربوفن HF120 دارد که حاصل همکاری بخش هوانوردی جنرال الکتریک آمریکا و هوندا است. این موتورها که مخصوص HA-420 طراحی و تولید شده‌اند، می‌توانند این هواپیما را به سرعت 800 کیلومتر بر ساعت برسانند. مدل الایت این هواپیما با یکبار سوخت گیری مسافت 2700 کیلومتر را می‌پیماید و هنگام پرواز نیز تا ارتفاع 13 هزار متری بالا می‌رود. طول هواپیما 13 متر، فاصله بین دو سر بال آن از یکدیگر 12.12 متر و بیشینه وزنش هنگام برخاست نیز 5 تن است. HA-420 به لطف طراحی، مواد مورد استفاده برای ساخت و آئرودینامیک خود 20 درصد بهینه‌تر از دیگر هواپیماهای هم کلاس خود سوخت مصرف می‌کند.

در ساخت این هواپیما از فناوری‌های روز استفاده شده و تجهیزات خود هواپیما نیز از مدرن‌ترین‌ها هستند. گل سرسبد کابین شیشه‌ای (کابین دیجیتال) این هواپیما 3 نمایشگر چندمنظوره رنگی سیستم Garmin G3000 هستند که مخصوص هواپیماهای تجاری سبک توسعه یافته است.

و اما یک نکته جالب توجه در طراحی این هواپیما، محل قرارگیری موتورهایش بالای بال است. هوندا پس از 20 سال تحقیق و بررسی به این نتیجه رسید که قرار دادن موتورها بالای بال ضمن افزودن به فضای کابین، مصرف سوخت و همچنین نویز انتقالی به کابین را کاهش می‌دهد.

این هواپیمای مسافربری ژاپنی موفق شده تا جایزه عالی را از انستیتو آمریکایی هوانوردی و فضانوردی (AIAA) و همچنین جوایز و اعتبارات برجسته دیگری دریافت کند. همچنین تا اکتبر سال 2018، 92 فروند HA-420 که در خدمت بودند موفق شدند در طول 20 هزار ساعت پرواز، نرخ اعتماد در اعزام 99.7 درصد را بدست آورند. این بدان معناست که هونداجت همیشه به موقع پریده و نقص فنی و یا عوامل دیگر مانع تاخیر آن نشدند.

میتسوبیشی اسپیس‌جت

میتسوبیشی اسپیس جت را می‌توان بلند پروازانه‌ترین تلاش ژاپنی‌ها برای ساخت یک هواپیمای مسافربری دانست. این هواپیمای مسافربری ژاپنی که در دسته جت‌های منطقه‌ای جای می‌گیرد، پیشتر با نام جت منطقه‌ای میتسوبیشی یا MRJ شناخته می‌شد. اسپیس جت رقیب هواپیماهایی همچون بوئینگ 717، ایرباس A220، خانواده هواپیماهای CRJ100/200 از بمباردیه،‌ سوخوی سوپر جت 100 و خانواده جت‌های ERJ از امبرائر است.

آغاز پروژه این هواپیما به سال 2003 باز‌میگردد،‌ یعنی زمانی که دولت ژاپن تصمیم گرفت تا طی برنامه‌ای به ارزش 420 میلیون دلار، مطالعه و بررسی‌های لازم برای ساخت یک جت منطقه‌ای بومی با گنجایش 90 صندلی را آغاز کند. برای انجام این پروژه، دولت ژاپن صنایع سنگین میتسوبیشی را انتخاب و زیرشاخه هوانوردی این کمپانی ژاپنی عهده‌دار این مسئولیت شد.

میتسوبیشی در ساخت این هواپیما از آلومینیوم و فیبرکربن استفاده است که ضمن داشتن استحکام بالا، موجب کاهش وزن می‌شوند. اولین پیش نمونه اسپیس جت نخستین پروازش را در سال 2015 انجام داد. این هواپیما که در دو نسخه 70 و 90 صندلی ساخته می‌شود، از میانه‌های سال 2020 وارد خدمت می‌شود و ارزش هر فروند آن برای نمونه 70 صندلی برابر با 46.3 میلیون دلار و برای مدل 90 صندلی نیز 47.3 میلیون دلار است.

اسپیس جت دارای بدنه‌ای کم پسار با آئرودینامیک پیشرفته است. بال‌های هواپیما نسبت منظری بالایی داشته و دم آن نیز کم پسار است. این هواپیمای مسافربری ژاپنی دو موتور توربوفن PW1200G ساخت کمپانی آمریکایی پرت اند ویتنی (Pratt & Whitney) دارد که مخصوص اسپیس جت طراحی شده‌ و مشتقی از خانواده موتور جت‌های PW1000G است. این موتور مصرف سوخت بسیار بهینه‌ای داشته که در کنار طراحی کم پسار بدنه هواپیما، سبب می‌شود تا مصرف سوخت کاهش و برد افزایش یابد.

دم هواپیما نیز کم پسار است و بالک‌ها در نوک بال‌هایش نیز بسیار بهینه طراحی شده‌اند تا با اصلاح جریان هوا در نوک بال، مجددا سبب کاهش پسار را به همراه داشته باشند. بد نیست اشاره کنیم که پسار نیرویی است که از حرکت هواپیما در هوا جلوگیری می‌کند و سازندگان با طراحی‌های خود سعی در کاهش این نیرو هنگام پرواز دارند.

طراحان میتسوبیشی در ساخت این هواپیما تلاش کرده‌اند تا نویز انتقالی به کابین را تا حد ممکن کاهش دهند که آرامش مسافران را سبب می‌شود. همچنین طراحی داخلی و فضای کابین نیز به گونه‌ای است که مسافران با راحتی هرچه تمام تردد کنند و اذیت نشوند. از دیگر امکانات رفاهی این هواپیمای مسافربری ژاپنی می‌توان به خروجی USB به ویژه تایپ C، وای فای، نمایشگر داخل کابین، تلوزیون زنده، نور پردازی مناسب و آرامش بخش کابین و… اشاره کرد.

کابین خلبان شیشه‌ای بوده و چندین نمایشگر رنگی و لمسی چندمنظوره در کنار دیگر تجهیزات الکترونیکی پیشرفته هوایی دارد. همچنین خود هواپیما برای پرواز از سیستم پرواز با سیم بهره می‌برد که راهکاری برای انتقال الکترونیکی فرامین هدایتی از سوی خلبان به سطوح کنترلی بال و دم است.

این هواپیما به خودی خود هزینه عملیاتی پایینی دارد. همچنین دوست دار طبیعت است؛ سوخت کمی مصرف می‌کند و صدای تولیدی آن نیز پایین است. میزان تولید گازهای NOx، کربین دی اکسید و دود آن نیز از هواپیماهای دیگر کمتر است. به صورت کلی این هواپیما در زمینه‌های گفته شده موفق شد تا فراتر از استانداردهای سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی موسوم به ICAO ظاهر شود.

این هواپیما در چند مدل تولید می‌شود که عبارتند از M100 با 70 تا 88 صندلی، M90 با 76 تا 92 صندلی و مدل بزرگتر M200 که صد صندلی دارد و البته همچنان در دست توسعه است. این هواپیماها موتور و تجهیزات مشابهی دارند که سبب کاهش قیمت تولید، نگهداری و تعمیر می‌شود.

بیشینه وزن برخاست برای دو مدل M100 و M90 برابر با 43 تن است. این هواپیماها تا ارتفاع 12 کیلومتری اوج گرفته و هنگام پرواز تا 830 کیلومتر بر ساعت سرعت می‌گیرند. تفاوت این دو هواپیما علاوه بر تعداد مسافر و اختلاف اندک در اندازه، در نوع استاندارد صندلی‌هایشان است. تمامی صندلی‌های مدل M90 دارای یک استاندارد هستند. در حالی که مدل M100 علاوه بر حالت تک کلاس مشابه مدل M90، دارای نوعی پیکربندی سه کلاسی برای صندلی‌هایش است که شامل صندلی‌های پریمیوم، صندلی‌های پریمیوم اقتصادی و صندلی‌های اقتصادی ‌می‌شود.

برد پروازی آن‌ها برای مدل M100 برابر با 3540 کیلومتر و برای M90 نیز 3800 کیلومتر است. این هواپیما اگر از پاریس پرواز کند، علاوه بر تمام خاک اروپا، بخش قابل توجهی از آفریقا و همچنین تا نزدیکی قاره آمریکا را پوشش می‌دهد. از طرف دیگر نیز تا مسکو و آنکارا می‌رسد. همچنین در صورت پرواز از دنور در ایالات متحده آمریکا، تمام بخش آمریکای شمالی به جز آلاسکا و همچنین بیشتر آمریکای میانی را در برد پرواز خود دارد.

در حال حاضر سه شرکت هوایی آمریکایی،‌ دو شرکت ژاپنی و  یک شرکت سوئدی اسپیس جت را سفارش داده‌اند. همچنین هواپیمایی آسمان قصد خرید 20 فروند از این هواپیمای مسافربری ژاپنی را به عنوان جایگزینی برای هواپیماهای فوکر 100 و ATR-72های قدیمی و احیای ناوگان خود را داشت که با بازگشت تحریم‌ها این امر ممکن نشد.

و بازهم میتسوبیشی!

MU-300 Diamond

این کمپانی همچنین یک جت تجاری کوچک به نام MU-300 دایموند (Diamond) ساخت که اولین پروازش را در سال 1978 انجام داد. تولید این هواپیما از سال 1978 آغاز و تا 2009 ادامه داشت. از مجموع 951 فروند تولیدی نیز تنها 92 فروند توسط میتسوبیشی و با نام MU-300 ساخته شدند. چرا که میتسوبیشی در سال 1985 حق تولید و بدنه‌های موجود که برای ساخت هواپیما تولید کرده بود را به کمپانی آمریکایی بیچ‌ کرافت (Beechcraft) فروخت. بیچ کرافت نیز نام هواپیما را به هاوکر 400 (Hawker 400) تغییر داد.

MU-300 دایموند نیز تا 9 مسافر حمل می‌کند و با داشتن دو موتور جت توربوفن JT15D-5 ساخت پرت اند ویتنی، تا 870 کیلومتر بر ساعت سرعت گرفته و تا 14 کیلومتری اوج می‌گیرد. برد پروازی‌اش نیز 3135 کیلومتر است. بعدها آمریکایی‌ها بر اساس MU-300،‌ دو هواپیمای مشابه دیگر به نام‌های T-1 جِی هاوک (Jayhawk) و Nextant 400XT تولید کردند؛ T-1 یک هواپیمای آموزشی است که توسط نیروی هوایی آمریکا و ژاپن استفاده می‌شود.

و اما جدیدترین اقدام میتسوبیشی در زمینه هوانوردی غیرنظامی نیز خرید امتیاز خانواده جت‌های منطقه‌ای CRJ از کمپانی کانادایی بمباردیه (Bombardier) است. به موجب این معامله که تا نیمه اول سال 2020 تکمیل می‌شود، تولید جت‌های شناخته شده و مطمئن CRJ به میتسوبیشی می‌رسد و این کمپانی ضمن تولید و فروش این هواپیماها، می‌تواند از تجربه کمپانی باسابقه کانادایی نیز استفاده کند.

از بالا به پایین: F-15J ،F-4EJ و F-2

البته هواپیماهای غیرنظامی تنها هواگردهای جت میتسوبیشی نیستند. این کمپانی تحت لیسانس آمریکا جنگنده‌های F-15J ایگل (Eagle) و F-4 فانتوم 2 (Phantom II) را تولید می‌کرد. همچنین بر اساس جنگنده F-16 فایتینگ فالکون (Fighting Falcon)، جنگنده‌ای جدید به نام Mitsubishi F-2 ساخت که مشابه F-16 اما اندکی بزرگتر است.

دیگر تجربه نظامی میتسوبیشی، ساخت جنگنده چندمنظوره پنهانکار و رادارگریز نسل 5 به نام X-2 شین شین است که اولین پروازش را در سال 2016 انجام داد. البته این هواپیما وارد خدمت نخواهد شد و بستری برای توسعه جنگنده نسل 6 بومی ژاپن است. شین شین دارای خروجی متغیر (تراست وکتورینگ) 3 بعدی است که در تقارن با سیستم پرواز با نور (استفاده از فیبر نوری به جای سیم)، موتور بسیار قدرتمند و همچنین آئرودینامیک منحصر به فرد، سبب شده تا این جنگنده فرا مانورپذیر و بسیار چابک باشد.

این هواپیما همچنین اولین جنگنده‌ای است که در ساخت آن از فیبر کربن تقویت شده با پلیمر استفاده شده که این امر نیز خود موجب بالا بودن استحکام بدنه و کاهش وزن و در نتیجه افزایش برد،‌ توان حمل سوخت و مهمات، افزایش چابکی و کاهش مصرف سوخت می‌شود.

در ساخت X-2 از مواد جذب کننده امواج رادار استفاده شده و به همین دلیل جنگنده سطح مقطع راداری بسیار کمی دارد و برای حفظ پنهانکاری خود، مهمات را داخل بدنه حمل می‌کند؛ همچنین دارای پنهانکاری رادیویی است. شین شین نیز همچون دیگر جنگنده‌های هم نسل خود رادار آرایه فازی فعال (AESA)، سیستم پادکار، پشتیبانی و جنگ الکترونیک و همچنین سیستم‌های مخابراتی نسل بعد دارد. دیگر قابلیت این هواپیما تشخیص هوشمند آسیب وارده به سطوح کنترلی بال و دم و استفاده از دیگر سطوح کنترلی هواپیما برای هدایت هواپیما و پر کردن خلاء سطوح کنترلی از دست رفته است.

شین شین به لطف دو موتور توربوفن بومی خود به نام XF5-1 که توسط کمپانی ژاپنی IHI ساخته شده‌اند، می‌تواند به سرعت فراصوت 2.25 ماخ (عموما 2.25 برابر سرعت صوت) برسد و یکی از سریع‌ترین هواپیماهای نظامی ساخته شده در تاریخ است. اما یک قابلیت برجسته دیگر این هواپیما این است که می‌تواند بدون استفاده از پس سوز، به سرعت فراصوت 1.82 ماخ برسد و اصطلاحا سوپر کروز کند؛ قابلیتی که مخصوص جنگنده‌های نسل 5 بوده و جنگنده‌های نسل 5 چینی به دلیل ناتوانی موتور از آن محرومند.

F-35 ژاپنی و کوه فوجی در یک قاب!

صنایع هوایی میتسوبیشی در ساخت جنگنده چندمنظوره پنهانکار و رادارگریز نسل پنج F-35 لایتنینگ 2 (Lightning II) مشارکت داشته و F-35هایی که برای نیروی هوایی ژاپن هستند را در خاک خود تولید می‌کند. رادار و فن و توربین موتور (توسط IHI) از جمله بخش‌هایی هستند که ژاپنی‌ها مسئول ساخت آنها‌ به شمار می‌روند. F-35 پیشرفته‌ترین جنگنده ساخته شده تا به امروز است و ژاپن در حال حاضر 12 فروند از سفارش 147 فروندی خود را دریافت و عملیاتی کرده است.

A6M Zero

میتسوبیشی پیش از جنگ جهانی دوم نیز هواپیماهای متعددی شامل بمب افکن، هواپیمای شناسایی، جنگنده و… می‌ساخت که جنگنده معروف و افسانه‌ای A6M زیرو که مدت‌ها بر اقیانوس آرام حکم‌رانی ‌می‌کرد، از جمله شاهکارهای این کمپانی قدیمی ژاپنی محسوب می‌شود. در اوایل جنگ جهانی دوم، زیرو وحشتناک‌ترین هواپیما برای نبرد هوایی محسوب می‌شد که نسبت پیروزی 12 به 1 داشت؛ بدان معنا که در ازای 12 هواپیمایی که از دشمن سرنگون می‌شد، تنها یک زیرو شکار می‌شد. البته در نهایت ظهور جنگنده آمریکایی F6F هل‌کت (Hellcat) که به منظور مقابله با زیروهای ژاپنی طراحی و ساخته شد، به امپراتوری A6M پایان داد.

و اما کاوازاکی

کاوازاکی نامش مترادف با موتورسیکلت است، اما تولیدات این کمپانی 123 ساله تنها به موتور محدود نیست. کاوازاکی در صنایع سنگین همچون ساخت قطار، کشتی‌های بزرگ و نفت‌کش، انرژی و ساخت نیروگاه و زمینه‌های صنعتی متعدد دیگری فعال است. بخش هوافضا نیز از جمله زیرشاخه‌های این کمپانی است که سابقه‌ای طولانی در ساخت هواگرد دارد. از هلیکوپتر، پهپاد و هواپیما گرفته تا ماهواره و انواع موشک‌های نظامی و غیرنظامی!

C-2

کاوازاکی از گذشته‌های دور (پیش از جنگ هانی دوم) تا به امروز در ساخت هواپیماهای نظامی اعم از جنگنده و ترابری فعال است. از جمله تولیدات صنایع هوافضای کاوازاکی می‌توان به هواپیمای ترابری نظامی C-2، هواپیمای گشت دریایی و ضد زیردریایی فوق پیشرفته P-1 و یا هلیکوپتر تهاجمی/شناسایی OH-1 نینجا اشاره کرد.

Boeing 787 Dreamliner

کاوازاکی مانند میتسوبیشی مستقلا هواپیمای مسافربری نساخته، اما در پروژه‌های بسیار مطرحی همکاری داشته است. این کمپانی در پروژه هواپیمای مسافربری بوئینگ 787 دریم لاینر (Dreamliner) مشارکت و در طراحی و توسعه آن سهیم بوده است. طراحی و تولید بخش جلویی بدنه، ارابه فرود اصلی و بخش‌هایی از بال هواپیما به عهده کاوازاکی بوده است. البته سوبارو نیز در تولید بال همکاری داشته است. بوئینگ 787 تا 336 مسافر حمل می‌کند و 14 هزار کیلومتر برد دارد.

دیگر پروژه‌ای که کاوازاکی در آن نقش داشت، بوئینگ 777 است. کمپانی ژاپنی در توسعه و ساخت این هواپیما نیز سهیم بود و پنل‌های بخش جلویی و میانی بدنه، ارابه فرود اصلی و درب‌های محفظه بار هواپیما را می‌سازد. کاوازاکی در طراحی و تولید نسل بعدی این هواپیما موسوم به بوئینگ 777X که اولین پروازش را در تاریخ 5 بهمن 1398 انجام داد نیز مشارکت دارد و بخش‌هایی مشابه با مدل قبلی را برای 777X تولید می‌کند. 777X تا 426 مسافر حمل و 16200 کیلومتر برد دارد. این هواپیما از سال 2021 به شرکت‌های هوایی تحویل داده می‌شود.

کاوازاکی با کمپانی برزیلی امبرائر (Embraer) نیز همکاری داشته و در طراحی و توسعه دو جت منطقه‌ای E170 و E190 به آن‌ها کمک کرده است. طراحی و تولید بخش میانی بدنه، لبه عقبی بال،‌ سطوح کنترلی هواپیما و آویزگاه‌های زیر بال برای نصب موتور و چند بخش دیگر هواپیما از مسئولیت‌های کاوازاکی برای ساخت این جت‌ها هستند. این هواپیماها تا 96 مسافر حمل کرده و 4540 کیلومتر برد دارند.

و اما به کاوازاکی YPX می‌رسیم که طرح ناکام این غول ژاپنی برای ساخت یک هواپیمای مسافربری بومی بود. طرح YPX بر اساس هواپیمای گشت دریایی P-1 (که در کنار P-8 پوسایدن آمریکایی پیشرفته‌ترین هواپیماهای گشت دریایی دنیا هستند) طراحی شده بود و البته بر خلاف P-1 که چهار موتور توربوفن F7 ساخت IHI داشت، YPX تنها از دو موتور بهره می‌برد.

این هواپیما قرار بود 150 صندلی داشته باشد تا به رقابت با پرفروش‌ترین هواپیماهای مسافربری تاریخ، یعنی بوئینگ 737 و ایرباس A320 بپردازد، اما حتی به مرحله ساخت پیش نمونه اولیه نیز نرسید. کاوازاکی امید داشت تا هواپیمایی بسازد که در مقایسه با بوئینگ 737، تا 15 درصد در هزینه سوخت صرفه جویی کند. هواپیمای مد نظر قرار بود تا 6 هزار کیلومتر برد داشته باشد و به سرعت 885 کیلومتر بر ساعت برسد. سقف پروازی تخمینی محاسبه شده برای آن نیز 12 کیلومتر بود.

Kawasaki P-1، چشم تیزبین سامورایی‌ها برفراز آب‌ها

از آنجا که YPX بر اساس P-1 ساخته می‌شد، از فناوری‌های بسیار پیشرفته‌ای متعددی برخوردار می‌شد که احتمالا همین امر سبب افزایش قیمت هر فروند از آن و در نتیجه واگذاری بازار به رقبای بسیار خوش نام و باسابقه‌تر می‌شد. از این رو ممکن است چنین براوردی کاوازاکی را از تصمیم خود منصرف کرده باشد.

اولین جت ژاپنی کدام بود؟

حال که به معرفی کوتاه چند هواپیمای مسافربری ژاپنی پرداختیم، خالی از لطف نیست تا به اولین جت ژاپنی نیز اشاره داشته باشیم. اولین جت ساخت ژاپن جنگنده رهگیر و هواپیمای تهاجمی J9Y کیکا ساخت ناکاجیما بود که اولین پروازش را در تاریخ 7 آگوست 1945، درست 8 روز قبل از تسلیم شدن ژاپن به آمریکا و 26 روز قبل از پایان جنگ جهانی دوم انجام داد. این هواپیما بر اساس جنگنده جت آلمانی مسراشمیت Me 262 ساخته شده بود دو موتور توربوجت Ne-20 داشت که توسط کمپانی ژاپنی ایشیکاواجیما و بر اساس موتور توربوجت آلمانی BMW 003 که به Me 262 نیرو می‌دادند، ساخته شده بود. تنها 10 فروند کیکا ساخته و هرگز فرصتی برای عملیاتی شدن نیافت. ناگفته نماند کمپانی ناکاجیما بعدها به سوبارو که همه آن را با خودروهای معروف و محبوبی همچون ایمپرزا و لگسی می‌شناسیم تغییر نام داد.

نظر شما درباره صنعت هوانوردی غیرنظامی ژاپن چیست؟ آیا میتسوبیشی اسپیس جت به عنوان تنها نماینده این کشور در بازار هواپیماهای مسافربری توفیقی می‌یابد یا زیر سایه رقبا خواهد ماند؟ آیا شما شخصا حاضر هستید سوار یک هواپیمای مسافربری ژاپنی شوید؟ نظر خود را حتما با ما به اشتراک بگذارید.