تکنولوژی هوش مصنوعی (AI) یکی از شگفتانگیزترین فناوریهای بشر است که در حال حاضر برای بحث جستجوی حیات فرازمینی هم مورد استفاده قرار میگیرد؛ با این حال دانشمندان هشدار میدهند که این کار میتواند یک اشتباه باشد.
از دهههای گذشته تاکنون دانشمندان به صورت گسترده در تلاش بودهاند تا نشانههایی از حیات فرازمینی در جهان پیدا کنند و مدتهاست که ایده وجود جاندارانی خارج از سیاره ما، ذهن انسانها را به خود مشغول کرده است. در همین رابطه یکی از حیرتانگیزترین فناوریهای ساخت بشر، تکنولوژی هوش مصنوعی (AI) بوده که در حوزه پیدا کردن حیات بیگانه در سالهای اخیر مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال محققان به تازگی هشدار دادهاند که هوش مصنوعی ممکن است شواهد اشتباهی را در این رابطه به ما ارائه کند.
تکنولوژی هوش مصنوعی و حیات فرازمینی
تا به امروز هیچ نشانه مورد تایید و قابل قبولی در مورد وجود آدم فضاییها و یا هر شکل دیگری از زندگی خارج از اتمسفر زمین به دست نیامده و در حالی که روز به روز فناوریهای بشر پیشرفت میکنند، محققان ایدههای شگفتانگیزتر و مهیجتری را برای استفاده از این فناوریها در تحقیقات علمی ارائه میکنند.
یکی از شناختهشدهترین مراکزی که در بحث جستجوی حیات فرازمینی فعالیت دارد، موسسه ستی (SETI) است که بر اساس اطلاعات ارائه شده بر روی وبسایت خود، از تکنولوژی هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای آنالیز الگوهای خاص و یا غیرمعمول در سیگنالهای رادیویی فضایی استفاده میکند.
چنین الگوهایی به عنوان علائم تکنولوژیکی شناخته میشوند و اگر مبدا این سیگنالها جایی در اعماق فضا باشد، میتوان گفت که پالسهای مورد نظر دانشمندان ستی اثباتی بر واقعی بودن موجودات فضایی پیشرفته و اشتیاق این موجودات برای ارتباطگیری با ما خواهند بود.
تحقیق جدیدی هم که در این رابطه منتشر شده هشدار میدهد که استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی برای تحلیل سیگنالهای رادیویی فضایی میتواند خطرناک باشد. گفته شده که AI ممکن است انسانها را در مورد شواهد حیات فضایی گول بزند و این تصور را اشتباها به وجود بیاورد که موجودات فضایی واقعی هستند.
در این تحقیق به پژوهشهای انجام شده در مورد سیاره کوتوله سرس (Ceres) اشاره شده است. این جرم آسمانی به واسطه قرار گرفتن 10 نقطه نورانی غیرمعمول بر روی آن، مدتی پیش علاقهمندان را گمراه کرده بود، اما بعدها مشخص شد که این نقاط، منابعی نورانی از نمک بودهاند.
تصاویر ثبت شده از این سیاره کوتوله که در کمربند سیارکی منظومه شمسی قرار گرفته است، خبر از وجود یک ساختار مربعی بر روی جرم آسمانی دادند و بعدها هوش مصنوعی تشخیص داد که یک ساختار مثلثی هم بر روی سرس وجود دارد.
در حالی که مشاهده چنین ساختارهایی در اجرام آسمانی میتواند نشان دهنده حضور موجودات فضایی در گذشته و یا حال باشد، اما در عین حال این امکان وجود دارد که AI زاویههای خاص و سایههای گول زننده را با ساختارهای غیرطبیعی اشتباه بگیرد.
در جریان تحقیقات جدید دانشمندان به گروهی از داوطلبان تصویری از سطح سرس را نشان دادند و در حالی که ساختار مربعی شکل به راحتی توسط افراد دیده میشد، نوعی هوش مصنوعی برنامه ریزی شده برای تشخیص اشکال مربعی و مثلثی، نشان داد که در این تصویر یک ساختار مثلثی هم وجود دارد.
بعد از این ماجرا داوطلبان با نگاه مجدد به تصاویر متوجه شکل مثلث بر روی سرس شدند و حتی برخی از افراد ادعا کردند که مثلث مورد نظر از ابتدا توجه آنها را به خود جلب کرده بوده است. به همین دلیل، دانشمندان نتیجه گرفتند که تکنولوژی هوش مصنوعی با وجود کمکهای فراوان در تحلیل دادهها، میتواند ذهن ما را در رابطه با موضوعاتی مثل پیدا کردن نشانههای حیات فرازمینی گمراه کند.
هوش مصنوعی میتواند اطلاعاتی را از دادهها استخراج کند که در ابتدا توسط انسانها کشف نشدهاند و در چنین فرآیندی این احتمال وجود دارد که خطاهایی در تحلیل دادهها رخ دهند که به عنوان شواهدی از چیزهایی که وجود ندارند، دانشمندان را گمراه میکنند. از طرف دیگر بحث طرفداران تئوریهای توطئه مطرح میشود و چنین افرادی هم میتوانند به راحتی با اطلاعات نادرست استخراج شده توسط AI به نظریهپردازیهای دیوانهوار خود در مورد حیات بیگانه شدت ببخشند.