عجیب ترین پدیده های کیهانی فهرستی از دوازده جرم و پدیده شگفتانگیز و جالبتوجه در سراسر جهان است که از کهکشانهای فسیل شده گرفته تا پاستای هستهای، موارد حیرتانگیزی را شامل میشود.
عجیب ترین پدیده های کیهانی شامل 12 مورد از حیرتانگیزترین پدیدههایی است که در فضای خارج از جو زمین کشف شدهاند. پدیدههای شگفتانگیز بسیاری در سیاره ما وجود دارند و همین حقیقت که زمین پوشیده شده از لایههای نازکی از سنگ که بر روی مواد مذاب جابهجا میشوند و زیر لایهای نازک از گاز قابل تنفس برای انسانها قرار دارند، به اندازه کافی عجیب و حیرتانگیز است.
با این وجود همه روزه دانشمندان ستاره شناسی و کیهان شناسی پرده از راز مباحث مختلفی در جهان اطراف برمیدارند و شگفتیهای دنیایی که در آن زندگی میکنیم را بیشتر و بیشتر برای ما آشکار میکنند. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی دوازده مورد از عجیب ترین پدیده های کیهانی بپردازیم.
عجیب ترین پدیده های کیهانی
1. سیگنالهای رادیویی مرموز
از سال 2007 تاکنون دانشمندان پالسهایی از امواج رادیویی را دریافت کردهاند که بسیار قوی و بسیار نورانی هستند و طول عمر آنها چند میلیثانیه بیشتر نیست. این پالسها با نام سیگنال رادیویی فضایی (FRB) شناخته میشوند به نظر میرسد که منشا آنها، میلیاردها سال نوری با ما فاصله داشته باشد. به تازگی محققان یک سیگنال رادیویی فضایی تکرار شونده را دریافت کردند که 6 بار پشت سر هم تکرار شد. چنین پدیدهای در نوع خود منحصر به فرد است و محققان امیدوارند که کشف آن به مشخص شدن ماهیت این سیگنالها کمک کند.
2. پاستای هستهای
دومین نمونه از عجیب ترین پدیده های کیهانی به عنوان قویترین ماده روی جهان هم شناخته میشود. گفته شده که پس از مرگ یک ستاره، پروتونها و نوترونهای به جا مانده در معرض گرانش شگفتانگیزی قرار میگیرند و به این ترتیب رشتههایی باریک و شبیه به ماکارونی را تشکیل میدهند. شبیهسازیها نشان میدهند که برای شکستن این رشتههای پاستای هستهای باید نیرویی 10 میلیون برابر بیشتر از نیروی لازم برای شکستن فولاد به کار گرفته شود.
3. حلقههای هائومیا
سیاره کوتوله هائومیا یا هومیا (Haumea) به خودی خود عجیب و غیرمعمول است؛ این جرم آسمانی در کمربند کویپر، در خارج از مدار سیاره نپتون قرار دارد و به واسطه ظاهر کشیده، دارا بودن دو قمر و رفتارهای عجیبش، به عنوان موضوعی جالبتوجه در دنیای ستاره شناسی در نظر گرفته میشود. مدت زمان روز بر روی هائومیا تنها چهار ساعت طول میکشد و به همین دلیل این جرم آسمانی سریعترین چرخش را در میان اجرام بزرگ منظومه شمسی به خود اختصاص داده است.
با این وجود وقتی هائومیا در سال 2017 از جلوی یک ستاره عبور کرد، دانشمندان مشاهده کردند که یک حلقه باریک از سنگهای آسمانی به دور آن میگردند و گفته شده که این حلقه به احتمال قوی نتیجه برخورد سیاره کوتوله با جرم آسمانی دیگری در گذشته بوده است.
4. ماهی که خود یک ماه دارد!
بسیاری معتقدند که جرمی شگفتانگیزتر از ماه، یک قمر است که خود یک ماه دارد؛ به چنین جرمی ماهماه (moonmoon) گفته میشود. مورد بعدی از عجیب ترین پدیده های کیهانی از لحاظ تئوری هیچ مشکلی ندارد و با اینکه ستاره شناسان تاکنون چنین جرمی را کشف نکردهاند، گفته شده که مانعی بر سر راه شکلگیری این جرم عجیب وجود ندارد.
5. کهکشانی بدون ماده تاریک
ماده تاریک (Dark matter)، مادهای مرموز و ناشناخته است که حدودا 85 درصد تمامی جرم جهان را به خود اختصاص داده و دانشمندان مطمئن هستند که ماده تاریک در همه جا وجود دارد. با این حال وقتی در مارس 2018 محققان کهکشانی را کشف کردند که به سختی ماده تاریکی در آن پبدا شد، توجهها بیش از همیشه به این کهکشان عجیب و مرموز جلب شد.
در ادامه تحقیقات دیگری انجام شد که وجود ماده تاریک در این کهکشان را تایید میکردند، اما گفته شده که اگر واقعا هیچ ماده تاریکی در این کهکشان قرار نگرفته باشد، این پدیده میتواند نظریه دیگری در ستاره شناسی را تایید کند که وجود ماده تاریک را به کلی نقض میکند!
6. عجیبترین ستاره
ستاره شناسی به نام تابتا بویاجیان (Tabetha Boyajian) از دانشگاه ایالتی لویزیانا مدتی پیش ستارهای عجیب به نام “KIC 846285” را کشف کرد که در مدت زمانی کوتاه، سر و صدای زیادی در دنیای ستاره شناسی به پا کرد. این ستاره با نام ستاره تبی (Tabby’s star) هم شناخته میشود و عجیبترین خصوصیت آن، کم شدن نورش به طرزی غیرمنتظره و مرموز است.
گفته شده که ستاره تبی گاهی تا 22 درصد از مقدار اولیه نور خود را از دست میدهد و هیچ بازه زمانی مشخص و سیستم خاصی برای کم و زیاد شدن نور آن وجود ندارد. بلافاصله پس از مطرح شدن خبر کشف این مورد از عجیب ترین پدیده های کیهانی طرفداران تئوریهای توطئه اظهار کردند که به احتمال قوی ساختارهایی از موجودات فضایی پیشرفته در اطراف ستاره وجود دارند و این موجودات باعث کم و زیاد شدن نور ستاره میشوند.
با این وجود دانشمندان توضیح عاقلانهتر و قابلقبولتری را ارائه کردهاند؛ گفته شده که ممکن است ابر عظیمی از گرد و غبار کیهانی در اطراف این ستاره وجود داشته باشد و عبور این تودههای گرد و غبار میتواند باعث تغییر درخشندگی ستاره شود.
7. هایپریون برقی
مقام غیرمعمولترین ماه موجود در منظومه شمسی میتواند نصیب بسیاری از قمرهایی شود که به دور سیارههای همسایه ما گردش میکنند؛ قمرهایی مثل آیو (Io) که به دور مشتری میگردد و به خاطر آتشفشانهای عجیبش مشهور است، یا قمر تریتون (Triton) نپتون که چشمههای فوران کننده شگفتانگیزی بر روی خود دارد. با این حال قمر هایپریون (Hyperion) زحل با ظاهری شبیه به سنگپا و وجود تعداد بیشماری دهانه بر روی آن، جایگاه مخصوصی در لیست عجیب ترین پدیده های کیهانی خواهد داشت.
یکی از یافتههای جالبتوجه فضاپیمای کاسینی (Cassini) ناسا که در بین سالهای 2004 تا 2017 به دور زحل گردش میکرد، به هایپریون مربوط میشود؛ کاسینی کشف کرد که یک پرتو از ذرات حاوی الکتریسیته ساکن از این قمر در فضا منتشر میشود که در نوع خود منحصر به فرد است.
8. نوترینویی با اطلاعات فراوان
نوترینوها ذراتی زیر اتمی و خنثی هستند که به واسطه جرم نزدیک به صفر و قابلیت واکنش نداشتن با مواد دیگر، به عنوان ذرات ارواح هم شناخته میشوند. در همین رابطه، 22 سپتامبر 2017 روزی بود که یک نوترینو با انرژی قابلتوجهی به زمین آمد که اطلاعات شگفتانگیزی را با خود آورده بود.
نوترینوهای پرانرژی پدیده عجیبی نیستند و دانشمندان مستقر در آزمایشگاه نوترینو آیسکیوب (IceCube Neutrino Observatory)، حداقل ماهی یکبار با چنین ذراتی مواجه میشوند. با این وجود نکته جالبتوجه در مورد نوترینو مورد نظر این بود که اطلاعات موجود در آن، به دانشمندان این امکان را داد که حدودا مبدا آن را تشخیص دهند و تلسکوپهای خود را به سمت این مبدا نشانه بگیرند.
این اولین باری بود که ذرهای زیراتمی به اندازه کافی اطلاعات به همراه داشت تا دانشمندان را در پیدا کردن مبدا خود یاری کند. بررسیهای بعدی نشان داد که نوترینو پرانرژی مورد نظر حدودا 4 میلیارد سال پیش، از یک سیاهچاله کلان جرم که در وسط یک کهکشان قرار داشته، به سمت زمین پرتاب شده است.
9. فسیل زندهای از یک کهکشان
کهکشان “DGSAT I” از نوع کهکشانهای فوقالعاده پراکنده (UDG) است و با اینکه ابعاد آن تفاوت چندانی با کهکشان راه شیری ندارد، تعداد ستارهها و تراکم اجرام آن به قدری کم است که دیدن آن بسیار مشکل بوده و تقریبا نامرئی به شمار میرود. با این حال DGSAT I یک تفاوت عمده با سایر کهکشانهای فوقالعاده پراکنده دارد؛ این کهکشان برخلاف نمونههای مشابه که در حالتهای دستهای و به صورت گروهی دیده میشوند، تنها بوده و به دور از سایر کهکشانها در گوشهای از فضا قرار گرفته است. کشف این سیستم ستارهای عجیب در سال 2016 دانشمندان را به فکر فرو برد و منطقیترین توضیح ارائه شده این است که کهکشان مورد نظر در زمانی متفاوت نسبت به نمونههای مشابه شکل گرفته و به احتمال قوی تولد آن حدودا یک میلیارد سال پس از انفجار بیگ بنگ رخ داده است.
به این ترتیب میتوان گفت که DGSAT I یک فسیل زنده کهکشانی به شمار میرود.
10. تصویر اختروش
اختروش یا کوازار (Quasar) نوعی جرم آسمانی عظیم و بسیار درخشنده است که به عنوان هسته کهکشانی شناخته میشود. چنین اجرامی توانایی خم کردن پرتوهای نور اطراف را به واسطه گرانش فوقالعاده زیاد دارند و وقتی هم که مدتی پیش، دانشمندان به کمک تلسکوپ فضایی هابل (Hubble Space Telescope) یک اختروش با قدمتی بسیار زیاد را رصد میکردند، این ایده مطرح شد که از کوازار مورد نظر برای پیدا کردن نرخ انبساط جهان استفاده شود.
بررسیها در این مورد از عجیب ترین پدیده های کیهانی نشان داد که نرخ انبساط جهان در حال حاضر نسبت به گذشته بیشتر شده است. این نتیجهگیری با سایر اندازهگیریهای دانشمندان در گذشته متفاوت بوده و نظریههای کیهان شناسی چنین پدیدهای را تایید نمیکنند. به همین دلیل دانشمندان در تلاش هستند تا مشخص کنند که آیا تئوریهای آنها اشتباه بوده و یا پدیده عجیب دیگری باعث نتیجهگیری صورت گرفته شده است؟
11. جریان مادون قرمز فضایی
ستارههای نوترونی اجرامی آسمانی با چگالی و فشردگی بسیار زیاد هستند که پس از مرگ ستارههای معمولی به وجود میآیند. در حالت عادی این ستارهها امواج رادیویی و تشعشعات پرانرژی دیگری مثل پرتوهای ایکس را ساطع میکنند، اما در سپتامبر 2018 دانشمندان مشاهده کردند که یک ستاره نوترونی در فاصله 800 سال نوری از زمین، جریانی طولانی از نور مادون قرمز را به وجود آورده است.
چنین پدیدهای تاکنون مشاهده نشده و دانشمندان احتمال میدهند که یک دیسک از گرد و غبار در اطراف ستاره ممکن است باعث به وجود آمدن نور مادون قرمز شده باشد. البته تاکنون هیچ توضیح مورد تایید و قابل قبولی در این رابطه ارائه نشده است.
12. سیارهای سرگردان با شفقهای قطبی
در سراسر کهکشان ما سیارههای سرگردان زیادی وجود دارند که به خاطر نیروهای گرانشی مختلف از ستاره میزبان خود جدا شدهاند و در کهکشان حرکت میکنند. مورد آخر فهرست عجیب ترین پدیده های کیهانی هم به همین اجرام سرگردان مربوط میشود.
سیاره مدنظر ما “SIMP J01365663+0933473” نام دارد و گفته شده که میدان گرانش آن حدودا 200 برابر از میدان گرانش مشتری قویتر است. این جرم آسمانی 200 سال نوری از ما دور بوده و دانشمندان میگویند که میدان گرانش قوی آن باعث ایجاد شفقهایی قطبی در اتمسفر سیاره میشود. این شفقها توسط تلسکوپهای رادیویی رصد شدهاند.