11 شایعه بی اساس درباره ویروس کرونا که علم آنها را رد می‌کند

درباره ویروس کرونا شایعات زیادی شنیده می‌شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی 12 شایعه در مورد کروناویروس جدید با نام SARS-CoV-2 که عامل بیماری کووید 19 ( COVID-19) است بپردازیم.

این نخستین مرتبه‌ای نیست که دنیا، درگیر یک ویروس تازه شناخته شده می‌شود، اما در مقایسه با دفعات پیش، همانند زمان همه‌گیری آنفلوآنزای خوکی و مرغی، اکنون دسترسی به اینترنت بیشتر بوده و به همین دلیل اخبار، درست و غلط، با سرعتی بسیار بالا به دست مردم بیشتری می‌رسند. موازی با افزایش تعداد مبتلایان به بیماری COVID-19، حجم شایعات درباره ویروس کرونا نیز بیشتر می‌شود.

اگرچه این ویروس هنوز به طور کامل شناخته نشده و اطلاعات زیادی درباره‌اش موجود نیست، اما با در نظر گرفتن تجربه‌ای که دنیای پزشکی طی دو ماه اخیر درباره ویروس کرونا SARS-CoV-2 به دست آورده است، می‌توان یک سری شایعات بی‌اساس درباره آن را رد کرد.

شایعات غیر علمی درباره درباره ویروس کرونا

متاسفانه حجم بالای اخبار، ایجاد تمایز بین اطلاعات صحیح و غلط را دشوار کرده است. شایعه درباره بیماری‌های ویروسی، می‌تواند در برخی شرایط بسیار خطرناک باشد. اکنون در کشورهای درگیر با تعداد زیادی مبتلا به کرونا ویروس سال 2020، مردم از استرس زیادی رنج برده و این موضوع، دیگر ابعاد سلامتی‌شان را تحت شعاع قرار داده است.

وب سایت علمی Live Science به عنوان یک منبع علمی کاملا مطمئن و معتبر، به 11 شایعه درباره ویروس کرونا پاسخ داد. با مطالعه این مطلب، آگاهی شما درباره بیماری COVID-19 افزایش پیدا خواهد کرد. ابتدا در نظر داشته باشید نام ویروس جدید، SARS-CoV-2 انتخاب شده است. این ویروس سبب ابتلا به بیماری COVID-19 خواهد شد. اطلاع از این موضوع، به درک بهتر مطالب پایین کمک می‌کند.

1- استفاده از ماسک سبب جلوگیری از ابتلا به بیماری می‌شود

ماسک‌های جراحی استاندارد نمی‌تواند از شما در برابر ویروس SARS-CoV-2 محافظت کنند، چرا که برای جلوگیری از ورود ذراتی در اندازه ویروس‌ها طراحی نشده و از طرفی به طور کامل روی صورت کیپ نمی‌شوند. ماسک‌های جراحی متداول باید توسط افرادی که به بیماری مبتلا شده‌اند مورد استفاده قرار بگیرند. به این ترتیب از پرتاب قطرات تنفسی خارج شده از دهان و بینی آن‌ها تا فاصله‌های دورتر جلوگیری خواهد شد.

در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، ماسک‌هایی با نام N95 توسط پرستارها و پزشکان استفاده می‌شوند. تاثیر زیاد آن‌ها در جلوگیری از انتقال بیماری‌ها بین کارکنان مراکز درمانی اثبات شده است. افرادی عادی در صورت آموزش دیدن درباره نحوه استفاده از ماسک‌های N95 به منظور پوشاندن کامل بینی و دهان خود، از قرار دادن آن‌ها روی صورت بهره خواهند برد. به عبارتی در صورت کیپ نشدن آن‌ها روی صورت، همچنان تاثیری در کاهش احتمال ابتلا به بیماری COVID-19 ندارند.

برای افرادی عادی و سالم، در صورت نداشتن آگاهی کافی درباره چگونگی استفاده از ماسک، قرار دادن آن روی صورت بیشتر از زمان عدم استفاده ضرر وارد می‌کند! به عنوان نمونه افراد کمی نیاز به تعویض ماسک‌های جراحی استاندارد در هر مرتبه برداشتن آن‌ها از روی صورت را در نظر می‌گیرند. همچنین بارها دیده شده افراد به دست ماسک دست زده و آن را روی صورت جابه‌جا می‌کنند. به این ترتیب احتمال ورود ویروس‌ به بدن، به خاطر نشستن روی ماسک و انتقال به بافت آن، افزایش پیدا می‌کند.

2- احتمال ابتلا به کرونا ویروس جدید از آنفلوآنزا بسیار کمتر است

نمی‌توان با قطعیت درباره ویروس کرونا صحبت کرد. برای ارزیابی میزان واگیرداری یک بیماری و سرعت شیوع آن، دانشمندان تعداد نفراتی که ممکن است از یک فرد بیمار ویروس را دریافت کنند، در نظر می‌گیرند. در حال حاضر، این نرخ برای ویروس عامل بیماری COVID-19 برابر 2.2 است. به عبارتی یک فرد مبتلا به بیماری، 2.2 نفر دیگر را نیز بیمار می‌کند. در مقایسه، این نرخ برای آنفلوآنزا به طور متوسط برابر 1.3 نفر است.

یکی از دلایل پایین‌تر بودن نرخ شیوع بین افراد در آنفلوآنزا، وجود واکسن برای آن است. اگرچه برخی به واکسن این بیماری عقیده نداشته و آن را بی‌تاثیر می‌دانند،‌ اما ارزیابی‌ها نشان‌دهنده تاثیر قابل توجه واکسن آنفلوآنزا در جلوگیری از ابتلا به این بیماری است. در آن سو هنوز هیچ واکسنی برای COVID-19 وجود ندارد تا بلکه در صورت انتقال ویروس عامل آن از فردی به فرد دیگر، شخص دوم بیمار نشود.

3- ویروس جدید، نوعی جهش یافته از ویروس‌های سرماخوردگی عادی است

این موضوع درباره ویروس کرونا جدید صحت ندارد. کروناویروس‌ها، چیز جدیدی نبوده و خانواد‌ه‌ای از متشکل از هفت عضو به شمار می‌روند. تا پیش از ظهور SARS-CoV-2 تعداد آن‌ها شش مورد بود. آن‌ها بیماری‌های مختلفی را سبب می‌شوند. طبق انتظار، COVID-19 دارای شباهت‌هایی با شش کروناویروس قبلی است. از این شش مورد، چهار ویروس سبب سرماخوردگی عادی می‌شوند. آن‌ها 229E ،NL63 ،OC43 و HKU1 نام داشته و انسان را به عنوان میزبان انتخاب می‌کنند. به عبارتی چهار ویروس نام برده، مخصوص انسان‌ها هستند.

اما SARS-CoV-2 نزدیک به 90 درصد شبیه به کروناویروس بیمارکننده خفاش‌ها یعنی سارس است. از شش کروناویروس، چهار مورد عامل ابتلا به سرماخوردگی‌های عادی قلمداد شد. دو مورد دیگر بیماری‌هایی تنفسی شدیدتری ایجاد کرده و عامل ابتلا به دو بیماری سارس و مرس هستند. ریشه سارس و مرس به خفاش‌ها برمی‌گردد. هنوز ریشه گرفتن کووید 19 از خفاش‌ها به اثبات نرسیده است، اما با توجه به شباهت ژنتیکی بسیار بالای ویروس مسبب آن با ویروس عامل ابتلا به سارس، این احتمال بالا است.

برخلاف چهار ویروس 229E ،NL63 ،OC43 و HKU1، ویروس SARS-CoV-2 مخصوص انسان‌ها نیست، اما عامل حیوانی، آن را به یک انسان انتقال داده و سپس انسان‌ها این ویروس را بین یکدیگر شیوع داده‌اند. در نتیجه بحث جهش یافتن یکی از ویروس‌های پیشین مطرح نبوده و SARS-CoV-2 که تا پیش از این، فقط یک حیوان خاص (هنوز ریشه مشخص نشده است) را بیمار می‌کرد، اکنون به فهرست ویروس‌های بیمارکننده انسا‌ن‌ها نیز راه پیدا کرده است.

4- ویروس SARS-CoV-2 در آزمایشگاه توسط انسان‌ها ساخته شده است

درباره ویروس کرونا ناشناخته‌ها زیاد است. درباره شایعه بالا سند و مدرک قوی وجود ندارد. SARS-CoV-2 از نظر ژنتیکی شبیه به SARS-CoV و MERS-CoV (عامل‌های ابتلا به دو بیماری سارس و مرس) است. درباره بیماری مرس باید بدانید اگرچه بین شترها متداول بود و در عربستان سر و کله آن پیدا شد، اما همچنان ریشه‌اش به خفاش‌ها برمی‌گردد. هنوز درباره ویروس کرونا جدید نمی‌توان با قطعیت صحبت کرد،‌ اما شواهد به ارتباط آن با خفاش‌ها دلالت دارند.

5- ابتلا به بیماری کووید 19 به مرگ منتهی خواهد شد

این موضوع صحت نداشته و تنها شایعه‌ای به شدت استرس‌زا محسوب می‌شود. بر اساس ارزیابی‌هایی که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در کشور چین روی نزدیک به 44 هزار بیمار انجام داد، نزدیک به 81 درصد مبتلایان به COVID-19 علائم معمولی داشتند. 13.8 درصد افراد درگیر با ویروس SARS-CoV-2 مشکلات جدی‌تری پیدا کرده و در تنفس عادی آن‌ها اختلال ایجاد می‌شود. آن‌ها به احتمال زیاد به اکسیژن‌رسانی نیاز پیدا خواهند کرد.

وضعیت 4.7 درصد مبتلایان حاد شده و سیستم تنفسی‌شان از کار می‌افتد. در تعدادی از آن‌ها، از کار افتادن تعدادی از اعضای بدن به جز سیستم تنفسی نیز گزارش شده است. بر اساس ارزیابی‌هایی که طی دو ماه اخیر صورت گرفته است، اکنون درباره ویروس کرونا می‌دانیم نزدیک به 2.3 درصد افراد مبتلا، جانشان را از دست خواهند داد.

در افراد پیر و کسانی که با بیماری‌های قلبی عروقی و مخصوصا تنفسی دست و پنجه نرم می‌کنند، ریسک وارد شدن بیمار به مرحله جدی یا حاد بیشتر است. اگرچه نیازی به داشتن استرس و ترس شدید نیست، اما باید خود و اطرافیانمان را به منظور مقابله به کروناویروس جدید آماده کنیم.

6- حیوانات خانگی می‌توانند عامل انتقال SARS-CoV-2 باشند

شواهدی دال بر سرایت SARS-CoV-2 به حیوانات خانگی مثل سگ و گربه و سپس انتقال به انسان‌ها از طریق آن‌ها وجود ندارد. این عقیده سازمان بهداشت جهانی بر اساس داده‌های کنونی است. با این حال به عقیده این سازمان، بهتر است در هر مرتبه تصمیم برای لمس حیوانات خانگی خود، دستتان را شستشو دهید. با این کار خود را از دیگر بیماری‌ها نیز مصون نگه خواهید داشت. به عنوان نمونه باید به دو باکتری E.coli و Salmonella که می‌توانند از طریق حیوانات خانگی به انسان منتقل شوند اشاره کرد.

از طرفی حدود یک هفته پیش، تست کووید 19 یک سگ خانگی در هنگ کنگ، با میزانی ضعیف، مثبت شد. البته ابتلا به COVID-19 در این سگ به طور کامل به اثبات نرسیده و از طرفی حیوان، با وجود قرارگیری در قرنطینه از همان ابتدای انتشار جواب آزمایش، هیچ نشانه‌ای بروز نداده است.

7- کودکان به بیماری کووید 19 مبتلا نمی‌شوند

این موضوع هرگز صحت نداشته و قطعا کودکان نیز در صورت ورود ویروس SARS-CoV-2 به بدنشان، به بیماری کووید 19 مبتلا خواهند شد. با این حال ارزیابی‌ها نشان می‌دهد احتمال ابتلای آن‌ها در مقایسه با بزرگسالان به مراتب کمتر است. به عنوان نمونه، در کشور ایتالیا که در حال حاضر یکی از کشورهای به شدت درگیر با ویروس کرونای جدید محسوب می‌شود، از بین 400 بیمار جدید شناسایی شده، 5 مورد کودکان بین سن 4 الی 19 سال هستند.

بر اساس تحقیقی دیگر توسط وزارت بهداشت چین، از بین 44 هزار بیمار درگیر با ویروس SARS-CoV-2 نزدیک به 2.2 درصد افراد دارای سن کمتر از 19 سال بوده‌اند. این در حالی است که احتمال ابتلا به آنفلوآنزای معمولی در کودکان بیشتر از بزرگسالان است.

ممکن است تعداد کودکان مبتلا به بیماری ویروسی جدید دست کم گرفته شده باشد. بر اساس تحقیقی در کشور چین، ویروس SARS-CoV-2 در کودکان کمتر بیماری جدی ایجاد می‌کند. به همین دلیل بیماری کودک، به خاطر داشتن نشانه‌های ضعیف و شبیه به سرماخوردگی عادی، جدی گرفته نمی‌شود. در حالی که ممکن است کووید 12 برای کودکان خطرساز نباشد، عدم تشخیص بیماری در آن‌ها سبب شیوع سریع‌تر بیماری و بروز دردسر برای بزرگسالان، مخصوصا افرادی دارای سن بالا، خواهد شد. محققان چینی عقیده دارند در برخی شرایط، کودکان بعد از ابتلا به کووید 12، هیچ گونه علائمی نشان نمی‌دهند، اما همچنان ناقل آن هستند!

8- در صورت ابتلا به ویروس کرونا جدید از موضوع مطلع خواهید شد

این حرف نیز صحت ندارد. بیماری COVID-19 سبب بروز علائم گوناگونی می‌شود. بسیاری از آن‌ها با دیگر بیماری‌های تنفسی نظیر آنفلوآنزا و سرماخوردگی‌ عادی یکسان است. درباره ویروس کرونا جدید می‌دانیم متداول‌ترین نشانه‌های آن تب بالا، سرفه و دشواری در تنفس است. علائمی نظیر سرگیجه، حالت تهوع، اسهال و استفراغ و آبریزش بینی در افراد کمتری دیده می‌شود.

در زمان جدی شدن بیماری، مریض سینه پهلو (ابتلا به ذات‌الریه) می‌کند. با این حال در مراحل اولیه ورود ویروس به بدن، ممکن است تا چند روز نسبتا طولانی، هیچ گونه علائمی از خود بروز ندهید.

در صورتی که در شهر محل زندگی شما، بیماری شیوع پیدا کرده است، هر گونه علائم شبیه به سرماخوردگی را جدی بگیرید. البته فراموش نکنید هنوز فصل سرما به پایان نرسیده و احتمال ابتلا به سرماخوردگی‌ عادی نیز وجود دارد، به همین دلیل نباید هر سرماخوردگی را کرونا تصور کرد. اما همواره گوش به زنگ مانده و در صورت تب کردن، بی‌حالی شدید، درد عضلانی و داشتن سرفه‌های خشک بی‌دلیل، به پزشک مراجعه کنید. توجه به این موضوع برای افراد درگیر با بیماری‌های تنفسی یا قلبی- عروقی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

با توجه به این که ویروس عامل بیماری کووید 19 ممکن است دوره نهفتگی بالایی داشته باشد، برای تشخیص ابتلا به کرونا این آزمایش ساده را انجام دهید.

9- میزان کشندگی بیماری کووید 19 از آنفلوآنزای معمولی کمتر است

در حال حاضر، بر اساس اطلاعات موجود، کروناویروس جدید کشنده‌تر از آنفلوآنزا ظاهر شده است. با این حال هنوز میزان مرگ و میر ناشی از ابتلا به کووید 19 به طور دقیق مشخص نشده و 2.3 درصد یاد شده در بالا، بر اساس اطلاعات بسیار محدود به دست آمده طی دو ماه اخیر است. برای مقایسه باید بدانید نرخ مرگ و میر آنفلوآنزا 0.1 درصد است. به این ترتیب باید گفت کووید 19 نزدیک به بیست برابر کشنده‌تر از آنفلوآنزا است.

نرخ مرگ و میر در بازه‌های سنی مختلف متفاوت است. به عنوان نمونه تا امروز، فقط 0.2 درصد افراد بین سن 20 تا 30 سال جانشان را به خاطر ویروس SARS-CoV-2 از دست داده‌اند. داشتن هر گونه قضاوت دقیق درباره ویروس کرونا زود است. ممکن است افراد زیادی که بعد از ابتلا به کووید 19، نشانه‌هایی در حد سرماخوردگی معمولی داشته‌اند، به بیمارستان مراجعه نکرده و به همین دلیل در آمار ثبت نشده باشند.

10- دریافت یک بسته ارسال شده از کشور چین ایمن نیست

سازمان بهداشت جهانی، دریافت بسته‌های ارسال شده از کشور چین را بدون مشکل می‌داند. تحقیقات قبلی نشان داده کروناویروس‌ها نمی‌توانند خارج از بدن انسان برای مدت زمان زیادی زنده بمانند. بر اساس دانسته‌هایمان درباره دو ویروس کرونای عامل بیماری سارس و مرس، این دسته ویروس‌ها برای مدت طولانی روی سطوح زنده نمی‌مانند. از طرفی SARS-CoV-2 نزدیک به 90 درصد شبیه به ویروس عامل سارس است.

با این حال یکی از تحقیقات اخیر نشان داد کروناویروس‌ها، روی سطوحی از جنس فلز، شیشه و پلاستیک، تا 9 روز دوام می‌آورند! اما جنس بسته‌های پستی هیچ کدام یک از سه ماده بالا نبوده و احتمال زنده ماندن ویروس روی آن‌ها، در صورت لمس شدن توسط دست آلوده فردی بیمار، بسیار پایین است.

زنده ماندن یک ویروس خارج از بدن موجودی زنده، به فاکتورهای محیطی متعددی همچون دما، تابش یا عدم تایش اشعه فرابنفس و میزان رطوبت بستگی دارد. بسته‌های پستی حین ارسال، در شرایط محیطی که برای زنده ماندن ویروس‌ها ایده‌آل باشند، قرار ندارند. هر چه از زمان ارسال بسته زمان بیشتری گذشته باشد، احتمال آلوده بودن سطح آن کمتر می‌شود.

11- با خوردن غذاها در رستوران‌های چینی به بیماری کووید 19 مبتلا خواهید شد

با در نظر گرفتن این منطق، اکنون باید قید غذاهای ایتالیایی، کره‌ای و ایرانی را نیز بزنید. اگر رستورانی بهداشت را به درستی رعایت کند، مشکلی از بابت انتقال ویروس کرونا وجود نخواهد داشت. در غیر این صورت، غذاهای غیر چینی، ایرانی، ایتالیایی و کره‌ای و ژاپنی (کشورهای به شدت درگیر با کووید 19) نیز احتمال ابتلا به بیماری را به خاطر عدم رعایت بهداشت بالا می‌برند.