الکل مادهای ضدعفونی کننده است و این روزها با شیوع ویروس کووید 19، تقاضای زیادی در بازار برای آن وجود دارد. اما این ماده چطور عمل میکند؟
الکل اتانول که اصطلاحا به آن الکل سفید گفته میشود، مادهای با خاصیت ضدعفونی است و این روزها طرفداران بسیاری دارد. اما تاکنون با این سوال مواجه شدهاید که الکل چگونه میکروب کشی میکند و آیا روی ویروس کووید 19 یا همان کرونا تاثیر دارد یا خیر؟
قرنهاست که این محلول از بازیگران اصلی در امور ضد عفونی و مبارزه با میکروبهاست. ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل (اتانول) پرکاربردترین الکلها برای مصارف بهداشتی هستند و در این بین استفاده از اتانول نیز رایجتر است. اما چه ویژگیای باعث شد تا این ترکیب شیمیایی قرنها دشمن شماره یک میکروبها باشد؟
الکل دارای مولکولی آمفبیل است؛ بدان معنا که در ترکیب خود علاوه بر سر آب دوست، سر چربی دوست نیز دارد. غشای سلولی باکتریها نیز در یک پهلو آب پایه و در طرف دیگر چربی پایه است. مولکولهای الکل میتوانند با هر دو پهلوی غشا پیوند برقرار کرده و غشای باکتری را در هم بشکنند. بدین ترتیب محتوای سلولی و هسته باکتری نیز بی حفاظ شده و حل میشوند. این فرایند که به آن واسِرِشتن یا دِناتوره شدن میگویند، سبب شسکته شدن ساختار باکتری و از بین رفتن آن میشود.
برای ویروسها نیز الکل به روشی مشابه عمل کرده و آن را نابود میکند. به همین دلیل است که سازمان بهداشت جهانی توصیه میکند برای در امان ماندن از گزند کووید 19، دستهای خود را با آب و صابون شسته و یا با ضدعفونی کنندههای پایه الکلی همچون ژل دست تمیز کنید.
همچنین فراموش نکنید که الکل 99 یا 96 درصد نیز خاصت ضدعفونی ندارد. الکل 70 درصد بهترین ترکیب برای ضدعفونی است. زیرا در فرایند دناتوره کردن باکتری، آب نقش کاتالیزگر را ایفا و به تخریب غشا و دیواره سلولی کمک فراوانی میکند. از سوی دیگر وجود 30 درصد آب سبب میشود محلول دیرتر تبخیر شده و مدت زمان بیشتری روی سطح باشد.
البته اگر اتانول 99 یا 96 دارید، میتوان با راهکاری ساده آن را به 70 درصد تبدیل کرد. برای این کار بایستی عدد 70 را ضرب در مقدار حجم مورد نظر کنید. حاصل باید برابر با حاصل ضرب عدد 99 (یا 96) در عدد مجهول شود. در اینجا عدد مجهول همان مقدار آب مورد نیاز برای رقیق سازی الکل است. فرمول راهکار فوق به شرح زیر است:
مثلا اگر هزار میلیلیتر الکل 70 درصد بخواهیم، 730 میلیلیتر الکل 99 درصد نیاز داریم و بایستی آن را با 270 میلیلیتر آب ترکیب کنیم. بهتر است برای رقیق سازی از آب مقطر استفاده شود. در غیر این صورت استفاده از آب تصفیه جوشیده شده نیز بلامانع است.
همچنین فراموش نکنید که به گفته چند تن از مسئولان دانشگاههای پزشکی کشور، الکل زرد و قرمز صنعتی ضمن اینکه خاصیت ضد عفونی ندارد، برای سلامتی نیز خطرناک است و میتواند موجب نابینا شدن و یا مسمومیت شود.
در پایان نیز به دلالان و محتکران یادآوری میکنیم که با دریغ کردن اقلام بهداشتی از مردم و امید به فروش آنها با قیمت بالاتر، تنها به شیوع ویروس کمک کرده و با فراگیر شدن بیماری، خود و خانواده آنها نیز از گزند این بیماری در امان نخواهند ماند.