گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
ویروس کرونا پاندمی اعلام شد. اما پاندمیک (Pandemic) اعلام شدن یک بیماری به چه معنا است و همه گیری کروناویروس (کووید 19) چه پیامد‌هایی خواهد داشت؟
ویروس کرونا نوظهور عامل بیماری کووید 19 اکنون وارد فاز پاندمی شده است. اگرچه بحران در کشور چین محل آغاز شیوع آن فروکش کرده و مردم در شهرهای مختلف مخصوصا ووهان رفته رفته به زندگی عادی برمی‌گردند، اما فاجعه در دیگر نقاط دنیا تازه آغاز شده است. کروناویروس اکنون پاندمیک شده و کشورهایی همچون آمریکا، که پیشتر کووید 19 را جدی نمی‌گرفتند، اکنون دستپاچه شده‌اند. اما با وارد شدن بیماری تنفسی جدید به مرحله همه گیری، چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؟
پاندمیک، مرحله وارد شدن یک بیماری به فاز همه گیری در سراسر دنیا است، به طوری که در تعداد زیادی از کشورها، افراد زیادی به صورت همزمان مبتلا به آن بیماری شوند. نکته مهم، فراگیر شدن بیماری به یکباره و درگیر شدن همزمان مردمان سراسر دنیا محسوب می‌شود.
از پاندمیک بیشتر برای اشاره به بیماری‌های واگیردار همه گیر استفاده می‌شود. به عنوان نمونه باید به انواع خطرناک آنفلوآنزا (و نه آنفلوآنزای فصلی)، طاعون یا نظایر آن‌ها اشاره کرد. با این حال برخی پزشکان از این اصطلاح برای اشاره به دیگر مشکلات جسمانی نظیر سرطان‌ها، اعتیاد به مواد مخدر یا حتی چاقی نیز استفاده می‌کنند.
بررسی تفاوت پاندمی با دیگر اصطلاحات مشابه
انتقال پاتوژن از طریق جامعه‌ای مملو از انسان، معمولا به چهار صورت تشریح می‌شود. یک عارضه و عفونت اندمیک (Endemic)، در گذر زمان تقریبا پایدار باقی می‌ماند، به طوری که تعداد افراد مبتلا به آن قابل پیش‌بینی بوده و می‌توان دیدی کلی درباره آینده بیماری داشت. تعداد مبتلایان به بیماری‌های اندمیک در هر سال در مقایسه با سال‌های دیگر تفاوت چندانی ندارد.
یک اوت‌برک (Outbreak)، نشان‌دهنده افزایش ناگهانی و شدید شیوع یک بیماری در ناحیه‌ای مشخص است. به عنوان نمونه، در سال 2019 به یکباره تعداد زیادی از اهالی کشور کنگو، به کشنده‌ترین نسخه ابولاویروس تا امروز مبتلا شده و جانشان را از دست دادند. ابولا در کنگو به یکباره ظهور کرد و با سرعتی بالا پخش شد. مهار آن سبب شد بیماری وارد فاز بعدی نشود.
به عنوان نمونه‌ای دیگر باید به کروناویروس جدید در اولین روزهای ظهور آن اشاره کرد. بیماری ناشی از آن، کووید 19، به یکباره در شهر ووهان چین ظاهر شد و با سرعتی بالا شیوع پیدا کرد. در این وضعیت، کووید 19 یک اوت‌برک بود، اما اکنون وارد فاز همه گیری یا پاندمیک شده است.
یک اوت‌برک در سطحی وسیع، اپیدمیک (Epidemics) خطاب خواهد شد. ابولاویروس قاتل اهالی کنگو در سال 2019 وارد این فاز نشد و فقط در حد یک اوت‌برک باقی ماند، اما همین ویروس بین سال‌های 2013 و 2016 اپیدمیک شد و در سرتاسر آفریقای شرقی بالای ده هزار نفر کشته داد. بیماری تنها محدود به تعدادی کشور در قاره آفریقا باقی ماند و همه گیر نشد.
وقتی یک اپدمیک گسترده‌تر شده و به سراسر دنیا راه پیدا کند، تبدیل به پاندمیک خواهد شد. قبل از این، در سال 2009 و 2010 و در پی شیوع گسترده آنفلوآنزای خوکی، سازمان بهداشت جهانی این بیماری را همه گیر اعلام کرد. متاسفانه با گذشت ده سال از این اتفاق، دنیا اکنون درگیر یک پاندمی دیگر شده است.
چه زمانی یک بیماری اپیدمیک تبدیل به پاندمیک می‌شود؟
در سال 2009، نوع متفاوتی از ویروس influenza A با نام علمی H1N1 ظهور کرد. بیماری ناشی از آن، آنفلوآنزای خوکی، در ابتدا داخل آمریکا یک اوت‌برک بود. آنفلوآنزای خوکی در مقایسه با آنفلوآنزای فصلی تا ده برابر خطرناک‌تر و کشنده‌تر ظاهر شد و آمریکا را نگران کرد. سازمان بهداشت جهانی مدتی بعد از افزایش گرفتن سرعت انتشار این بیماری در سراسر دنیا و از طرفی توجه به ماهیت دقیق کشورهایی که آنفلوآنزای خوکی در آن‌ها شیوع پیدا کرده بود، آن را پاندمیک خطاب کرد.
این موضوع نشان می‌دهد عدد و رقم خاصی به عنوان مبنا وجود ندارد. به عنوان نمونه نمی‌توان گفت در صورت افزایش تعداد مبتلایان، کشته‌ها یا کشورهای درگیر با یک بیماری و رسیدن آن به اعدادی مشخص، بیماری از اپیدمیک وارد فاز پاندمیک خواهد شد. سازمان بهداشت جهانی باید فاکتورهای متعددی همچون وضعیت در کشورهای مختلف را در نظر بگیرد.
بسیاری سازمان بهداشت جهانی را به پاندمیک اعلام کردن زود هنگام آنفلوآنزای خوکی در سال 2009 متهم کردند. وقتی یک بیماری این چنین خطاب می‌شود، ترس و وحشت به جان مردم انداخته و ممکن است دستپاچگی دولت‌ها را در پی داشته باشد. به همین دلیل این سازمان درباره کووید 19 صبر بیشتری خرج کرد. حدود یک هفته پیش اعلام شد کووید 19 هنوز پاندمی نشده ولی پتانسیل بالایی به این منظور دارد. روز گذشته، بیماری کرونا پاندمی شد.