21 روش درمانی که در ادامه بررسی میکنیم، جزو عجیبترین و در برخی موارد، ترسناکترین روشهایی بودند که در گذشته و قبل از پیشرفتهای چشمگیر علم پزشکی، مورد استفاده قرار میگرفتند. با گجت نیوز همراه باشید.
در این مطلب قصد داریم تا 21 روش درمانی که در دههها و حتی قرنهای پیش استفاده میشدند را بررسی کنیم؛ هرکدام از این روشها مدتهاست که منسوخ شدهاند و به دلیل اثرات جانبی مخرب، غیرانسانی بودن و مشکلات مختلفی که به همراه داشتند، فکر استفاده از آنها در عصر حاضر عجیب و گاهی خندهدار به نظر میرسد.
سوگند پزشکی ایجاب میکند که پزشک از انجام کارهایی که باعث صدمه دیدن بیمار میشوند، خودداری کند؛ با این وجود چنین سوگندی در طول قرنهای گذشته مانع بسیاری از افراد کنجکاو و گاه جاهطلب نشده تا آزمایشهای عجیب و روشهای درمانی غیرمعمول را انجام ندهند. این افراد برای مقابله با مشکلات مختلف سلامتی و حتی کسب شهرت تصمیماتی میگرفتند که درنهایت به ضرر بیمار تمام میشد.
در ادامه لیستی از پروسههای درمانی عجیب و غیرمعمول که مدتها پیش کنار گذاشته شدهاند را تهیه کردهایم؛ چنین پروسههایی باعث میشوند تا بیشتر قدر پیشرفتهای کنونی علم پزشکی را بدانیم. از لوبوتومی یا همان برش قسمتی از مغر گرفته تا محلولهایی حاوی سم کشنده آرسنیک و ماده مخدر هروئین، روشهای درمانی که با آنها آشنا خواهیم شد باعث میشوند تا خدا را شکر کنیم که دیگر پزشکان از آنها برای درمان بیماران استفاده نمیکنند.
توجه: مطالب و تصاویر آماده شده در این مطلب ممکن است برای همه مناسب نباشند!
21 روش درمانی عجیب و منسوخ شده تاریخ پزشکی
1. سیگار کشیدن
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم هنوز تاثیرات مخرب نیکوتین بر روی بدن انسان آشکار نشده بود و خطرات این عادت بد و ارتباط مستقیم آن با سرطان ریه هنوز به صورت عمومی مورد تایید قرار نگرفته بود. در آن زمان به غیر از مصارف تفریحی، سیگار کشیدن به عنوان یک روش درمانی هم تجویز میشد و در کمال تعجب، برخی از پزشکان استعمال دخانیات را به عنوان روش درمانی برای برطرف کردن آسم یا همان تنگی نفس تجویز میکردند!
2. هروئین
در ابتدا، ماده مخدر هروئین به صورت تصادفی و در تلاش برای ساختن مادهای ضعیفتر از مورفین و بدون تاثیرات اعتیادآور، ساخته شد. بعدها نه تنها ثابت شد که این ماده دو برابر از مورفین قویتر است، بلکه بررسیها نشان داد که اعتیاد به هروئین به هیچ وجه از مورفین کمتر نیست.
البته قبل از این بررسیها هروئین به عنوان مادهای برای درمان سرفه، درد کمر و بیخوابی استفاده میشد و در بین سالهای 1898 تا 1910 شربت هروئین به عنوان داروی رفع سرفه و جایگزینی غیراعتیادآور برای مورفین فروخته میشد. این ماده در مدتی کوتاه باعث به وجود آمدن اعتیادی فوقالعاده گسترده و خطرناک در بین مصرف کنندگان شد.
3. متامفتامین یا همان شیشه
ماده مخدر متامفتامین (Methamphetamine) که در بین مصرف کنندگان با نام شیشه شناخته میشود و بسیاری از مخاطبان از طریق سریال بریکینگ بد با آن آشنا شدند، برای اولین بار در سال 1893 توسط یک شیمیدان ژاپنی ساخته شد.
همانند مورد قبلی از فهرست 21 روش درمانی عجیب منسوخ شده، تا قبل از مشخص شدن تاثیرات فوقالعاده مخرب متامفتامین، فروشندگان این ماده را برای درمان چاقی و رفع افسردگی میفروختند. پزشکان متامفتامین را برای درمان آسم و خوابآلودگی هم تجویز میکردند!
4. کورن فلکس کولگ
جی اچ کولگ (J.H. Kellogg) پزشک و شخصیتی فعال در حوزه سلامت بود که کرون فلکس معروف و پرفروش کولگ را ساخت. البته نکته جالبتوجه اینجاست که کولگ این محصول را در ابتدا برای هدف دیگری ساخته بود؛ برشتوک کولگ برای سرکوب کردن نیازهای جنسی و به خصوص، تمایل افراد به خود ارضایی تولید شد و این پزشک قصد داشت که با ترویج یک رژیم غذایی سالم، از خود ارضایی مصرف کنندگان جلوگیری کند. در قرن 19 میلادی خود ارضایی به عنوان گناهی بزرگ در نظر گرفته میشد و کولگ تنها کسی نبود که قصد مبارزه با این رفتار انسانی را داشت. البته کورن فلکس کولگ به عنوان صبحانه ضد خود ارضایی، تاثیری که این پزشک میخواست را نداشت!
5. وین ماریانی
تونیک وین ماریانی (Vin Mariani) در سال 1863 به عنوان یک نوع شراب و همچنین، یک روش درمانی برای از بین تمامی مشکلات سلامتی و ناراحتیها به بازار عرضه شد. این نوشیدنی به سرعت در بین خریداران محبوب شد و بازار خرید و فروش آن بسیار داغ شد. افراد مشهور زیادی از جمله پاپ و توماس ادیسون هم در آن زمان از این تونیک استفاده میکردند و حتی ایده ساخت نوشیدنی کوکاکولا از تونیک وین ماریانی گرفته شده است.
با این تفاسیر فکر میکنید که دلیل موفقیت شگفتانگیز محصول مورد نظر چه چیزی بود؟ کوکائین!
شراب وین ماریانی در هر 30 میلیلیتر چیزی در حدود 6 میلیگرم ماده مخدر فوقالعاده قوی کوکائین داشت!
6. ریههای آهنی
قبل از ساخته شدن واکسن فلج اطفال در دهه 50 میلادی، این بیماری بسیاری از خانوادهها را درگیر خود کرده بود. در اوج شیوع فلج اطفال در سال 1952، بررسیها نشان داد که تنها در ایالات متحده تعداد 57,628 نفر به این بیماری مبتلا بودند.
فلج اطفال به عنوان یکی از جدیترین و خطرناکترین بیماریهای قرن بیستم شناخته میشود و پیش از ساخت واکسن، یک روش درمانی موثر و در عین حال بسیار ترسناک برای مقابله با آن ابداع شد. در این روش درمانی بیماری که توانایی نفس کشیدن نداشت، باید برای چندین هفته و یا حتی مابقی عمرش در یک محفظه فلزی تابوت مانند قرار میگرفت.
این محفظه با نام «ریه آهنی» (iron lung) شناخته میشد و جان بسیاری از افرادی که به خاطر فلج اطفال کنترل عضلات قفسه سینه خود را از دست داده بودند و نمیتوانستند نفس بکشند را نجات داد.
7. رژیم غذایی کرم نواری
در دوران ویکتوریایی در قرن نوزدهم و سالهای اولیه قرن بیستم، ایده عجیب و نسبتا ترسناکی برای درمان چاقی پیشنهاد شد؛ استفاده از یکی از خطرناکترین و بزرگترین انگلهای رودهای با نام کرم نواری که میتواند در سیستم گوارش مهرهداران زندگی کند.
ایده استفاده از این روش درمانی ترسناک ساده است؛ مصرف کننده با خوردن تخم کرم نواری این انگل را وارد بدن خود میکند و پس از رشد کرم مورد نظر در دستگاه گوارش، فرد دیگر لازم نیست که نگران غذا خوردنش باشد و غذای مصرفی او توسط این انگل رودهای خورده میشود. در زمان ابداع این روش لاغری، تبلیغ میشد که علاقهمندان بدون کاهش میزان غذای مورد استفاده میتوانند لاغر شوند و این متد کاهش وزن تنها برخی آثار جانبی مانند اسهال و درد شکمی راه به همراه خواهد داشت.
مدتهاست که کرم نواری به عنوان انگلی فوقالعاده خطرناک و حتی مرگبار شناخته میشود، اما نکته جالب اینجاست که رژیم غذایی کرم نواری هنوز منسوخ نشده و هستند کسانی که از این روش درمانی عجیب استفاده میکنند!
8. روش درمانی لوبوتومی
در اوایل قرن بیستم که هنوز متدهای زیادی برای درمان بیماریهای روانی وجود نداشت، روش درمانی ترسناک و غیرانسانی لوبوتومی (Lobotomy) ابداع شد؛ در این روش جراح قسمتهایی از مغز را جدا کرده و یا برخی از ارتباطات عصبی مغز فرد را قطع میکند.
با وجود اینکه از همان ابتدا هیچ شواهد علمی در مورد تاثیر مثبت این روش درمانی وحشیانه وجود نداشت، لوبوتومی به صورت گسترده برای درمان بیماران روانی استفاده میشد. در آن دوران کمپینهای زیادی در مورد معجزهآسا بودن لوبوتومی به راه افتاد و اطلاعات غلط بسیاری توسط رسانهها در مورد این پروسه درمانی منتشر شد.
سالها بعد پزشکان به این نتیجه رسیدند که لوبوتومی یکی از شرمآورترین و تراژیکترین روشهای درمانی مورد استفاده در تاریخ پزشکی است.
9. مالاریا درمانی
در سالهای اولیه قرن گذشته افرادی که از بیماری مقاربتی سفلیس (syphilis) رنج میبردند، با مالاریا درمانی (Malariotherapy) معالجه میشدند. بیماران در این روش درمانی عمدا به بیماری مالاریا مبتلا میشدند تا تب شدید به وجود آمده توسط بیماری، باکتریهای حساس به دمای سفلیس را از بین ببرد.
تخمین زده شده که 15 درصد افرادی که مالاریا درمانی برای آنها استفاده شده بود، به خاطر بیماری مالاریا کشته شدند. البته در سایر افراد این پروسه تاثیرات مثبتی را به همراه داشت.
10. آرسنیک
آرسنیک یکی از قدیمیترین موادی به شمار میرود که از دوران باستان مورد توجه پزشکان و دانشمندان بوده و از گذشتههای دور تاثیرات مسموم کننده و مرگبار آن آشکار بوده است؛ با این حال، تا قبل از قرن بیستم از ترکیبات آرسنیک برای ساخت داروها و مرهمهای مختلفی استفاده میشد و این داروها برای درمان مشکلاتی از جمله سفلیس و اختلال خواب تجویز میشدند.
11. روش درمانی نشستن در یک لاشه فاسد نهنگ
در قرن 19 یک روش درمانی عجیب و غریب برای از بین بردن مشکل روماتیسم در ساحل جنوبی استرالیا ابداع شد؛ نشستن در داخل لاشه در حال گندیدن یک نهنگ!
این باور در آن دوران به وجود آمده بود که اگر بیمار برای 30 ساعت در داخل یک نهنگ مرده باشد، درد مفاصل او برای 12 ماه از بین میرود. البته هیچ شواهدی در مورد تاثیر این کار بر روی بیماری روماتیسم وجود ندارد، اما در آن زمان برخی از بیماران تا حدی درمانده شده بودند که روش مورد نظر را امتحان میکردند!
12. آب رادیوم
اگر تصور میکنید که نوشیدنیهای انرژیزا تنها در سالهای اخیر ابداع شدهاند، جالب است بدانید که حدودا یک قرن میشود که ایده استفاده از نوعی نوشیدنی برای افزایش انرژی، برای اولین بار مطرح شد. البته برخلاف انرژیزاهای کنونی که مقادیر زیادی کافئین دارند و از لحاظ بحث سلامتی، تاییدیههای بسیاری را اخذ کردهاند، نوشیدنیهای انرژیزای دهه 20 میلادی حاوی انرژی خالص بودند.
یکی از معروفترین و خطرناکترین نمونههایی که از این نوشیدنیها ساخته شده بود، رادیتور (RadiThor) نام داشت که از ترکیب آب و ماده رادیواکتیو و خطرناک رادیوم ساخته میشد. این محصول توسط یک دانشجوی ترک تحصیل کرده هاروارد به نام ویلیام جی ای بیلی (William J. A. Bailey) ساخته شده بود و همانطور که انتظار میرود، بیلی هیچ مدرک پزشکی برای تولید و عرضه این محلول فوقالعاده خطرناک نداشت.
13. داروی اجساد
برای صدها سال و تا قبل از اواخر قرن نوزدهم، از اجزا بدن انسان برای درمان بیماریهای مختلف استفاده میشد و تقریبا هر قسمت از بدن مردگان برای نوعی روش درمانی به کار گرفته میشد؛ مثلا کبد انسان به عنوان یکی از مواد اولیه برای ساخت داروی صرع به کار میرفت.
البته خون، چربی، استخوان و گوشت اجساد پراستفادهترین مواد در ساخت چنین داروهایی بودند. به این نوع مواد داروی اجساد (Corpse Medicine) گفته میشد و شواهدی وجود دارد که در قرن 16 و 17 میلادی بسیاری از پزشکان به صورت گسترده برای بیماران خود داروی اجساد تجویز میکردند. یکی از پرمصرفترین این داروها به وسیله بقایای قاچاق شده مومیاییهای مصری ساخته میشد؛ داروی مورد نظر مقداری پودر مومیایی در خود داشت و برای درمان صرع، کبودی و خونریزی داخلی تجویز میشد.
14. روش درمانی حجامت
حجامت به عنوان یکی از قدیمیترین روشهای درمانی شناخته میشود که قدمت آن به 3 هزار سال پیش و مصر باستان برمیگردد. شواهدی از انجام حجامت به صورت گسترده در اروپای قرونوسطی، برای درمان صرع، آبله و طاعون وجود دارد. در قرن نوزدهم و حتی تا به امروز هم از این روش درمانی استفاده میشود.
در اواخر قرن نوزدهم بود که این متد درمانی بیاعتبار شد و جامعه پزشکان بالاخره تایید کرد که کاهش میزان خون در گردش بدن میتواند خطرناک باشد و مزایای زیادی هم ندارد. حجامت بیمار را در معرض خطر سکته قلبی، از دست دادن مقدار زیادی خون، کاهش شدید و خطرناک فشارخون قرار میدهد و همچنین امکان بروز کمخونی و عفونتهای مختلف در بدن شخص وجود دارد.
15. جیوه
امروزه تاثیرات فوقالعاده خطرناک عنصر جیوه برای سلامتی انسان شناخته شده هستند، اما در طول تاریخ از این ماده برای افزایش طول عمر و بهبودی سلامتی استفاده میشد. برای صدها سال جیوه به عنوان ماده اولیه به منظور ساخت بسیاری از داروهای مالیخولیا، سفلیس و آنفولانزا به کار میرفت.
تنفس بخار جیوه باعث وارد شدن صدمه شدید به ریهها، کلیهها و حتی مرگ میشود. همچنین، خوردن نمک معدنی جیوه میتواند باعث بروز مشکلات کلیوی شود.
16. متهکاری جمجمه!
متهکاری (Trepanation) به روشی درمانی گفته میشود که در آن جمجمه بیمار به تکنیکهای مختلف سوراخ میشود. این پروسه عجیب از طریق سوراخکاری، برش و یا ساییدن جمجمه انجام شده و قدمت آن به دوران ماقبل تاریخ برمیگردد. بسیاری معتقدند که متهکاری جمجمه یکی از اولین پروسههای جراحی تاریخ است و هنوز دانشمندان دقیقا نمیدانند که چرا اجداد ما دست به انجام چنین کاری میزدند. در طبابت غربی هم تا قبل از قرن 19، این پروسه عجیب و غریب برای مداوای جراحتهای مغزی انجام میشد.
کالبد شکافی مغز انسان را در این ویدیوی شگفتانگیز تماشا کنید
17. مدفوع کروکدیل
مصریان باستان روشهای درمانی عجیب و غیرمعمولی را برای جلوگیری از بارداری ابداع کردند که یکی از آنها، وارد کردن مدفوع کروکدیل در واژن زنان بود. البته جدا از غیربهداشتی بودن و خطر انجام چنین کاری برای سلامتی فرد، هنوز مشخص نیست که آیا روش مورد نظر در آن زمان کارایی داشته یا خیر!
18. روش درمانی نئومونولیز
قبل از ساخت داروهای کارآمد برای درمان سل، روش نئومونولیز (Pneumonolysis) که با نام “Pneumonolysis” هم شناخته میشود، برای مداوای افراد مبتلا به این بیماری در بین دهه 30 تا 50 میلادی استفاده میشد. پزشکان طرفدار روش درمانی مورد نظر بر این باور بودند که خارج کردن یکی از ریههای بیمار از چرخه سیستم تنفسی میتواند به بهبود سریعتر آن ریه کمک کند.
برای انجام نئومونولیز کادر درمانی در زیر دندههای بالایی قفسه سینه حفرهای را ایجاد میکردند و از این طریق ریه فرد را با چیزهایی مثل توپ آکرلیک، توپ پینگپنگ، روغن، ورقهای لاستیکی، موم پارافین و یا گاز پانسمان پر میکردند.
خوشبختانه داروهای درمان سل قبل از پیشروی بیشتر این روش درمانی به داد بیماران سل رسیدند؛ همانطور که انتظار میرفت انجام چنین کاری برای بیاستفاده کردن ریه فرد، مشکلات مختلفی را به وجود میآورد. بسیاری از بیماران پس از انجام نئومونولیز دچار خونریزی داخلی و عفونت میشدند و همچنین در بین پوست، رگها، نایژهها و مری آنها فاصلهای به وجود میآمد که در اصطلاح پزشکی به آن فیستول شدن گفته میشود.
19. خمیر موش مرده
در طول تاریخ و قبل از توسعه داروهای مسکن، مردم قارههای مختلف زمین به صورت گسترده به دنبال راهی برای تسکین دردهای خود بودند. همانطور که اشاره شد، مصریان هم در حوزه داروسازی فعالیتهای بسیاری داشتند و مورد بعدی از لیست روشهای درمانی عجیب و منسوخ شده، به آنها مربوط میشود.
برای تسکین درد دندان، مصریان باستان موشهای مرده را له میکردند و با مخلوط کردن مواد دیگر، خمیری را میساختند که بر روی دندان پوسیده قرار میگرفت. در کنار نفرتانگیز و چندشآور بودن این روش درمانی، جای تعجب ندارد که خمیر موش مرده اصلا کارایی برای کاهش درد نداشت و در عین حال، اکثرا باعث ایجاد عفونت در بیماران میشد.
20. روش درمانی همیگلوسکتومی
در پزشکی مدرن تکنیک همیگلوسکتومی (Hemiglossectomy) که در آن جراح متخصص قسمتی از زبان بیمار را جدا میکند، برای درمان مشکلاتی مثل سرطان دهان استفاده میشود. با این حال برخی از کسانی که در قرنهای 18 و 19 زندگی میکردند هم به دلیلی متفاوت، همیگلوسکتومی میشدند.
در آن زمان، برخی پزشکان معتقد بودند که این روش درمانی غیرانسانی و وحشیانه برای از بین بردن لکنت زبان مناسب است؛ در قرنهای پیش، این باور وجود داشت که لکنت به آناتومی زبان مربوط میشود و به همین دلیل، نوعی جراحی عجیب برای بریدن بخشی از زبان افراد توسعه یافته بود. این تکنیک علاوه بر ناکارآمد بودن، افراد را در معرض خطر مرگ قرار میداد.
21. روش درمانی تنقیه دود تنباکو
در قرن هیجدهم میلادی تنقیه دود تنباکو برای درمان مشکلات مختلفی استفاده میشد؛ مشکلاتی از جمله سردرد، اختلال تنفسی، سرماخوردگی و درد شکم!
اما عجیبتر از همه، این روش درمانی برای مداوای افرادی که به دلیل تب حصبه یا وبا در حال مرگ بودند، به کار میرفت و این تصور وجود داشت که نیکوتین دود تنباکو میتواند غدد فوق کلیوی بیمار را برای ترشح آدرنالین تحریک کرده و از این طریق، فرد را به زندگی برگرداند. همانطور که انتظار میرفت، وارد کردن دود تنباکو به مقعد بیماران حصبه و وبا کوچکترین کمکی به وضعیت این افراد نمیکرد.