پاندمی ویروس کرونا یا همان کووید 19 تا امروز جان حداقل 8 هزار نفر را گرفته و آمار مبتلایان از مرز 220 هزار نفر گذشته است؛ با وجود این اخبار ناراحت کننده، تاثیرات مثبت شیوع کرونا بر روی آلودگی هوای جهان مشهود هستند.
در حالی که آمار قربانیان پاندمی ویروس کرونا که با نام کووید 19 هم شناخته میشود، به حدود 9 هزار نفر رسیده و بیش از 220 هزار نفر تا به امروز مبتلا به کرونا شدهاند، شیوع این بیماری مرگبار دستگاه تنفسی نکته مثبتی هم داشته است؛ از زمان ابتلا اولین افراد به کرونا در اواخر سال میلادی گذشته تاکنون، آلودگی هوای جهان کمتر شده و بسیاری از مخاطبان در کنار ابراز تاسف از مرگ چندین هزار نفر از مبتلایان، از تاثیر مثبت این پاندمی بر روی آب و هوای سیاره ابراز خوشحالی کردهاند.
پاندمی ویروس کرونا و آلودگی هوا
با شنیدن کلمه کرونا بسیاری از ما به یاد چندین هزار قربانی این ویروس مرگبار دستگاه تنفسی میافتیم و از این حقیقت که ابتلا به کووید 19 میتواند باعث مشکلات شدید تنفسی و حتی مرگ شود، به عنوان عاملی برای جدی گرفتن بحث قرنطینه و رعایت اصول بهداشتی استفاده میکنیم. با این حال شاید باور نکنیم ولی برخی متخصصان اعلام کردهاند که کاهش آلودگی هوا در اثر پاندمی ویروس کرونا باعث نجات جان انسانها شده است.
در 8 مارس گذشته بود که یکی از اقتصاددانهای دانشگاه استنفورد آمریکا، مارشال بروک (Marshall Burke)، اطلاعات جالب توجهی در مورد کاهش آلودگی هوا در قسمتهایی از چین و نجات یافتن کسانی که تحت تاثیر این آلودگی بودند، منتشر کرد. از آن زمان تاکنون وضعیت شیوع کرونا بدتر شده و در عین حال، آلودگی هوای این کشور کمتر شده است. به همین دلیل، طبق ادعای بروک این احتمال وجود دارد که تعداد افرادی که به واسطه کاهش آلودگی اتمسفر از مرگ نجات یافتهاند، از تعداد قربانیان کووید 19 در چین بیشتر باشد!
بر اساس صحبتهای بروک، از آنجایی که تنفس هوای آلوده باعث افزایش احتمال مرگ زودهنگام در افراد میشود، سوال مهمی در مورد وقفه اقتصادی به وجود آمده در اثر پاندمی ویروس کرونا مطرح میشود؛ این دانشمند میگوید که با محافظهکارانهترین تخمینها، میتوان گفت که کووید 19 از لحاظ کاهش آلودگی، بیشتر از کشتن افراد، جان انسانها را نجات داده است!
محاسبات بروک نشان میدهند که دو ماه وقفه اقتصادی در اثر شیوع کرونا جان 4 هزار کودک زیر پنج سال و 73 هزار فرد مسن بالای هفتاد سال را نجات داده که این آمار به مراتب بیشتر از تعداد تلفات جهانی کووید 19 است.
بحث خطر شدید آلودگی هوا برای سلامت بشر موضوع جدیدی نیست؛ برخی تحقیقات نشان میدهند که این مسئله جهانی حدودا 3 سال از میانگین طول عمر ساکنان زمین کم کرده و همچنین، گفته شده که میزان مرگ و میر و کاهش طول عمر ناشی از آلودگی هوا، با دخانیات رقابت میکند و آمارهای آن از بسیاری از عوامل مرگآور دیگر در جهان بیشتر است.
به عنوان مثال آلودگی هوا از لحاظ بحث مرگ و میر زود هنگام، 19 برابر بیشتر از مالاریا کشنده بوده و تلفات جهانی خشونت به نسبت این پدیده 16 برابر کمتر اندازهگیری شده است. همچنین، میزان کشندگی آلودگی هوا در مقایسه با ایدز، مشروبات الکلی و مواد مخدر به ترتیب 9، 45 و 60 برابر بیشتر تخمین زده میشود.
با این که آنالیزهای بروک تنها مختص اطلاعات مربوط به چین بودند و در حالی که ایتالیا بعد از چین، از لحاظ تعداد مبتلایان دوم شده، عکسهای ماهوارهای از شمال این کشور وقوع پدیده مشابهی را نشان میدهند. اینطور که به نظر میرسد اعمال قرنطینه شدید باعث شده تا آلودگی هوای این قسمت از ایتالیا شدیدا کم شده و مخصوصا میزان ترکیب اکسید نیتروژن که اکثرا توسط اتومبیلها، کامیونها، برخی کارخانهها و همچنین نیروگاهها تولید میشود، کاهش یابد.
با وجود اینکه پوشش منطقه توسط ابرها و تغییرات مختلف آب و هوایی میتوانند باعث کاهش دقت بررسیهای محققان شوند، گفته شده که قرنطینه ایتالیا و توقف رفت و آمدها و برخی فعالیتهای صنعتی به طور مستقیم آلودگی هوای منطقه را کاهش داده است.
با اینکه در حال حاضر تحقیقات و پژوهشهای آکادمیک و دقیقی در مورد تاثیرات کلی کاهش آلودگی ناشی از پاندمی ویروس کرونا منتشر نشده، دانستن ارتباط آلودگی هوا با مرگ و میر افراد مسن و کودکان تاثیر مثبت کاهش آلودگیها را بر سلامت جامعه جهانی نشان میدهد.
البته در مقایسه با نگرانیها، دردسرها و مشکلات عظیمی که شیوع کووید 19 به وجود آورده، خوشحالی در مورد بحث کمتر شدن آلایندههای موجود در اتمسفر کمی سخت است؛ با این وجود چنین اتفاقاتی به ما این فرصت را میدهد که در مورد نتایج فعالیتهای تجاری و صنعتی موجود در سطح جهانی بهتر بیندیشیم و تاثیر رفتارهای مختلف نسل بشر بر سلامت انسانها و محیط زیست را به خوبی درک کنیم.