پزشکان، محققان و دولتها در تلاشاند تا راه درمان بیماری کرونا را شناسایی کنند. تاکنون چند دارو هم برای درمان کووید 19 امیدوارکننده نشان دادهاند که در ادامه به آنها میپردازیم.
همهگیری کووید 19 باعث مرگ هزاران نفر شده و اقتصاد جهانی را وارد یک بحران جدی کرده است. هماکنون از تیمارهایی برای کاهش شدت عوارض بیماری (از جمله تنگی نفس) استفاده میشود؛ اما هنوز چیزی که کروناویروس جدید را از پای درآورد وجود ندارد. در واقع، فعلا درمان بیماری کرونا مبتنی بر آن است که برای مریض اندکی زمان بخریم تا سیستم ایمنی بدنش، عفونت را از بین ببرد.
در دهههای گذشته، تحقیقات زیادی روی کروناویروسها انجام و داروهای موثری هم شناسایی شد؛ اما برای اطمینان از اثربخش بودن این داروها روی کرونای جدید، باید مبتلایان به کووید 19 در سطحی وسیع تحت آزمایشهای بالینی قرار بگیرند. متاسفانه این کار بسیار زمانبر، اما در حال انجام است.
اخیرا سازمان بهداشت جهانی (WHO) از کمک خود برای اجرای چهار طرح آزمایشی بزرگ خبر داد. کشورهای مختلف دنیا نیز برنامههای مشابهی را در سطحی کوچکتر، اجرایی کردهاند.
آزمایشهای WHO روی شناسایی داروهایی متمرکز است که میتوانند از تکثیر ویروس SARS-CoV-2 (عامل بیماری کووید 19) در ریههای انسان جلوگیری کنند. در ادامه به نام برخی از این داروها اشاره میکنیم:
داروهای بالقوه موثر برای درمان بیماری کرونا
رمدسیویر (Remdesivir)
این یک داروی ضد ویروس است که برای دفع عفونت ناشی از کروناویروسها و حتی ابولا ساخته شد. رمدسیویر در محیط کشت آزمایشگاهی و همینطور روی موشهای آلوده به کووید 19 نتایج امیدبخشی نشان داده است. این دارو پروتئینهای کلیدی ویروس را که در ایجاد کپیهای جدید و تکثیر آن نقش دارند، از کار میاندازد.
حتی در آمریکا، رمدسیویر برای درمان برخی از مبتلایان کووید 19 استفاده شده و موثر نشان داده است؛ اما برای اطمینان از نتایج، باید آزمایشهای گستردهتری انجام شود.
لوپیناویر/ریتوناویر (Lopinavir/ritonavir)
این ترکیب دارویی برای مقابله با ویروسهایی مانند HIV مورد استفاده قرار میگیرد. نحوه اثر دارو، مشابه رمدسیویر است و مانع کارکرد پروتئینهای کلیدی ویروس، موسوم به پروتئازها میشود. لوپیناویر/ریتوناویر نیز در تستهای آزمایشگاهی و روی موشها، موثر نشان داده؛ همچنین همراه با داروی ضد ویروس دیگری به نام اینترفرون بتا آزمایش شده است.
این ترکیب برای درمان بیماری ام اس هم تجویز میشود و ظاهرا میتواند مقاومت طبیعی سلولهای بدن را در برابر SARS-CoV-2 افزایش دهد.
کلروکین و هیدروکسی کلروکین (hydroxychloroquine)
هر دوی اینها داروی مالاریا و بیماری خودایمنی لوپوس هستند. کلروکین برای مقابله با عفونتهای ویروسی مختلفی آزمایش شده و در تستهای آزمایشگاهی، به خوبی جلوی SARS-CoV-2 را هم گرفته است. اما در خارج از آزمایشگاه برای درمان بیماری کرونا چندان اثربخش نشان نداد؛ هرچند که هنوز بررسیهای بیشتری نیاز است.
البته در استفاده از کلروکین ملاحظاتی وجود دارد؛ چون میتواند عوارض جانبی و تضعیف سیستم ایمنی بدن را در پی داشته باشد.
دو گزینه دیگر برای درمان بیماری کرونا
تمام داروهای مورد اشاره، با استفاده از مولکولهای کوچک و بلاک کردن مکانیسمهای اساسی ویروس، عفونت را برطرف میکنند. اما آزمایشها روی دو روش درمانی دیگر هم در جریان است.
یک روش، ایمن سازی غیر فعال (passive immunisation) نام دارد. در این تیمار، آنتیبادیهای بالقوه موثر را از یک بیمار بهبودیافته استخراج میکنند و به فرد آلوده یا در معرض خطر، انتقال میدهند. ایمنسازی غیرفعال در آزمایشگاه خوب جواب داده و در برخی از کشورها نیز برای درمان بیماری کرونا تست شده است.
دیگر روش درمانی متفاوت، از کار انداختن بخشی از سیستم ایمنی بدن است که در برابر ویروس SARS-CoV-2 بیش از حد واکنش نشان میدهد و به ریهها آسیب وارد میکند.
معدود مطالعات انجام شده درباره کووید 19 حاکی از آن است که در برخی از موارد شدید بیماری، سیستم ایمنی فرد مبتلا ناتوان از دفع عفونت، فعالیت بیش از حد نشان میدهد و بر شدت عوارض بیماری میافزاید. در این موارد، سطح عفونت در ریهها بسیار بالا میرود.
حالا محققان به شیوههایی برای کنترل این روند میاندیشند. البته دستکاری سیستم ایمنی هنگامی که بدن درگیر بیماری کرونا است، احتیاط بسیاری را میطلبد؛ چون در فقدان روشهای درمانی دیگر، ما برای بهبودی فقط به سیستم دفاعی خود متکی هستیم.
به هر حال با وجود اینکه هنوز درمان تایید شدهای برای کووید 19 وجود ندارد؛ داروهای مختلف تحت آزمایش و تستهای بالینی در حال نتیجه دادن هستند. محققان نیز در تلاشاند تا دانش خود درباره ویروس SARS-CoV-2 را افزایش دهند. همه اینها تا زمانی که واکسن بیماری کووید 19 در دسترس عموم قرار بگیرد، یاریرسان خواهند بود.