چرا ظاهر گوشی های هوشمند شبیه به یکدیگر شده است؟

ظاهر گوشی های هوشمند سال‌ها است شبیه به یکدیگر شده و چهارچوب کلی آن‌ها یکسان است. با نگاهی به طراحی متفاوت گوشی های قدیمی به این موضوع پی خواهید برد.

قبل از تولد اولین گوشی اندرویدی و آی او اسی و بعد از کنار رفتن تلفن‌های همراه هم‌اندازه آجر، یک دوره عجیب و استثنایی در دنیای موبایل وجود داشت! در این بازه گوشی های هوشمندی با طرح‌ها و رنگ‌های مختلف عرضه شد؛ گجت های اسلایدری و تاشو یا توسعه یافته مخصوص گیم و موزیک هر یک ظاهر متفاوتی داشتند.

تصویر بالا به خوبی تکراری شدن ظاهر گوشی های هوشمند کنونی را به ما یادآور می‌شود! تلفن‌های همراه بالا، به نظر از قوه تخیل طراح آن‌ها ریشه گرفته‌اند، هر چند برخلاف انتظار بهره‌روی کافی نداشته و قدرتمند و کارا نبودند. برخی از آن‌ها به سختی نیازهای اولیه مورد انظار از یک گوشی موبایل را برآورده می‌کردند، اما همچنان ظاهرشان گول‌زننده و اغواگر بود!

در آن سو، اکنون با گوشی های هوشمند نوین، دارای سیستم عامل اندروید یا آی او اس، رو به رو هستیم که به شدت کاربردی بوده و قابلیت‌های متعددی در اختیار ما قرار می‌دهند. با این حال ظاهر مکعب – مستطیلی همه آن‌ها یکسان شده است.

تنوع در طراحی گوشی های موبایل

اولین گوشی های تلفن همراه با هدف فراهم شدن امکان برقراری تماس ایجاد شدند. آنتن‌ آن‌ها بزرگ و نمایشگرشان کوچک بود. در ساخت آن‌ها تقریبا هیچ توجهی به طراحی نمی‌شد! تکنولوژی به مرور زمان پیشرفت کرد و هزینه ساخت گوشی های موبایل کاهش یافت. در آن زمان گوشی‌سازان فاکتورهای بیشتری نظیر افزایش قابلیت جابه‌جایی، زیبایی ظاهری و جذابیت را مد نظر قرار دادند.

قبل از شروع دوره یکسان شدن ظاهر گوشی های هوشمند، تلفن‌های همراه تاشو مخصوص بانوان، محصولاتی با رنگ بدنه روشن و پنل‌های قاب تعویض مخصوص نوجوانان، گجت فون‌ها مخصوصا دیوانگان فناوری، گوشی‌‌های مخصوص چت (دارای کیبورد فیزیکی QWERTY) برای افراد اجتماعی و گوشی های شکیل مخصوص تاجران عرضه شدند. بدون در نظر گرفتن دسته اجتماعی، برای هر کاربر یک گوشی وجود داشت. از سال 2007 به بعد وضعیت تغییر پیدا کرد.

ظهور اولین گوشی آیفون

معرفی اولین گوشی آیفون توسط شرکت اپل دنیای موبایل را زیر و رو کرد. این اتفاق سبب تغییر مسیر همیشگی طراحی ظاهر گوشی های هوشمند علاوه بر قابلیت‌های آن‌ها شد. اپل با رونمایی iPhone در سال 2007 نشان داد گوشی های موبایل آینده چه ظاهری خواهند داشت. البته تا قبل از رونمایی اولین آیفون نیز گوشی هوشمند وجود داشت، اما رابط کاربری سنگین و زمخت آن‌ها در کنار داشتن ظاهری سنتی، سبب دفع اغلب کاربران شده بود.

بزرگانی همچون نوکیا و بلک بری به مسیر خود ایمان داشته و تسلیم نشدند. این دو شرکت به ساخت گوشی‌ های هوشمند با سیستم عامل‌های (به ترتیب) Symbian و BBOS ادامه داد. اکنون می‌دانیم هر دو شرکت (نوکیا قدیم قبل از خرید برند آن توسط اچ ام دی گلوبال) از بازار موبایل محو شده‌اند.

خیلی زود، نوآورانه‌ترین گوشی های موبایل تبدیل به کپی‌‌هایی از مدل‌های قبلی شدند. این واقعیت وجود داشت، هر چند شرکتی علیه دیگری شکایتی مطرح نمی‌کرد. از همینجا فرآیند یکسان‌سازی ظاهر گوشی های هوشمند آغاز شد.

دو اتفاق مهم دیگر نیز به صورت همزمان رخ داد؛ پلتفرم‌های Symbian ،WebOS و Bada روز به به روز ضعیف‌تر شده و جای خود را به اندروید و آی او اس دادند. کیبوردهای فیزیکی نیز با صفحه نمایش‌های تمام لمسی جایگزین شد.

جنگ نمایشگرهای بزرگ

خیلی زود مشخص شد با استفاده از نمایشگری بزرگتر، تجربه‌ای بهتر از کار با گوشی به کاربر ارائه خواهد شد. باید اعتراف کنیم استفاده از صفحه نمایش‌های تمام لمسی پیشرفت بسیار بزرگی بود و کار با تلفن‌های همراه را ساده‌تر کرد. اگر در این ادعا شک دارید، با یک گوشی ساده شروع به نوشتن متن برای ارسال پیامک کنید!

در همین زمان سرعت دسترسی به اینترنت موبایل بهبود پیدا کرد و تماشای ویدیوهای آنلاین روی موبایل برای افراد بیشتری فراهم شد. نباید از ارتقای قابل توجه کیفیت دوربین‌های موبایل چشم‌پوشی کنیم. وجود نمایشگری بزرگ، زمینه را برای افزایش کاربرد گوشی های هوشمند فراهم کرد.

گوشی‌سازان در ادامه دست به خلاقیت زده و به استفاده از شیشه‌های 2.5D، نمایشگرهای منحنی، کاهش حاشیه‌های اطراف صفحه نمایش و حتی استفاده از یک بریدگی روی قسمتی از پنل جلویی رو آوردند. مدتی نیز تنور ساخت گوشی های ماژولار داغ شد، اما کاربران اهمیتی به آن ندادند. با کنار رفتن گجت‌های ماژولار، ظاهر گوشی های هوشمند چیزی شبیه به تصویر زیر شد. اما سوال اول را باز هم تکرار می‌کنیم:

چرا ظاهر گوشی های هوشمند یکسان شده است؟

• طراحی نمایشگرهایی فاقد حاشیه در اطراف و استفاده از باتری‌های بزرگتر داخل گوشی راهکارهای فوق‌العاده‌ای محسوب می‌شوند، اما یک سری محدودیت را سبب شد‌ه‌اند. گوشی های موبایل تنها حول محور صفحه نمایش و باتری ساخته شده و زمینه برای ایجاد تغییر در ظاهر کم است.
• شرکت‌های گوشی‌ساز، علاقه کاربران به دستگاه‌های رده بالا را در نظر گرفته و برای جلوگیری از شکست، ریسک کردن را کنار گذاشته‌اند. به عنوان نمونه، آن‌ها سال‌ها است از ترکیب شیشه و فلز در پرچمداران استفاده می‌کنند.
• استفاده از قاب‌ها و کیف‌های محافظ سبب شده طراحی و زیبایی‌های ظاهری گوشی های هوشمند پوشیده باقی بمانند.
• کیبوردهای فیزیکی منسوخ شده و گوشی های ماژولاز، همچون محصولات سری Moto شرکت موتورولا، محبوبیت زیادی ندارند.
• دو پلتفرم موبایل اندروید و آی او اس تنها حق انتخاب کاربران به شمار می‌روند. گوشی های آیفون توسط اپل ساخته شده و از نظر ظاهر و رابط کاربری وضعیت کاملا یکسانی دارند. گوشی های اندرویدی با وجود سفارشی شدن سیستم عامل آن‌ها توسط هر سازنده، همچنان تفاوت رقابتی با یکدیگر ندارند.
• هیچ شرکتی دیگر از کپی‌برداری شرمگین نشده و این رفتار تبدیل به یک عادت شده است. به عنوان نمونه، بعد از استفاده یک شرکت از ماژول دوربین چندگانه با ظاهری متفاوت، بقیه نیز به آن رو می‌آورند. پایین آمدن قدرت ریسک گوشی‌سازان سبب کاهش علاقه‌شان به ایده‌پردازشی شده است.

با در نظر گرفتن تفاوت طراحی تلفن های همراه در دو دهه قبل، ظاهر گوشی های هوشمند واقعا شبیه به یکدیگر شده است. البته با توجه به پیشرفت تکنولوژی و امید به تغییر، قرار نیست این وضعیت را بیش از این تحمل کنیم!

زمان تغییر اساسی ظاهر گوشی های هوشمند است

خیلی نباید گوشی‌سازان را ملامت کرد. آن‌ها طبق نیاز و درخواست کاربران عمل کرده و تشنگی‌شان به داشتن گوشی هایی با شیشه‌های فشرده، نمایشگر بزرگ و قادر به مالتی تسکینگ همچون یک کامپیوتر را سیراب کردند.

ظاهر گوشی های هوشمند بد یا غیر قابل قبول نیست، اما مشکل اینجاست که برای سال‌های طولانی، تقریبا یکسان باقی مانده و تغییری بنیادی در آن رخ نداده است. با وجود استمرار کاربران به خرید گجت های اندرویدی و آی او اسی با ظاهر یکسان، تعدادی مهندس باوجدان دریافتند زمان تغییر فرا رسیده است! این تصور به خلق گوشی های دارای نمایشگر منعطف ختم شد.

تکنولوژی ساخت صفحه نمایش‌های انعطاف‌پذیر از سال‌ها قبل همراه ما است، اما به تازگی شاهد عرضه محصولاتی تجاری مجهز به آن‌ها هستیم. طی یک دهه اخیر، تغییرات زیادی در ظاهر گوشی های هوشمند اعمال شد. به عنوان نمونه باید به منحنی شدن صفحه نمایش‌ها، کاهش حاشیه‌ها یا قرار دادن دوربین سلفی روی نمایشگر یا ناچ اشاره کرد، اما هیچ کدام آن تغییر اساسی که در انتظارش هستیم محسوب نمی‌شود. استفاده از نمایشگرهای انعطاف‌پذیر، تغییر بنیادی مورد انتظار را برآورده کرد.

ساخت این نوع گوشی های هوشمند به نوعی یادآور سبک طراحی گوشی های تلفن همراه تاشوی قدیمی است و از طرفی پنجره‌ای جدید رو به دنیای فناوری باز کرده است.

در انتها، بد نیست در کنار سوال اصلی این مطلب، پرسش دیگری را نیز مطرح کنیم؛ آیا کاربران واقعا به گوشی های هوشمندی با ظاهر متفاوت نیاز دارند؟ آیا آن‌ها برای این تغییر آماده هستند؟ امیدواریم اختلالی که در روند عادی پیشرفت دنیا به خاطر شیوع ویروس کرونا پدید آمده، سبب توقف سبک جدید طراحی گوشی های هوشمند در ابتدای اوج‌گیری آن نشود.