چند کمپانی در دنیا تراشه حافظه فلش NAND تولید می‌کنند؟

دستگاهی که هم اکنون مشغول مطالعه این متن در آن هستید تراشه حافظه دارد. آیا برایتان این سوال پیش آمده کدام کمپانی‌‌ها این چیپ‌ها را می‌سازند؟

چیپ یا تراشه‌ حافظه قطعه‌ای سیلیکونی است که اطلاعات شما را به صورت دیجیتال در خود ذخیره و انواع مختلفی دارد. با توجه به کاربری هر نوع و در نظر گرفتن تعامل روزانه کاربران با گجت‌ها و خواندن و نوشتن اطلاعات، حافظه‌های NAND پرکاربردتر و رایج‌تر هستند. این حافظه‌های فلش در اشکال مختلف اعم از فلش مموری USB، درایو SSD، کارت حافظه خارجی، حافظه داخلی گوشی، دوربین، تلوزیون هوشمند و… پیرامون ما حضور دارند.

اگر به خاصر داشته باشید در نوشتارهای پیشین به معرفی بزرگترین سازندگان تراشه رم در دنیا پرداختیم. و اما اینبار قصد داریم ببینیم کدام کمپانی‌ها به عنوان بزرگترین سازندگان تراشه حافظه NAND در دنیا مشغول به کار هستند و این چیپ‌های پرسرعت را برای زندگی دیجیتال امروزی ما تولید می‌کنند؟

سامسونگ

در حال حاضر نیز برای چندمین دهه پیاپی سامسونگ بزرگترین سازنده تراشه حافظه NAND در انواع مختلف است. این چایبول کره‌ای در حال حاضر 33.3 درصد از بازار تراشه حافظه NAND را در اختیار دارد و عملا یک سوم از تمامی حافظه‌های غیرفرار ساخته شده در دنیا از تولیدات سامسونگ هستند. رقیب اصلی سامسونگ در تولید تراشه‌های NAND نیز کمپانی ژاپنی کیوکسیا (Kioxia) است که البته سهم غول کره‌ای در بازار بسیار بیشتر از رقیب ژاپنی‌ است.

تراشه حافظه NAND سامسونگ در محصولات این کمپانی همچون درایوهای SSD، تلوزیون‌ها، گوشی‌های هوشمند، گجت‌های متنوع و… استفاده و به دیگر کمپانی‌ها نیز فروخته می‌شوند. برای مثال کمپانی آمریکایی کورسیر که از مطرح‌ترین سازندگان SSD در دنیاست، در محصولات متنوع خود به ویژه درایوهای بالارده از چیپ‌های ساخت سامسونگ استفاده می‌کند.

و اما در دهه‌ای که گذشت، سامسونگ بیشترین سهم خود از این بازار را در سه ماهه دوم سال 2012 تجربه و 41.2 درصد از بازار را در دست داشت؛ در همان زمان سهم کیوکسیا از بازار 24.7 درصد بود. در سه ماهه چهارم 2014 نیز با در اختیار داشتن 27.9 درصد از بازار تراشه حافظه NANA، کمترین فروش دهه پیشین خود را داشت. در آن بازه نیز کیوکسیا توانست مالک 21.9 درصد از بازار باشد.

یک سنسور CMOS ساخت سامسونگ

این کمپانی همچنین از دهه 1990 تا به امروز همچنان بزرگترین سازنده تراشه رم در دنیا نیز محسوب می‌شود و به صورت کلی هنگامی که حرف از ذخیره سازی دیجیتال، چه در قالب فرار و غیر فرار پیش آید، سامسونگ حرف اول را می‌زند. سامسونگ همچنین پس از سونی بزرگترین سازنده سنسور CMOS در دنیاست و پس از غول ژاپنی که نیمی از بازار سنسورهای CMOS را در دست دارد، مالک 18 درصد آن است.

ناگفته نماند سامسونگ از سال 2017 تا به امروز، با پشت سر گذاشتن اینتل (Intel)، به عنوان بزرگترین سازنده تراشه در دنیا شناخته می‌شود. این کمپانی علاوه بر تراشه رم، تراشه‌های دیگر همچون چیپست اصلی موبایل را برای خود و دیگر سازندگان و طراحان چیپست (همچون کوالکام) و احتمالا در آینده‌ای نزدیک هواوی نیز تولید می‌کند.

کیوکسیا

کیوکسیا یک کمپانی ژاپنی ساخت تراشه حافظه بوده و دفتر اصلی آن در توکیو واقع است. این کمپانی همواره پس از سامسونگ دومین تولید کننده بزرگ تراشه NAND در دنیاست و امروزه نیز 19 درصد از بازار را در دست دارد. این کمپانی امروزه بیش از 32 میلیارد دلار ارزش دارد.

کمپانی کیوکسیا بهترین فروش خود را در سه ماهه سوم سال 2010 تجربه کرد و 35.7 درصد از بازار را در دست داشت، درست زمانی که 39.7 درصد از سهم بازار در اختیار سامسونگ بود. بدترین فروش این غول ژاپنی نیز در سه ماهه چهارم 2017 رقم خورد و این کمپانی به سهم 17.1 درصدی از بازار بسنده کرد، در حالی که در آن زمان 38 درصد از فروش تراشه NAND در دنیا متعلق به سامسونگ بود.

این کمپانی همچنین کمترین اختلاف خود با سامسونگ را سه ماهه اول 2012 و سپس سه ماهه اول 2011 تجربه کرد و اختلاف فروشش با سامسونگ به ترتیب 1 و 1.1 درصد از سهم بازار جهانی تراشه حافظه NAND بود. با این حال هیچ گاه نتوانست از رقیب خود پیشی بگیرد و نهایتا به اختلاف 1 درصدی بسنده کرد. بیشترین فاصله دو رقیب نیز در سه ماهه چهارم رخ داد،‌ زمانی که سامسونگ 38 و کیوکسیا 17.1 درصد از بازار را در اختیار و اختلاف سهمشان 20.9 درصد بود.

کیوکسیا در اصل اواسط سال 2018 تاسیس و نام آن برگفته از واژه‌ ژاپنی کیوکو به معنی حافظه و واژه لاتین آکسیا به معنی ارزش است. این کمپانی پیشتر «شرکت حافظه توشیبا» نام داشت و زیرمجموعه‌ای از کمپانی خوشه‌ای ژاپنی توشیبا بود.

توشیبا در سال 2018 برای جبران ضرر مالی وحشتناک در بخش ساخت و ساز نیروگاه هسته‌ای در آمریکا که ناشی از خرید کمپانی آمریکایی وستینگ هاوس الکتریک (Westinghouse Electric) در سال 2006 بود، بخش ساخت تراشه حافظه خود را با هزینه 18 میلیارد دلار به کمپانی سرمایه گذاری آمریکایی بین کپیتال (Bain Capital) فروخت و مجددا طبق قرارداد 40 درصد از سهام این کمپانی که شرکت حافظه توشیبا نام داشت را خریداری کرد.

این توافق یکی از مهم‌ترین معاملات دنیای دیجیتال در سال 2018 محسوب می‌شود و غول‌های دیگری همچون اپل، دل، وسترن دیجیتال، اس کی هاینیکس، کینگستون و سیگیت نیز خواهان خرید زیرمجوعه حافظه ساز توشیبا بودند. اپل قصد داشت با خرید این کمپانی در تولید حافظه برای محصولاتش خودکفا شود که این امر تاثیر مستقیم بر قیمت محصولاتش داشت. دل نیز قصدی مشابه داشت،‌ در حالی که سیگیت نیز تصمیم داشت با خرید این کمپانی وارد صنعت ساخت تراشه فلش NAND شود. وسترن دیجیتال و اس کی هاینیکس نیز می‌خواستند تولید خود را گسترش و سهم بیشتری از بازار داشته باشند.

شرکت حافظه توشیبا در سال 2019 به یک کمپانی مستقل تبدیل و نام خود را به کیوکسیا تغییر داد. در حال حاضر نیز 49.9 درصد از سهام آن در اختیار بین کپیتال، 40.2 درصد در اختیار توشیبا و 9.9 درصد دیگر نیز در اختیار کمپانی ژاپنی هویا (که در زمینه تولید محصولات نوری به ویژه لنز عینک فعالیت دارد) است. البته به نظر می‌رسد توشیبا قصد دارد سهام خود رفته رفته فروخته و از این تجارت خارج شود.

کیوکسیا به تازگی تجارت درایو SSD کمپانی تایوانی لایت آن (Lite-On)‌ را خریداری کرد. همچنین پیشتر توشیبا در سال 2014 کمپانی آمریکایی OCZ که ورشکست شده بود را خریداری و هر دو کمپانی که از برترین و بزرگترین تولید کنندگان SSD در دنیا هستند، به کیوکسیا به ارث رسیدند. این کمپانی امروزه علاوه بر اینکه تولیداتش را در محصولات خود با نام کیوکسیا روانه بازار می‌کند، بلکه برای دیگر تولید کنندگان نیز تراشه حافظه می‌سازد.

وسترن دیجیتال

وسترن دیجیتال – Western Digital نامی بسیار آشنا و با اعتبار در دنیای ذخیره سازی دیجیتال محسوب می‌شود. این کمپانی آمریکایی در سال 1970 توسط آلوین فیلیپس که از کارکنان موتورولا بود تاسیس شد. Western Digital از اواخر سال 2013 به تولید تراشه حافظه NAND پرداخت و در حال حاضر 15.3 درصد از بازار را در اختیار دارد. تولیدات این کمپانی نیز در محصولات خود و برندهای زیرمجموعه‌اش منجمله سن دیسک (SanDisk) و دیگر کمپانی به کار می‌روند.

این کمپانی در پیشبرد و توسعه علم ذخیره سازی دیجیتال نقش پررنگی داشت و امروزه بزرگترین سازنده هارد درایو در دنیاست. بزرگترین رقیب آن در این عرصه نیز هموطنش یعنی سیگیت (Seagate) است. دبیلو دی (WD) پس از خرید کمپانی آمریکایی سیلیکون سیستمز (Siliconsystems) از سال 2009 وارد بازار SSD شد که در این کار توفیقی نیافت.

سپس در سال 2016 کمپانی آمریکایی سن دیسک را خریداری و این بار با تکیه بر دانش و تجربه سن دیسک، بار دیگر وارد به عرصه ساخت SSD پا نهاد که این بار موفق شد. سن دیسک از قدیمی‌ترین سازندگان تراشه حافظه NAND و پیشروان این عرصه بود.

وسترن دیجیتال طی این سال‌ها نوآوری‌های بسیاری داشت؛ برای مثال وسترن دیجیتال در سال 2017 اولین کمپانی‌ای بود که به فناوری ساخت حافظه‌های فلش NAND سه بعدی 64 و 96 لایه‌ای رسید. در حال حاضر کمپانی آمریکایی میکرون رقیب اصلی وسترن دیجیتال در صنعت تولید تراشه حافظه NAND است. ناگفته نماند وسترن دیجیتال از کارخانه‌های کیوکسیا واقع در ژاپن برای ساخت تراشه‌های NAND فلش خود استفاده می‌کند.

در دهه‌ای که گذشت، وسترن دیجیتال بهترین فروش خود را در همان بدو ورود خود به صنعت ساخت تراشه حافظه، در سه ماهه چهارم 2013 تجربه و 20.5 درصد از بازار را در دست داشت، درست زمانی که سهم کیوکسیا از بازار 19.9 و سهم میکرون نیز تنها 12.3 درصد بود. پس از آن وسترن دیحیتال دیگر نتوانست از کیوکسیا پیشی بگیرد، بلکه در بهترین حالت که در سه ماهه دوم 2017 رقم خورد، به فروش کاملا برابر با آن رسید و هر یک 17.5 درصد از بازار را در دست داشتند. در آن بازه مجموع سهم این دو کمپانی از بازار همچنان 0.6 درصد از سهم فروش سامسونگ در زمان مشابه کمتر بود. در سه ماهه چهارم 2016 نیز تفاوت سهم وسترن دیجیتال و کیوکسیا تنها 0.2 درصد بود.

بدترین بازه زمانی فروش این کمپانی نیز در سه ماهه دوم 2015 رقم خورد و تنها 13.4 درصد از بازار را در دست داشت. در آن زمان سهم میکرون از بازار 15.2 و کیوکسیا نیز 19.1 درصد بود. بیشترین اختلاف کیوکسیا و دبلیو دی در دهه گذشته نیز متعلق به سه ماهه اول 2016 است، زمانی که کیوکسیا سهم 21.6 درصدی و وسترن دیجیتال نیز سهم 15.1 درصدی از بازار داشته و اختلافشان 6.5 درصد بود.

میکرون

میکرون (Micron) یک کمپانی قدیمی آمریکایی است که 42 سال پیش تاسیس شد. این کمپانی نیز در زمینه ساخت تراشه رم و حافظه فعالیت دارد و کمپانی‌های بزرگی همچون هواوی و شیائومی از تراشه‌های ساخت میکرون استفاده می‌کنند.

میکرون که امروزه سومین سازنده بزرگ تراشه رم در دنیا محسوب می‌شود،‌ چهارمین تولید کننده بزرگ تراشه حافظه نیز می‌باشد و 11.2 درصد از بازار تراشه حافظه را در دست دارد. این کمپانی همچنین در حال حاضر عنوان پنجمین سازنده بزرگ تراشه دنیا را نیز در اختیار خود داشته و بالاتر رقبایی همچون برادکام (Broadcom) و توشیبا قرار می‌گیرد.

میکرون که زمینه تولید تراشه حافظه NAND با وسترن دیجیتال و اس کی هاینیکس (SK Hynix) کره جنوبی رقابت دارد، بهترین فروش خود طی دهه پیش را در سه ماهه چهارم 2018 تجربه کرد و 15.4 درصد از بازار را در اختیار داشت. در آن زمان وسترن دیجیتال مال 15.3 درصد از بازار و اس کی هاینیکس نیز 11.2 درصد از بازار را در اختیار داشت. البته میکرون در سه ماهه دوم 2015 نیز مالکیت 15.2 درصدی از بازار را تجربه کرد که مجددا در آن بازه سهم وسترن دیجیتال و اس کی هاینیکس به ترتیب 13.4 و 11.7 درصد از بازار بود. میکرون طی دهه گذشته تنها در این دو بازه زمانی توانست فروشی بیشتر از وسترن دیجیتال داشته باشد.

بدترین بازه فروش برای میکرون نیز سه ماهه سوم سال 2016 میلادی بود و این کمپانی تنها 9.8 درصد از بازار سهم داشت، در حالی که آن زمان 17.1 درصد از فروش جهانی تراش حافظه NAND به وسترن دیجیتال تعلق داشت. همچنین اس کی هاینیکس نیز در آن تاریخ با سهم 10.4 درصدی در فروش از میکرون جلو زد.

تولید تراشه میکرون به حافظه رم و NAND محدود است که برای محصولات خود و دیگر برند زیرمجموعه‌اش یعنی کروشیال (Crucial) و دیگر سازندگان استفاده می‌شوند. البته فراموش نکنید برند لکسار (Lexar) نیز از سال 2006 تا سال 2017 تحت مالکیت میکرون بود.

میکرون همچنین 3 کمپانی رقیب خود که سازنده تراشه رم بودند را نیز خریداری کرد. کمپانی آلمانی کینمودا (Qimonda) در سال 2011، کمپانی ژاپنی الپیدیا (Elpida) در سال 2013 و کمپانی تایوانی اینوترا (Inotera) در سال 2016 توسط میکرون خریداری شدند. در بین کمپانی‌های سازنده تراشه حافظه رم، الپیدیا رقیب اصلی میکرون بود و سهم بیشتری از بازار داشت. الپیدیا حاصل شراکت هیتاچی و NEC ژاپن بود و در سال 2003 صنعت تولید تراشه‌‌های نیمه‌ هادی میتسوبیشی را نیز خریداری کرد که البته در نهایت پس ورشکستی و فروشش، همگی به میکرون رسید.

میکرون نیز نوآوری‌های بسیاری داشته که از جمله آنان می‌توان به اولین رم DDR3 با ظرفیت 1 گیگابایتی در سال 2006،‌ ساخت اولین کارت حافظه میکرو اس دی یک ترابایتی دنیا در سال 2019 و نوآوری‌های بسیار دیگر اشاره کرد. این کمپانی همچنین از اولین سازندگان رم موبایلی LPDDR5 است و این حافظه‌های موقت را در ظرفیت 8 و 12 گیگابایت تولید کرد. گوشی‌های شیائومی Mi 10 و Mi 10 Pro اولین گوشی‌هایی بودند که از رم‌های LPDDR5 میکرون استفاده کردند؛ این گوشی‌ها تنها 2 روز پس از خانواده سامسونگ گلکسی اس 20، که اولین گوشی‌های دارای رم LPDDR5 بودند، معرفی شدند.

اس کی هاینیکس

اس کی هاینیکس یک غول تراشه ساز دیگر از کره جنوبی است که دومین سازنده بزرگ تراشه رم و پنجمین سازنده بزرگ تراشه حافظه NAND در دنیا محسوب می‌شود. در حال حاضر 10.7 درصد از بازار تراشه حافظه NAND به اس کی هاینیکس تعلق دارد. تولیدات این کمپانی نیز در محصولات خود و برند زیرمجموعه‌اش یعنی کلو (KLEVV) و دیگر سازندگان استفاده می‌شوند.

این کمپانی بهترین فروشش در دهه‌ای که گذشت را در سه ماهه دوم 2013 تجربه و 14.6 درصد از بازار را در دست داشت. در همان زمان میکرون نیز مالک 11.7 درصد از بازار بود. این کمپانی در سه ماهه بعدی نیز مجددا فروش خوبی داشت و 14.1 درصد از بازار را در دست داشت؛ در آن بازه نیز سهم میکرون از بازار جهانی 11.1 درصد بود.

بدترین تاریخ برای اس کی طی 10 سال اخیر نیز سه ماهه اول سال‌های 2010 و 2016 بود که در دو بازه تنها 7.9 درصد از بازار مشتری اس کی هاینیکس بودند. در حالی که میکرون در سه ماهه اول 2010 سهم 12.1 درصدی و در سه ماهه اول 2016 نیز سهم 13.3 درصدی از بازار را داشت.

تراشه حافظه و SSD اس کی هاینیکس روی یک برش ویفر سلیکونی

و اما این کمپانی در سال 1983 توسط هیوندای تاسیس و هیوندای الکترونیکس نام داشت. در سال 1989 به جایگاه بیستمین سازنده بزرگ تراشه در دنیا رسید و در سال 1999 وارد همکاری با زیرشاخه نیمه هادی ال جی موسوم به LG Semiconductor شد. سرانجام در سال 2001 نام خود را به Hynix که برگرفته از نام Hyundai Electronics است تغییر داد و از گروه هیوندای جدا گشت. اما همچنان به عنوان یک کمپانی مستقل تحت مالکیت هیوندای بود.

در سال 2011، سومین کمپانی خوشه‌ای کره جنوبی موسوم به SK Group که در زمینه‌های مختلف به ویژه الکترونیکی فعالیت دارد، بخشی از سهام هاینیکس را خریداری و تا سال 2012 بزرگترین سهام‌ دار این کمپانی شد. در همان سال نام کمپانی به SK Hynix تغییر یافت و رسما زیرمجموعه‌ای از گروه اس کی شد. جالب است بدانید سامسونگ نیز 1.59 درصد از سهام SK Hynix را در اختیار دارد.

اینتل

غول دنیای کامپیوتر که دومین سازنده بزرگ تراشه در دنیا محسوب می‌شود، نتوانست جایگاهی بهتر از ششم در بین بزرگترین سازندگان تراشه حافظه NAND در دنیا پیدا کند. این کمپانی که در حال حاضر 9.9 درصد از بازار را در دست دارد، رقیب اصلی اس کی هاینیکس در این تجارت محسوب می‌شود. همچون تمامی سازندگان بالا، تولیدات اینتل نیز در محصولات خود و زیرمجموعه‌هایش و ایضا دیگر کمپانی‌ها استفاده می‌شوند.

تاریخچه اینتل سراسر افتخار و نوآوری در دنیای کامپیوتر است. اینتل که از تاثیرگذارترین کمپانی‌ها در تاریخ دنیای کامپیوتر محسوب می‌شود، با اختراع ریزپردازنده انقلابی در این عرصه به پا کرد که حاصل آن کامپیوترهای امروزی است. این کمپانی که یکی از ارزشمندترین برندها در دنیا محسوب می‌شود، بیشترین سهم از بازار پردازنده کامپیوتر و سرور را دارد و به زودی با عرضه کارت گرافیک خود بر شعله رقابتش با ای ام دی (AMD) افزوده و انویدیا (Nvidia) را نیز به مبارزه می‌طلبد.

و اما اینتل بهترین فروش تراشه حافظه فلش NAND خود را در سه ماهه سوم 2019 با سهم 11.2 درصدی از بازار تجربه کرد. در آن زمان وسترن دیجیتال، میکرون و اس کی هاینیکس نیز به ترتیب مالکیت 14.1، 10.4 و 9.9 درصد از بازار بودند. سه ماهه سوم 2019 تنها بازه‌ای بود که اینتل توانست در جایگاه فروشی بالاتر از میکرون قرار گیرد.

البته در رقابت با اس کی هاینیکس علاوه بر این مورد، در دو بازه دیگر نیز موفق شد رقیب کره‌ای را پشت سر بگذارد. در سه ماهه اول 2019 نیز اینتل 9.7 و اس کی هاینیکیس 9.6 درصد از بازار را در اختیار داشتند. در سه ماهه چهارم 2019 نیز دقیقا اتفاقی مشابه با درصد فروش مشابه رخ داد.

بدترین زمان برای اینتل در فروش تراشه حافظه NAND فلش نیز در سه ماهه سوم 2010 با سهم 5 درصدی از بازار به وقوع پیوست. در آن بازه نیز میکرون سهم 10.2 و اس کی هاینیکس نیز سهم 9.4 درصدی از بازار داشتند. بیشترین اختلاف اینتل با اس کی هاینیکس نیز در سه ماهه دوم 2013 رخ داد،‌ زمانی که با سهم 7.2 درصدی خود از بازار در مقابل اس کی هاینیکس با سهم 14.6 درصدی از بازار قرار گرفت و اختلاف سهم 7.4 درصدی داشتند. مجددا در سه ماهه بعدی نیز اینتل 7.6 درصد از بازار را داشت، در حالی که رقیب کره‌ای با سهم 14.1 درصدی همچنان 6.5 درصد بیشتر از اینتل تراشه فلش NAND می‌فروخت.

دیگر سازندگان تراشه حافظه NAND

و اما از مجموع تولید تراشه فلش NAND دنیا، سهم اندکی از آن نیز در اختیار سازندگان متفرقه و کوچک همچون وینباند، پاورچیپ، مارکونیکس و… است که بیشتر آن‌ها، همچون این سه کمپانی‌ نام برده شده، تایوانی هستند. این سازندگان کوچک مجموعا در موفق‌ترین زمان عملکرد خود سهم 1.1 درصدی از بازار را داشتند که در سه ماهه نخست سال 2020 رقم خورد.

در دهه‌ای که گذشت نیز با سهم 0.8 درصدی از بازار در سه ماهه اول 2018 بهترین فروش خود را تجربه کردند. همچنین با دارای بودن سهم 0.5 درصدی در نیم سال دوم 2018 شاهد ضعیف‌ترین فروش خود بودند.

این سازندگان عموما خود محصول مستقل تولید نمی‌کنند، بلکه تراشه‌های تولیدی خود را به دیگر کمپانی‌ها و سازندگان فروخته و در محصولات آنان استفاده می‌شوند.