سالهاست که خودروسازان مشهور آسیایی با تولیدات موفقشان، توانستهاند نگاهها را از سمت برندهای مطرح اروپایی و آمریکایی، به سمت قاره کهن بکشانند. صنعت خودروسازی در آسیا را میتوان کاملا در اختیار غولهای بزرگ این حوزه یعنی کره جنوبی، ژاپن و چین دانست.
کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند هند، اندونزی، مالزی و تایلند هم سهم نسبتا قابل توجهی در تولید خودرو در دنیا دارند. در بخش خاورمیانه اما تنها کشور تولید کنندهٔ خودرو ایران است.
کلاس خودروسازی در آسیا را میتوان به سه بخش متفاوت تقسیم کرد. بخش اول قطعا از آن خودروسازان بزرگ ژاپن و کره است. در بخش دوم چین با فاصله بسیار کمی از رقبای قدرتمند خود یکهتاز میدان است و در پایان ایران در کنار کشورهای شرقی آسیا تقریبا از نظر جهانی حرفی برای گفتن ندارد.
ژاپن و کره جنوبی صدر جدول آسیا
ژاپن کشور نظم و تلاش است. کار در این کشور باید یک هدف مشخص و دقیق داشته باشد و برای رسیدن به آن هدف همه ملزم به نهایت تلاش هستند. از طرف دیگر عرق ملی و وطنی مردمان این سرزمین باعث شده که همه تمایل به خرید محصولات ژاپن داشته باشند و البته با وجود بزرگان خودروسازی دنیا در این کشور، لزومی هم به خرید خودروی خارجی ندارند.
از سالهای دهه 1960 ميلادی که صنعت خودروسازی در ژاپن رونق گرفت تا کنون، ژاپنیها هیچگاه کیفیت را فدای کمیت یا هیچ مسأله دیگری نکردهاند. به همین دلیل در طول سالهای متمادی محصولات برندهای تویوتا، مزدا و نیسان همیشه در بالاترین درجهٔ کیفیت و ماندگاری بودهاند و توانستهاند بازارهای کشورهای اروپایی و امریکایی و حاشیه خلیج فارس را کاملا در اختیار خود بگیرند.
صنعت خودروسازی در کره جنوبی از مونتاژ قطعات وارداتی شروع شد و حالا کره را تبدیل به یکی از غولهای خودروسازی جهان کرده است.
تاریخچه ساخت خودرو در کره جنوبی به سالهای دهه 1950 برمیگردد. در آن زمان کره بعد از سالها مونتاژ خودرو، اولین نمونه خودروی ملی را تولید و بعد از آن به تدریج روی دور پیشرفت افتاد.
سانگ یانگ یکی از اولین کارخانههای خودروسازی کره جنوبی بود. بعد از آن هیوندای، جنسیس موتور، دوو و کیا برندهای مطرح کره جنوبی شدند که در طول تقریبا 60 سال توانستند مرزهای دنیا را فتح کنند.
برندهای کرهای شاید کیفیت و استهلاک کم خودروهای ژاپنی را نداشته باشند، اما در قسمت طراحی و آپشنها از رقبای اروپایی خود کم نمیآورند.
چین گربه سیاه خودروسازان آسیایی
رونق خودروسازی در چین را میتوان از ابتدای دهه 90 میلادی بررسی کرد. چین پیش از این زیر سایه اتحادیه جماهیر شوروی بود و تمام کارخانههای خودروسازی این کشور با کمک شوروی ساخته شده بودند.
به تدریج و بعد از انحلال شوروی، چین استقلال خود را در تولید خودرو پیدا کرده و با یک برنامه ریزی مدون و حساب شده، در کمتر از 30 سال توانست بازار خودروی جهان را هم مانند دیگر بازارهای دنیا، تحت اختیار خود بگیرد.
نقش دولت چین به عنوان بزرگترین حامی و همچنین وجود سرمایهگذاران خارجی برای شرکتهای خودروسازی چین در این پیشرفت، انکارناپذیر است. بزرگترین کمپانیهای خودروسازی چین، که به عنوان «چهار بزرگ» شناخته میشوند شامل دانگ فنگ، فاو، چانگان و سایک موتور هستند.
دیگر خودروسازان چینی که نامهای شناخته شدهتری در دنیای خودرو دارند را با نامهای چری، جیلی، برلیانس، گریت وال، بیوایدی و خودروسازی گوانگ ژو میشناسیم.
بازار فروش محصولات چینی به جز خود چین، بیشتر در ایران، کشورهای آمریکای جنوبی و تعدادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند اما چین رویای فتح قلههای خودروسازی در جهان را دارد که البته با پیشرفت عجیب این کشور، رویای دور از دسترسی هم نیست.
کشورهای حوزه ASEAN و خاورمیانه
کشورهای منطقه تجارت آزاد آسهآن شامل اندونزی، مالزی، سنگاپور،تایلند، برونئی، ویتنام، میانمار، لائوس و کامبوج هستند. این کشورها در زمینه کاهش تعرفههای تجاری و گمرکی قرارداد و موافقت نامهای را امضا کردهاند که بر اساس آن با تجارت آزاد و جابهجا کردن سرمایه و نیروی کار، از زیانهای اقتصادی و بحرانهای اقتصادی در کشورهایشان جلوگیری میکنند. در میان این کشورها، اندونزی، تایلند و مالزی با توجه به این قرارداد توانستهاند پیشرفتهای خوبی در زمینه خودروسازی داشته باشند.
سیاست ماهاتیر محمد در بالا بردن تعرفه واردات خودرو باعث شد که مردم فکر خرید خودروهای خارجی نکنند و به سمت تولیدات داخلی روی بیاورند. پروتون بزرگترین خودروساز این کشور و عنوان خودروی ملی را در مالزی دارد.
تایلند هم یکی از قطبهای خودروسازی آسیاست. در تایلند سالانه بیش از 1.5 میلیون دستگاه خودرو تولید میشود که بیشتر آنها تحت لیسانس خودروهای بزرگ دنیاست. تایلند بزرگترین تولید کننده وانت پیکاپ در دنیاست که بازار وسیعی در استرالیا دارد. تایلند در سالهای اخیر تلاش زیادی برای تولید خودروهای برقی کرده است که به نظر میرسد در چند سال آینده این کشور را تبدیل به قطب تولید خودروهای سبز و سازگار با محیط زیست کند.
در اندونزی به دلیل وجود وامهای با سود کم، صنعت خودرو به صورت محلی پیشرفت خوبی داشته است. در سالهای اخیر سرمایهگذاری خارجی در این کشور باعث ایجاد کارخانههای خودروسازی فراوان و ایجاد فرصتهای شغلی زیادی شده است.
داستان خودروسازی در هند داستان متفاوتی است. جمعیت این کشور بسیار بالاست و تقاضا برای خودرو بسیار زیاد است. سیاست دولت در دادن وامهای با سود کم و طرحهای مختلف برای فروش خودرو باعث شده که بازار خرید داخلی این کشور رونق زیادی داشته باشد. هند هم مانند تایلند با طرح برقی کردن همه خودروها توانسته بازار خوبی برای تولید این خودروها در دنیا برای خودش دست و پا کند. مدلهای مفهومی از خودروهایی با طراحی خاص هم جدیدا در نمایشگاههای مطرح دنیا از سوی تولیدکنندگان بومی هند عرضه شده که نگاه خودروسازان دنیا را به سمت این کشور کشیده است.
در خاورمیانه تقریبا فقط ایران را میتوان به عنوان بزرگترین خودروساز منطقه معرفی کرد. کشورهای حوزه خلیج فارس با وجود ثروت و امکانات زیاد، فقط مصرف کننده بزرگترین برندهای مطرح دنیا هستند.
ایران از دیرباز با تولید خودروهای گوناگون نشان داده که توان تبدیل به یکی از قطبهای خودروسازی در آسیا را دارد. اما متاسفانه دو خودروساز بزرگ ایران یعنی ایرانخودرو و سایپا، در طول سالها نه تنها هیچ پیشرفتی نداشتهاند، بلکه هر روز از کیفیت قطعات و طراحی خودروهای تولیدی این شرکتها کاسته میشود.
بالا بودن تعرفه واردات خودرو عملا باعث شده که مردم از سر ناچاری خودروهای بی کیفیت داخلی را خریداری کنند. با نگاهی به سامانههای خرید خودرو مانند اپلیکیشن دیوار میبینیم که مردم ایران ترجیح میدهند که خودروهای دست دوم و کارکرده خارجی را بخرند تا پول بابت نمونههای صفر وطنی بدهند.