ادعاهایی مبنی بر مزایای مصرف شیر خام وجود دارد که مطالعات جدید درست یا غلط بودن این ادعا را نشان میدهند. برای بررسی این موضوع با ما همراه باشید.
بنظر میرسد که امروزه هر پیشرفتی به بشر کمک میکند تا زندگی امنتر، راحتتر و موفقیت آمیزتری داشته باشد. در این میان عدهای هستند که معتقدند پیشرفت به نوعی مایه هلاکت است یا حتی میتواند یک دسیسه گمراه کننده باشد. یکی از مثالهایی که باعث بهت و تعجب میشود علاقمندی این افراد به مصرف شیر خام است. اینها افرادی هستند که برخلاف همه شواهد، ادعا میکنند که شیر خام سالمتر است. اما طبق مطالعات جدید، مدارکی مبنی بر اشتباه بودن این تصور وجود دارد.
بیشترین شیر مصرفی در ایالات متحده و کشورهای صنعتی به صورت پاستوریزه و هموژنیزه است. پاستوریزاسیون به فرآیند گرمایش سریع شیر خام به منظور از بین بردن باکتریها، ایمن سازی شیر و افزایش ماندگاری آن گفته میشود. این فرآیند شامل گرم کردن شیر در ظروف استیل ضد زنگ تا دمای 161 درجه فارنهایت به مدت 15 ثانیه و بعد خنک شدن آن تا دمای 39 درجه فارنهایت است. بسیاری از کشورهای اروپایی شیر فوق پاستوریزه را ترجیح میدهند. در فرآیند شیر فوق پاستوریزه، به مدت 2 تا 3 ثانیه به شیر حرارتی تا دمای 280 الی 300 درجه فارنهایت داده میشود. شیری که چنین فرآیندی را گذرانده باشد، نیازی نیست که در یخچال نگهداری شود.
به طور انکار ناپذیری پاستوریزاسیون همانگونه که در تبلیغات گفته میشود عمل میکند. همانطور که Mark Crislip در SBM توضیح داد، استفاده گسترده از پاستوریزاسیون باعث کاهش شیوع عفونت باکتریایی انسان از 25% به 1% شده است. بسیاری از مطالعات نشان میدهند که مصرف شیر خام یک عامل خطر برای عفونت باکتریایی است. بنابراین چگونه برخی از افراد معتقدند که شیر خام سالمتر است؟ آنها بر این باورند که شیر خام مقویتر، خوشمزهتر و حاوی پروبیوتیکهای سالم است.
من نسبت به ادعایی که در رابطه با طعم شیر خام داشتهاند تردید دارم. در این مورد تنها میتوان به بلایند تست اعتماد کرد. آزمایشهای چشایی طعم باید بدون اطلاع از برخی افراد گرفته شود تا بتوانیم بهتر راجع به آن نظر دهیم، زیرا اغلب انتخاب بین طعمها سلیقهای است.
سوالاتی که شواهد و مدارک علمی دارند، همیشه حفظ ایمنی و سلامتی را دربرمیگیرند. اکنون سوال میشود که آیا مصرف شیر خام مفید است؟ در اینجا یک مطالعه و تحقیق وجود دارد که شیر خام را با شیر پاستوریزه استاندارد مقایسه میکند:
محتوای مواد مغذی تا حدودی تحت تاثیر فرآیندی مثل پاستوریزاسیون و ریتورت قرار نمیگیرند. این پردازش، سطح چربی، لاکتوز و سطح پروتئین شیر را حفظ میکند. لیزین و تیامین طی فرآیند ریتورت به طور قابل توجهی کاهش پیدا میکنند، اما با فرآیند پاستوریزاسیون تغییر کاهش نمییابند. کاهش تیامنین از نظر بالینی بسیار مهم است.
بنابراین، برای شیر پاستوریزه معمولی، تفاوت غذایی قابل توجهی وجود ندارد. هر گونه اختلاف جزئی از نظر بالینی غیرضروری و بیربط است. شیری که تیامین آن کاهش یافته، برای کسی که تنها از طریق شیر تیامین خود را تامین میکند یا به عبارت دیگر برای او شیر تنها منبع تامین تیامین است، بسیار مهم و ضروریست. اما برای اغلب افراد خیلی مورد مهمی به شمار نمیرود. زیرا میتوان تیامین را از طریق انواع گوشتها، سبزیجات و حبوبات نیز تامین کرد.
بنابراین ادعای آن دسته از افراد در مورد مقوی بودن شیر خام جعلی و ساختگی است. اما در مورد این ادعای آنها که شیر خام حاوی پروبیوتیکهای مفید است چه میتوان گفت؟ این موضوع تا حدودی در حال مطالعه و بررسی است. محققان شیر خام و پاستوریزه را از نظر باکتریایی آزمایش کردند، آنها این شیرها را در در دمای اتاق و دمای 4 درجه سانتیگراد یخچال قرار دادند و با گذشت زمان دریافتند که میکروبیوتای شیر خام مقدار خیلی کمی باکتری اسید لاکتیک دارد.
ادعای مزایای سلامتی ناشی از استفاده همیشه پروبیوتیکها در هر صورت مشکل ساز است. بهترین نتیجهای که میتوانیم از دادههای موجود بگیریم این است که استفاده دائم پروبیوتیکها هیچ فایدهای برای افراد سالم ندارد. اما به افرادی که دچار مشکلات روده هستند کمک میکند و برای این دسته از افراد مفید است. در اینجا 2 مورد ضروری برای مدعیان استفاده از شیر خام وجود دارد: اول آنکه مصرف همیشگی پروبیوتیکها برای انسان مفید نیست و همچنین لازم به ذکر است که شیر خام پروبیوتیک مفید ندارد.
آنچه به وفور در شیر خام وجود دارد، باکتریهای بیماری زایی ست که باعث ایجاد عفونت میشوند. علاوه براین، شیر خام مملو از زنهای مقاومت آنتی بیوتیکی است. مصرف شیر خام نه تنها باعث ایجاد عفونت در بدن انسان میشود، بلکه موجب میشود تا باکتریهای موجود در بدن شما به صورت بالقوه ژنها مقاومت آنتی بیوتیکی را افزایش دهند. این مطالعه به خطر افتادن سلامتی به منظور استفاده از ژنهای مقاومتی را تصدیق نمیکند، اما آنها به نوعی یک خطر بالقوه محسوب میشوند.
پس از گذاشتن شیر خام در دمای اتاق به سرعت و به طرز چشمگیری تعداد باکتریها و ژنهای مقاومتی افزایش پیدا میکند. اغلب افراد این کار را به منظور کشتن میکروب یک محصول خاص انجام میدهند. به طور اتفاقی دیده شد که در دمای یخچال، تعداد باکتریها ثابت باقی ماند (اما در شیر خام این تعداد بیشتر بود).
طبق نتیجه گیری علاوه بر آنکه مصرف شیر خام در مقابل شیر پاستوریزه هیچ فایدهای برای سلامتی انسان ندارد، بلکه خطر افزایش باکتریهای بیماریزا و انتشار ژنهای مقاومتی آنتی بیوتیک نیز وجود دارد.