دانشمندان به تازگی نشان دادهاند که غذاهای سالم میتوانند برخی تاثیرات چاقی را خنثی کنند؛ اینطور که به نظر میرسد، نوع غذای مصرفی از میزان وزن ما مهمتر است.
با اینکه غذاهای سالم نسبت به بسیاری از خوراکیهای چرب و شور و شیرین، خوشمزه نیستند، اما همگی میدانیم که این مواد غذایی اهمیت زیادی در حفظ سلامت ما دارند. در همین رابطه، به تازگی بررسیها نشان داده که به احتمال قوی، خوردن چنین غذاهای نه چندان خوشمزه اما سالم میتواند تاثیرات مضر چاقی را تا حدی خنثی کرده و بخشی از سلامت ما را تضمین کند.
برای بسیاری از ما در عصر مدرن کاهش وزن به عنوان قلهای غیر قابل فتحه به نظر میرسد و کم نیستند کسانی که برای مدتها تلاش کردهاند که لاغر شوند، اما پس از مدت کوتاهی تسلیم شدهاند. فاکتورهای زیادی در این مسئله دخیل هستند؛ فاکتورهایی مانند ژنتیک، وابستگی به داروها، زمان، پول و مولفههای دیگری که میتوانند به راحتی بسیاری را از تلاش برای رسیدن به وزن ایدئال و تناسباندام باز دارند.
همانطور که میدانیم، برای عده زیادی کم کردن وزن و ایجاد عادتهای تغذیهای و ورزشی سالم بسیار دشوار بوده، اما اینطور که به نظر میرسد، اگر کسی به دنبال سلامتی باشد لاغر شدن تنها گزینه پیش روی او نخواهد بود.
غذاهای سالم و حفظ سلامت
در تحقیق جدید دانشمندان نشان داده شده که اگر افراد غذاهای سالم و مفید مصرف کنند، امکان کاهش تعدادی از خطرات ارتباط داده شده به افزایش وزن وجود خواهد داشت. در این تحقیق دانشمندان 79 هزار بزرگسال سوئدی را از لحاظ عادتهای تغذیهای و میزان وزن مورد بررسی قرار دادند و نتایج جالبتوجهی را با جامعه علمی به اشتراک گذاشتند.
گفته شده که اگر افراد از رژیم غذایی مدیترانهای پیروی کرده و در کنار مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات، از گوشت ماهی و روغن زیتون استفاده کنند، طول عمر آنها بدون در نظر گرفتن میزان وزن، از سایر افراد بیشتر خواهد بود.
این دانشمندان از کشورهای آمریکا و سوئد بودند و دادههای مدنظر آنها هم در طول 21 سال جمعآوری شده بود. این دادهها به شکل 350 پرسش از بزرگسالان سوئدی بودند که در میان آنها حداقل 96 سوال به تغذیه مربوط میشد. اطلاعات مورد نظر در قالب دو برنامه از زنان و مردان جمعآوری شدند و جالب است بدانیم که حتی در صورت قرار گرفتن وزن فرد در حالت نرمال، پیروی نکردن از رژیم مدیترانهای باعث افزایش شانس مرگ و میر او نسبت به دیگران میشد.
محققان در مقاله چاپ شده در این رابطه گفتهاند که بر اساس اطلاعات موجود، پیروی از رژیم مدیترانهای و مصرف غذاهای سالم اهمیت بیشتری نسبت به چاقی داشته و بهتر است که افراد به جای تلاش برای کاهش وزن و رسیدن به حالت ایدئال، به دنبال استفاده از خوراکیهایی باشند که سلامت آنها را تضمین میکنند؛ به این ترتیب حتی این احتمال وجود دارد که یک فرد چاق با مصرف غذاهای سالم شانس زنده ماندن بیشتری نسبت به کسی داشته باشد که چاق نیست، اما از خوراکیهای ناسالم استفاده میکند.
نتیجهگیریهای گوناگون
با وجود اطلاعات شوکه کننده تحقیق اخیر، فاکتوری که همچنان شانس زنده ماندن افراد چاق را نسبت به سایرین پایین میآورد، سلامت سیستم قلب و عروق است؛ گفته شده که این مسئله میتواند به بحث ژنتیکی ارتباط چاقی و مشکلات قلبی مربوط بوده باشد، یا شاید هم نیاز است که افراد مورد نظر بیشتر از سایرین مواظب تغذیه خود باشند تا در حد امکان با مصرف خوراکیهای سالم از بروز مشکلات مرگبار در آنها جلوگیری شود.
دانشمندان در مقاله خود یادآور شدهاند که نمیتوان به صورت قطعی با این اطلاعات نتیجه گرفت که کاهش وزن یا تغییر عادتهای تغذیهای میتواند شانس مرگ و میر افراد را کاهش دهد. برای چنین نتیجهگیری باید آزمایشهای دقیقتر و محدودتری انجام شوند و از آنجایی که نگهداری افراد در رژیمهای غذایی سالم برای مدت طولانی و به منظور اهداف تحقیقاتی، کار دشواری خواهد بود، فعلا نمیتوان به چنین نتایجی دست یافت.
با این وجود در حالی که تعداد افراد مبتلا به چاقی مفرط در جوامع رو به افزایش بوده، نیاز به بررسی دقیقتر چنین موضوعاتی هم به تدریج افزایش یافته است. نکته نگران کننده این بوده که در سال 2015 آمار مرگ و میر ناشی از بالا بودن شاخص توده بدنی (BMI) چهار میلیون نفر بوده و در میان این افراد، دو سوم از مرگها به مشکلات سیستم قلبی عروقی مربوط میشده است.
نارسائیهای قلبی اولین عامل مرگ و میر افراد در جهان به شمار میرود و تحقیق جدید دانشمندان هم نشان میدهد که رژیم مدیترانهای و مصرف غذاهای سالم تا چه حدی میتواند در سلامت ما تاثیر داشته باشد. به علاوه این رژیم به سلامت مغز و روان افراد هم ارتباط داده شده است.
اهمیت غذاهای سالم و رژیم مدیترانهای
تحقیقی در دهه 90 منتشر شد که در آن، دانشمندان تغییر رژیم غذایی پس از وقوع حمله قلبی در افراد را مورد بررسی قرار دادند؛ دیده شد که اگر فرد بعد از چنین مشکلی رژیم خود را به مدیترانهای تغییر دهد، پس از گذشت 4 سال شانس مرگ او نصف خواهد شد.
با این حال باید گفت که این رژیم غذایی محدودیتهای خود را داشته و تحقیقات نشان دادهاند که تمامی افراد توانایی برآمدن از پس هزینه خرید غذاهای سالم این رژیم را ندارند. جالب است بدانیم که افراد پیرو رژیم مدیترانهای در تحقیق اخیر معمولا از سایرین تحصیل کردهتر بودند و در کنار زندگی جمعی خود، ورزش کرده و شبکه اجتماعی خوبی هم داشتند.
به بیان دیگر نمیتوان صرف عادت غذایی مدیترانهای را به تمامی مشکلات سلامتی ارتباط داد و از این طریق تنها نتیجه میگیریم که رژیم مورد نظر با مشکلات سلامتی افراد ارتباط دارد.
یک تحقیق سال 2018 نشان داد که برای کاهش وزن، تمرکز روی مصرف خوراکیهای سالم میتواند تاثیر مهمتری نسبت به تغییر میزان مصرف غذا داشته باشد. دانشمند تغذیهای، فاریس زوراکات (Faris Zuraikat) از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا میگوید که انتخاب خوردنیهای حجیم، سالم و کمکالری مانند سبزیجات شانس افراد در موفقیت برای کاهش وزن را بیشتر کرده و چنین کاری راحتتر از مقاومت در مقابل مصرف غذاهای پرکالری و ناسالم خواهد بود.
البته دانشمندان تحقیق اخیر مجددا اعلام کردهاند که اضافه وزن افراد پیرو رژیم مدیترانهای همچنان خطرات جدی را در سلامت آنها ایجاد خواهد کرد، اما میتوان گفت که خوردن غذاهای سالم و پرهیز از خوراکیهای مضر میتواند بهتر از تلاشهای بینتیجه افراد برای لاغری باشد. تحقیق مورد نظر در ژورنال “PLOS Medicine” چاپ شد.