داروی دگزامتازون چه تاثیری روی بیماران کرونا دارد؟

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پس از ابتلا به کووید 19 از داروی دگزامتازون استفاده کرد؛ در ادامه به بررسی تاثیر داروی مورد نظر روی افراد آلوده به ویروس کرونا می‌پردازیم.

مصرف داروی دگزامتازون تجویزی بود که پس از پایین آمدن سطح اکسیژن خون دونالد ترامپ، برای بهتر شدن وضعیت رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده پس از ابتلای او به کووید 19 انجام شد؛ اما این دارو که با نام استروئید دگزامتازون (Steroid Dexamethasone) هم شناخته می‌شود چه تاثیری روی علائم بیماران خواهد داشت؟

پزشک کاخ سفید، دکتر شان کانلی (Sean Conley) در مورد استفاده از این دارو برای مداوای ترامپ اطلاع‌رسانی کرده بود و در حالی که این رئیس‌جمهور دائما از مساعد بودن حالش صحبت می‌کند، شنیدن چنین اخباری مخاطبان را به این فکر می‌اندازد که شاید حال ترامپ چندان هم خوب نباشد.

دگزامتازون یکی از داروهای پرمصرفی بوده که برای مقابله با بسیاری از مشکلات سلامتی تجویز می‌شود؛ این ترکیب با تاثیر روی سیستم ایمنی می‌تواند علائمی مانند تب ناشی از کووید 19 را خفیف‌تر کرده و انرژی بدن را بیشتر کند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) هم اعلام کرده که این دارو تنها برای افرادی که در وضعیت سلامتی بدی قرار دارند استفاده می‌شود.

مداوای ترامپ با داروی دگزامتازون

دوشنبه گذشته ترامپ در توییتی با اعلام خبر مرخص شدنش از بیمارستان والتر ریدز، گفت که حال کنونی او از وضعیتش در بیست سال پیش هم بهتر است. دکتر پاناگیس گالیاتساتوس (Panagis Galiatsatos) از مرکز درمانی جانز هاپکینز می‌گوید که به احتمال قوی داروی دگزامتازون یک احساس کاذب از سلامتی به ترامپ داده و از آنجایی که این ترکیب چنین تاثیراتی را به وجود می‌آورد، نمی‌توان از صحبت‌های خود رئیس‌جمهور برداشت درستی داشت.

گالیاتساتوس می‌گوید که هرکسی با مصرف شکلی از استروئید احساس بهتری خواهد داشت و به احتمال قوی با کم شدن تب و علائم دیگر کووید 19 ترامپ، چنین تصوری در او به وجود آمده که بیماری را شکست داده است. این پزشک می‌گوید که با وجود احساس شگفت‌انگیزی که مصرف دگزامتازون به فرد دست می‌دهد، آثار جانبی هم وجود دارند که از افزایش قند خون گرفته تا مشکلات خواب و حتی روان‌پریشی، سلامت کلی را به خطر می‌اندازند.

مدتی پیش دانشمندان بریتانیایی در تحقیقی نشان دادند که تزریق روزانه 6 میلی‌گرم داروی دگزامتازون در یک دوره 10 روزه می‌تواند به بیماران کووید 19 کمک کند و این روش توسط بسیاری از متخصصان در حال استفاده است. با این وجود گفته شده که استروئید مورد نظر می‌تواند در کنار بد بودن شرایط بیماری این تصور را در فرد ایجاد کند که حال او خوب شده است.

مخفی کردن علائم

باب واچتر (Bob Wachter)، از دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید که با توجه به نیاز ترامپ به کپسول اکسیژن می‌توان احتمال مرگ او در اثر کووید 19 را تا حدود 20 درصد تخمین زد. از طرف دیگر فاکتورهای دیگری مانند سن بالا و اضافه وزن باعث می‌شوند که در صورت بدتر شدن وضعیت، شانس زنده ماندن او کمتر شود.

واچتر می‌گوید که داروی دگزامتازون نشانه‌های بیماری را تا حدی مخفی می‌کند، اما نمی‌توان روی آن به عنوان درمان قطعی یا راه نجات حساب کرد.

البته دانشمندان بریتانیایی نشان داده‌اند که استفاده از استروئید مورد نظر نرخ مرگ و میر بیمارانی که نیاز به اکسیژن اضافه داشته‌اند را کاهش داده است؛ گفته شده که اگر شرایط فرد آلوده به کرونا به شکلی باشد که نیاز به تجهیزات تنفس مصنوعی را ایجاد کند، تاثیر دگزامتازون برای زنده نگه داشتن فرد بیشتر می‌شود. با این حال دونالد ترامپ نیازی به این تجهیزات نداشته و نیاز نسبتا خفیف به کپسول اکسیژن، او را جزو آن دسته از بیمارانی قرار می‌دهد که نرخ مرگ آن‌ها از طریق این استروئید، از 26.2 به 23.3 درصد کاهش یافته است.

تاثیر داروی دگزامتازون روی سیستم ایمنی

همان‌طور که اشاره شد، داروی استروئید دگزامتازون سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به همین دلیل، کسانی که از آن استفاده می‌کنند، برای بهبودی کامل دوره درمان بیشتری را نسبت به سایرین طی خواهند کرد. گالیاتساتوس می‌گوید به دلیل تاثیر که این ترکیب در ضعیف کردن سیستم دفاعی، پزشکان معمولا دگزامتازون را برای کسانی که سیستم ایمنی بیش از حد فعالی دارند، تجویز می‌کنند.

این متخصص اظهار کرده که در بسیاری از موارد به واسطه فعالیت اضافه سیستم دفاعی، فرد قربانی ویروس کرونا می‌شود. این در حالی بوده که داروی دگزامتازون و ترکیب دیگری به نام «رمدزیویر» (remdesivir) برای مداوای ترامپ استفاده شده‌اند؛ هردوی داروهای مورد نظر فعالیت بیش از حد سیستم دفاعی را کنترل کرده و به بدن اجازه می‌دهند که به صورت طبیعی با بیماری مبارزه کند.

گالیاتساتوس می‌گوید که استفاده از این استروئیدها همانند ساختن نوعی حصار دور یک سگ نگهبان است؛ این حصار پارس کردن و سر و صدای سگ را از بین نمی‌برد، اما از آزاد بودن آن و آسیب رسیدن به اطرافیان جلوگیری می‌کند. با این وجود دگزامتازون برای بیماران حاد تجویز می‌شود، چرا که استفاده از این ترکیب برای افراد سالم باعث آسیب جدی به سیستم دفاعی خواهد شد. به این ترتیب می‌توان حدس زد که وضعیت ترامپ بدتر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم.

موسسه ملی بهداشت آمریکا هم توصیه کرده که درمان با داروی دگزامتازون باید تنها برای کسانی استفاده شود که برای تنفس به کمک احتیاج دارند.

بدتر شدن وضعیت سلامت ترامپ

نکته قابل توجه دیگر در رابطه با بیماران کرونا، بدتر شدن وضعیت سلامت آن‌ها پس از بهبودی اولیه است؛ میشل گانگ (Michelle Gong)، از متخصصان این روش درمانی می‌گوید که حتی بدون استفاده از استروئید دیده شده که افراد در ابتدای ابتلا در شرایط مناسبی بوده‌اند، اما پس از گذشت 5 تا 7 روز، علائم آن‌ها بدتر شده و در نهایت به خاطر مشکلات تنفسی جان خود را از دست داده‌اند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا هم اعلام کرده که مدت زمان رسیدن بیمار از حالت عادی و علائم ابتدایی بیماری تا مشکلات شدید تنفسی، بین 8 تا 12 روز است. پزشک ترامپ اعلام کرده که به احتمال قوی رئیس‌جمهور آمریکا تا چند هفته دیگر باید تحت نظر باشد و نمی‌توان گفت که او از این بیماری جان سالم به در برده است.

در نهایت گالیاتساتوس می‌گوید که داروی دگزامتازون برای درمان کووید 19 ساخته نشده و حتی پس از دوره ده روزه تزریق این دارو به بیمار، فرد همچنان باید با ویروس کرونا مبارزه کرده و احتمال بدتر شدن وضعیت هم همیشه وجود خواهد داشت.