بررسیهای جدید نشان داده که اگر تنها دمبل زدن و کار با وزنه خود را روی یک دست انجام دهید، دست دیگر شما بدون هیچ تمرینی قوی خواهد شد؛ در بررسی این یافته عجیب با ما همراه باشید.
تصور کنید که وقت دمبل زدن و کار با وزنه فرا رسیده و به باشگاه رفتهاید؛ با این حال دست چپ شما آسیب دیده و یا به هر دلیل دیگری نمیتوانید هیچ وزنهای را با آن بلند کنید و حتی فکر وزنه زدن را هم باید از سرتان بیرون کنید. در چنین وضعیتی شاید تصور کنیم که تمرین دادن تنها یکی از دستها کار درستی نبوده و نوعی ناهماهنگی را در بدن ما به وجود میآورد، اما بررسیهای جدید دانشمندان خلاف این موضوع را ثابت کردهاند.
دمبل زدن با یک دست
برای دستیابی به نتایج مورد نظر، دانشمندان موسسات آموزشی مختلفی در شیلی، استرالیا و فرانسه دست به دست هم دادند تا چنین شرایط خاصی که تنها نیمی از بدن تمرین داده میشود را بررسی کنند. همانطور که گفتیم، به نظر میرسد که یک ماه انجام تمرینات استقامتی تنها با یک دست میتواند در حفظ عضلات دست دیگر و یا حتی افزایش قدرت دستی که هیچ تمرینی نداشته، موثر باشد.
هر بدنسازی میداند که دمبل زدن و بالا و پایین آوردن وزنه تنها به واسطه کار یک عضله خاص نبوده و قسمتهای مختلف بدن دست به دست هم میدهند تا با حمایت از اسکلت ما، حرکت را به وجود بیاورند. به این ترتیب تعجبی ندارد که قسمتهایی از بدن که در انجام حرکات ورزشی دخالتی ندارند، همچنان به صورت غیر مستقیم از ورزش کردن ما سود میبرند.
با این حال بحث آسیب دیدگی و ناتوانی بدن در انجام حرکات ورزشی تقریبا برای تمامی کسانی که با وزنه کار میکنند، پیش آمده و گاهی اوقات، یکی از دستها و یا پاهای ما در وضعیتی قرار میگیرد که نمیتوان آن را تمرین داد.
در این وضعیت افراد به صورت پیشفرض عضو دیگر بدن خود را تمرین نداده و ترجیح میدهند که تا خوب شدن یکی از دستها یا پاهای خود، به هر دو عضو قرینه استراحت بدهند. این در حالی بوده که پژوهش اخیر دانشمندان، به ما میگوید که در شرایط مورد نظر باید روش دیگری را پیش بگیریم.
انقباضهای درونگرا و برونگرا
تا به امروز تحقیقات زیادی در مورد این وضعیت خاص ورزشی که تنها یک عضو قرینه بدن تمرین داده میشود، انجام نشده و از میان دو پژوهشی که پیش از مقاله اخیر منتشر شده بودند، در هیچ کدام برای بررسی تاثیر نوع دمبل زدن و سیستم تمرینی، آزمایشی انجام نشده بود. این در حالی بوده که ورزشکاران حرفهای و کسانی که برای مدتی طولانی با وزنه کار کردهاند، از تاثیر انواع مختلف ورزشها در رشد عضلات و افزایش قدرت بدن باخبر هستند.
برای حرکات مختلفی که با وزنه انجام میشوند، دو قسمت مجزا با نامهای انقباض درونگرا (concentric) و انقباض برونگرا (eccentric) وجود دارند؛ اگر وزنه زدن برای عضلات جلو بازو را در نظر بگیریم، انقباض درونگرا قسمتی از حرکت بوده که وزنه را بالا آورده و به سمت شانه نزدیک میکند؛ در این وضعیت عضله کوتاه شده و بافتهای عضلانی هم منقبض میشوند.
در حالت انقباض برونگرا هم وزنه به پایین آورده شده و از شانه دور میشود؛ در این بخش از حرکت بافتهای عضلانی همچنان برای نگهداشتن وزنه و پایین آوردن آن درگیر خواهند بود، اما به صورت کلی، طول عضله افزایش مییابد.
هر دوی این حرکات نقش خاص خود را در تناسباندام ایفا میکنند، اما در حالت کلی گفته شده که برای افزایش قدرت باید تمرکز دمبل زدن روی قسمت انقباض برونگرا باشد. نکته مهم در مورد تحقیق اخیر این بوده که نوع دقیق حرکت ورزشی برای حفظ عضلات و حتی افزایش قدرت دستی که هیچ فعالیتی ندارد، در آن مشخص شده است.
جزئیات تحقیق اخیر
برای رسیدن به نتایج گزارش شده، محققان از 18 مرد و 12 زن که بین 18 تا 24 سال سن داشتند، دعوت کردند تا برای مدت یک ماه، 8 ساعت از روز خود را با آتل دست سپری کنند. به این ترتیب افراد مورد نظر در 8 ساعت مشخص شده باید حمام کردن، رانندگی، غذا خوردن، خوابیدن و کارهای روزمره را تنها با یک دست انجام میدادند.
یک سوم از داوطلبان کار خاصی انجام نمیدادند و عملا یک ماه مورد نظر را جوری سپری کردند که انگار یکی از دستهای آنها شکسته است. مابقی افراد به دو گروه تقسیم شدند؛ داوطلبان گروه اول سه بار در هفته تمرینات دمبل زدن که شامل حرکات برونگرا و درونگرا میشدند را انجام دادند و در گروه دوم هم تنها حرکات انقباضی برونگرا انجام شده بود.
در پایان دوره یک ماهه، عضله جلو بازوی دست بیحرکت در تمامی سی داوطلب مورد بررسی قرار گرفت و فاکتورهایی از جمله قدرت، ابعاد و پاسخ عصبی این بخش از بدن افراد به دقت آنالیز شد.
محقق کن کازونوری (Ken Kazunori) از دانشگاهی در استرالیا که در تحقیق اخیر حضور داشته، میگوید که افراد گروه انقباض برونگرا از تمامی داوطلبان افزایش قدرت بیشتری را در هر دو دست تجربه کردند. موضوعی که نشان دهنده تاثیر کار با یک دست، روی دستی است که هیچ حرکت و تمرینی ندارد.
دمبل زدن را متوقف نکنید
کازونوری میگوید که افراد گروه تمرینات برونگرا تنها 2 درصد از حجم کلی عضله جلو بازو خود را از دست دادند در حالی که در گروه بدون تحرک، به صورت میانگین 28 درصد از عضلات تحلیل رفته بود. به این ترتیب میتوان نتیجه گرفت که اگر در چنین وضعیتی مانند شکستگی دست و یا آسیب دیدگیهای دیگر که باعث ناتوانی در استفاده از یک عضو میشوند، هیچ تمرین ورزشی انجام نشود، مقدار قابل توجهی از حجم عضلانی شخص از بین خواهد رفت. حجمی که برای بازپسگیری آن تلاش زیادی لازم خواهد بود.
جالب است بدانیم که مکانیسم دقیق حفظ عضله در دستی که هیچ تحرکی نداشت، تنها با تمرین دادن عضو قرینه، هنوز مشخص نیست. برخی دانشمندان میگویند که به احتمال قوی، دمبل زدن با یک دست سیگنالهایی را به مغز میفرستد تا عضو قرینه بدن را هم فعال نگه دارد.
از طرف دیگر این امکان هم وجود دارد که شبکه حمایتی انقباض عضلات بدن تنها به قسمتهای خاص محدود نمیشود و در سراسر اعضای بدن پخش شده است. به این ترتیب تمرین دادن به سایر قسمتها باعث میشود تا عضو بیحرکتی مانند دست درون آتل هم از این تمرینات بینصیب نماند.
توصیههایی برای افراد آسیب دیده
به علاوه سوال جالبتوجه دیگری در مورد بروز چنین تاثیری در اعضای قرینه بدن، مانند پاها مطرح میشود. از طرف دیگر بسیاری از افراد در طول زندگی خود دچار صدمات گوناگون میشوند و حتی کسانی هستند که به واسطه بروز سکتههای مغزی یا تصادفات، کنترل قسمتی از بدن خود را برای مدتی کوتاه یا نامحدود از دست میدهند. در این رابطه، کازونوری میگوید که حفظ تمرینات ورزشی و دمبل زدن با دستی که سالم بوده میتواند بازیابی سلامت ما پس از برطرف شدن آسیب دیدگی را بسیار سریعتر کند.
این دانشمند اظهار کرده که شروع تمرینات ورزشی بلافاصله بعد از آسیب دیدگی در اعضایی که مشکل خاصی ندارند، میتواند به مغز این سیگنال را بفرستد که از سایر عضلات بیحرکت بدن محافظت کرده و جلوی تحلیل رفتن آنها را بگیرد. به علاوه این کار میتواند قدرت درون عضلات بیحرکت را بدون تمرین دادن آنها بالا ببرد.
مقاله تیم کازونوری و همکارانش در سراسر دنیا، در ژورنال “Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports” منتشر شده است.