بررسیها نشان داده که نقاشی های داوینچی علاوه بر خلاقیت شگفتانگیز این هنرمند، شامل مجموعه گستردهای از اشکال کوچکی از حیات مانند باکتریها، قارچ و حتی دی ان ای انسان هستند.
نقاشی های داوینچی به عنوان آثار هنری پیچیده، چند لایه و استادانهای شناخته میشوند که به نوعی نبوغ و نوآوریهای تکنولوژیکی این هنرمند را به ما نشان میدهند. با این حال تازهترین تحقیقات لایه دیگری از پیچیدگی این آثار را به ما نشان دادهاند و گفته شده که نقاشیهای مورد نظر شامل دنیایی مخفی از اشکال کوچک حیات هستند.
دانشمندان میگویند که این یافتههای جدید میتوانند به تهیه فهرستی از اطلاعات ژنتیکی میکروبهای آثار هنری منجر شوند. در واقع هرکدام از نقاشیهای این نقاش نابغه مجموعه منحصر به فردی از میکروبها را در خود دارند و میتوان تنها به واسطه بررسی بیولوژیکی این جانداران میکروسکوپی، نقاشیها را از هم تشخیص داد و حتی اصل یا غیر اصل بودن آنها را هم به این روش مشخص کرد.
تحقیق در مورد نقاشی های داوینچی
محققان میگویند که بررسی وضعیت ژنتیکی هر نقاشی به این روش، میتواند تکنیکی بسیار موثر به منظور تشخیص نقاشیهای جعلی باشد و به علاوه، طرحها و آثاری که به صورت ناشناس در انبارهای سراسر دنیا نگهداری میشوند را میتوان به این روش، به نقاشان معروف تاریخ بشریت نسبت داد.
اما نکته جالب این بوده که روی نقاشی های داوینچی مجموعه منحصر به فردی از میکروبها و دی ان ای انسان وجود دارد که نشان دهنده دست به دست شدن این آثار در طول قرنهای گذشته هستند. به علاوه اقدامات زیادی در گذشته برای بازسازی این نقاشیها انجام شده و ردی از کار هنری این استادان بازسازی هم روی نقاشیهای مورد نظر وجود دارد. در واقع نوع خاصی باکتریها هستند که در طول زمان، کیفیت کاغذ را از بین برده و نقاشی را تجزیه میکنند؛ به همین دلیل عمل بازسازی بسیار مهم و ضروری است و قرار گرفتن دی ان ای متخصصان بازسازی روی نقاشیها تقریبا اجتناب ناپذیر بوده است.
دانشمندان معتقدند که این تحقیقات میتواند به عنوان اولین قدم در شاخه جدیدی از علوم تاریخی و زیست شناسی باشد و همانطور که اشاره شد، پتانسیل بسیار بالایی برای استفاده از تکنیک مورد نظر به منظور تشخیص اصالت آثار هنری وجود دارد. از طرف دیگر اطلاعات شگفتانگیز دیگری را میتوان با بررسی بقایای ژنتیکی موجود روی نقاشیها، در مورد سرگذشت این آثار به دست آورد و داستانهای جالبتوجهی مربوط به هر اثر را برملا کرد.
جزئیات تحقیقات اخیر
برای بررسیهای اخیر، محققان مواد بیولوژیکی هفت مورد از نقاشی های داوینچی را مورد بررسی قرار دادند و تنوع غیر منتظرهای از قارچ، باکتری و دی ان ای انسان را روی هرکدام از نقاشیها کشف کردند.
گفته شده که اکثر مواد کشف شده روی این نقاشیها مدتها پس از مرگ داوینچی در 501 سال پیش، روی آثار قرار گرفتهاند و همانطور که اشاره شد، دست به دست شدن آثار بین افراد مختلف در هر کدام از 5 قرن گذشته، لایهای متفاوت از دی ان ای و حیات میکروبی را روی آنها قرار داده است.
بزرگترین موضوعی که دانشمندان را شگفتزده کرده، وجود مقدار زیادی باکتری، به نسبت قارچ، روی این آثار است؛ تحقیقات پیشین نشان داده که قارچها بیشتر از میکروبهای دیگر روی کاغذ به کار رفته برای خلق چنین نقاشیهایی جمع میشوند، اما به نظر میرسد که نقاشی های داوینچی به طرز غیر معمولی شامل مقدار بیشتری باکتری در مقایسه با قارچ هستند. گفته شده که به احتمال قوی نشستن حشرات روی آثار مورد نظر و همچنین تماس انسانها با این کاغذها باعث شده تا چنین حجمی از باکتری روی نقاشیها بنشیند.
آینده آنالیز آثار هنری
محققان در مقاله منتشر شده در این رابطه میگویند که رد حشرات، بقایای دی ان ای کارشناسان بازسازی و نشانههایی از جابهجایی آثار در مناطق مختلف سیاره هرکدام به نوعی نقاشیهای مورد نظر را دچار تغییر کردهاند. با این حال نمیتوان با اطمینان گفت که کدام یک از بقایای به جا مانده روی آثار، به دورانی مربوط میشوند که داوینچی مشغول خلق نقاشیها بود. گفته شده که حجم عظیمی از میکروبهای موجود روی آثار مربوط به بازسازیهایی هستند که از قرن 15 میلادی تا به امروز ادامه داشتهاند، با این حال هنوز جزئیات دی ان ایهای کشف شده روی نقاشیها با دقتی که صاحب آنها را مشخص کند، آنالیز نشدهاند.
این پژوهشگران از ابزار جدیدی به نام نانوپور (Nanopore) که روشی برای توالی گیری ژنتیکی بوده، برای آنالیز مواد ژنتیکی روی نقاشی های داوینچی استفاده کردهاند. همین محققان در پژوهشهای پیشین خود روشهای مشابهی را به کار گرفته بودند تا وضعیت نگهداری مجسمههای گرانقیمت توسط قاچاقچیان را مشخص کنند.
پیشبینی شده که در آینده چنین روشهایی به سطح بالایی از پیشرفت برسند و از این طریق بتوان تاریخچه دقیق آثار هنری را مشخص کرد که اطلاعات چندانی از سرگذشت آنها در دست نیست. ژورنال “Frontiers in Microbiology” به تازگی مقاله تهیه شده در این رابطه را منتشر کرده است.