گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
موشک تاماهاوک بلاک 5 جدیدترین موشک کروز نیروی دریایی آمریکاست که به زودی وارد خدمت عملیاتی در شناورهای سطحی و زیرسطحی این قوا می‌شود.
تاماهاوک – Tomahawk یک موشک کروز سطح پرتاب است که اولین مدل آن در سال 1983 وارد خدمت در نیروی دریایی آمریکا شد. توسعه و تولید نخستین نسل از آن که تاماهاوک بلاک 1 نام داشت توسط کمپانی هوافضا، دفاعی و امنیتی آمریکایی جنرال داینامیکس – General Dynamics صورت گرفت.
پس از جنرال داینامیکس، نیروی دریایی آمریکا تولید تاماهاوک بلاک 2 و 3 را به دیگر کمپانی هوافضا، دفاعی و امنیتی آمریکایی موسوم به مک دانل داگلاس – McDonnell Douglas واگذار کرد. پس از آن نیز نوبت به دیگر کمپانی مشابه آمریکایی یعنی هیوز – Hughes رسید تا تولید کننده این موشک کروز باشد. سرانجام در سال 1997 کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی ریتیان – Raytheon که بزرگ‌ترین سازنده موشک در دنیا محسوب می‌شود، هیوز را خریداری کرد و امتیاز تاماهاوک نیز به آن رسید.
تاماهاوک بلاک 4 در سال 2006 توسط ریتیان معرفی و تا به امروز آخرین مدل عملیاتی از آن است. حال نیروی دریایی در آزمایش اخیر خود به سراغ نسل پنجم موشک تاماهاوک موسوم به تاماهاوک بلاک 5 – Tomahawk Block V رفت و قصد دارد از سال 2023 آن را وارد خدمت کند.
موشک تاماهاوک بلاک 5 در اصل همان بلاک 4 است که قابلیت‌های جدیدی دریافت کرده است. اصلیترین تفاوت این دو مدل در جستجوگر دماغه آنان است. در نسخه بلاک 5 یک رادار کوچک درون موشک تعبیه شده تا بدین ترتیب علاوه بر اهداف ثابت موجود در خشکی، موشک بتواند اهداف متحرک را نیز مورد اصابت قرار دهد.
اصلیترین هدف متحرکی که تاماهاوک بلاک 5 برای درگیری با آن بهسازی شده است، شناورهای جنگی هستند. در حال حاضر نیروی دریایی چین با سرعت در حال گسترش است و نیروی دریایی آمریکا تصمیم گرفت تا موشک‌های کروز خود را نیز به قابلیت ضدکشتی مجهز کند تا بتواند از هزاران کیلومتر دورتر شناورهای چینی را هدف قرار دهد.
البته شناورهای جنگی آمریکایی دو موشک ضد کشتی هارپون و AGM-158C LRASM را دارند که اولی با وجود بهسازی و ارتقا، همچنان بردی بسیار کمتر از تاماهاوک دارد و دومی نیز به شدت گران قیمت بوده و همچنان در حال توسعه است. پس داشتن یک برگ برنده دیگر در آستین مصداق محکم کاری است.
تاماهاوک از همان ابتدای ورود به خدمت خود متفاوت بود. در حالی که موشک‌های کروز آن روزگار موتور راکتی داشته و با سرعت فراصوت بالای 2 ماخ در ارتفاع بالا پرواز می‌کردند، تاماهاوک همچون یک جنگنده موتور جت توربوفن داشت و با سرعت بالا اما فروصوت 0.8 ماخ در ارتفاع پایین پرواز می‌کند. موتور توربوفن این موشک علاوه بر برد بالا و فراهم کردن امکان پرواز در ارتفاع پست، اثر گرمایی و صوتی کمتری تولید می‌کند که نتیجتا در افزایش پنهانکاری موشک و مخفی ماندن آن از دید سنسورهای آشکارساز فروسرخ تاثیر مثبت دارد.
بر خلاف موشک‌های دیگر که انگار در مسابقه سرعت شرکت می‌کنند، تاماهاوک همچون یک دونده ماراتون است. موتور این موشک سوخت مایع است و در مقایسه با یک موتور راکتی هم اندازه خود، برد بسیار بیشتری دارد. سرعت کمتر این موشک سبب می‌شود بتواند در ارتفاع پایین پرواز بهتری داشته و در نتیجه سخت‌تر توسط رادار کشف شود. چرا که موشک با پرواز در ارتفاع پست و سرعت کم، پشت پدیده‌های زمینی و کروی بودن زمین مخفی می‌شود. امروزه دیگر کشورهای سازنده موشک کروز همچون روسیه، چین، هند، کشورهای اروپایی و کره جنوبی نیز موشک‌های کروز کم سرعت و فروصوت می‌سازند.
بد نیست بدانید وزارت انرژی آمریکا با استفاده از ذرت سوخت الکلی جدیدی برای موشک تاماهاوک ساخته‌اند که برخلاف سوخت فسیلی فعلی آن برای تولیدش نیاز به فرایند اسیدی نبوده و کاملا دوست‌دار محیط زیست است. همچنین بسیار ارزان است و از پسماند ذرت که به وفور در آمریکا یافت می‌شود تولید می‌گردد. سوخت جدید همچنین بهره‌وری بیشتری دارد و سبب افزایش برد موشک می‌شود.
شلیک تاماهاوک از زیر آب
موشک‌های تاماهاوک همواره ضمن شلیک از شناورهای جنگی همچون ناوشکن‌ها، از زیردریایی‌های نیروی دریایی آمریکا نیز شلیک می‌شوند و سلاح اصلی زیردریایی‌های این کشور محسوب می‌شود. زیردریایی‌های آمریکا به دو دسته تهاجمی و پرتابگر موشک اتمی دسته بندی می‌شوند که دسته اول به موشک‌های کروز تاماهاوک و دسته دوم به موشک‌های بالستیک قاره پیمای زیردریایی پرتاب UGM-133A ترایدنت 2 – Trident II (یا Trident D5) مسلح هستند.
تاماهاوک گرچه سن بالایی دارد، اما به لطف ارتقا و بهسازی‌های بسیاری که در طول خدمت 37 ساله خود دریافت کرده، همچنان در بازی مانده و از تاثیرگذارترین تسلیحات موجود در زرادخانه نیروهای مسلح آمریکا محسوب می‌شود.
به بیانی دیگر عمر 37 ساله این موشک سبب شده تا طی تقریبا 4 دهه خدمت عیب‌ها و ضعف‌هایش برطرف و با حضور گسترده در درگیری‌های بزرگ و کوچک آمریکا، تجربه عملیاتی بالایی کسب و موشکی قابل اعتماد و آزمون پس داده تلقی شود. این موشک بسیار دقیق بوده و در همه شرایط جوی و هر ساعت از روز می‌تواند به مناطقی که با سنگین‌ترین پدافند محافظت می‌شوند نیز نفوذ کرده و اهداف با ارزش و راهبردی را هدف قرار دهد.
این موشک همچنین تنوع سرجنگی بالایی داشت. برای مثال نسل نخست آن علاوه بر سرجنگی ضدکشتی، به سرجنگی اتمی مسلح بود و علاوه بر نیروی دریایی، نیروی هوایی آمریکا نیز نمونه زمین پرتاب اتمی آن موسوم به BGM-109G گریفون – Gryphon با برد 2500 کیلومتر را در خدمت داشت. نمونه بلاک 2 این موشک با سرجنگی متعارف و قابلیت حمله به اهداف موجود در خشکی معرفی و در جنگ خلیج فارس 1991 علیه عراق به کار رفت. نسل سوم این موشک نیز به سیستم هدایت ماهواره‌ای GPS مجهز شد.
نسخه بلاک 4 نیز قابلیت‌های جدید و امروزی دیگری همچون توانایی تغییر مسیر حین پرواز و درگیری با هدف جدید، برخورداری از دوربین و سیستم پیوند داده را معرفی کرد که بسیار کاربردی بودند. برای مثال موشک حین پرواز تصاویر را پیوسته برای نیروهای خودی ارسال و در صورتی که هدف مورد نظر پیشتر مورد برخورد قرار گرفته یا غیرنظامیان در اطراف آن ازدحام داشتند، می‌شد مسیرش را تغییر و آن را به سمت هدفی دیگر فرستاد.
در آزمایش اخیر که طی دو مرحله در تاریخ 30 نوامبر و 1 دسامبر 2020 صورت گرفت، دو تیر موشک تاماهاوک بلاک 5 از ناوشکن یواس‌اس چفی – USS Chafee (DDG 90) با شناسه DDG 90 شلیک و با موفقیت به اهداف برخورد کردند. طی هر دو آزمایش نیز مسیر موشک‌ها حین پرواز تغییر یافته و به سمت نقطه‌ای جدید هدایت شدند.
و اما همانطور که گفته شد موشک تاماهاوک بلاک 5 قابلیت‌های جدیدی دارد. علاوه بر جستجوگر راداری و امکان درگیری با اهداف متحرک، این موشک نسبت به نسل خود توانمندی بیشتری برای انجام عملیات در محیط‌های آلوده به جنگ الکترونیک داشته و در مقابل اخلالگری دشمن مصون است. همچنین امکان کشف و رهگیری موشک نیز سخت‌تر شده است. چرا که یک موشک کروز فروصوت در صورت کشف شدن هدف راحتی برای پدافند است، پس باید تا جایی که ممکن است کشف آن سخت باشد. از این رو تاماهاوک یک موشک با سطح مطقع راداری کم است تا بازتاب راداری بسیار پایینی داشته باشد و کشف آن دشوار باشد.
موشک تاماهاوک بلاک 5 همچون بلاک 4 بیش از 1700 کیلومتر برد داشته (که البته با سوخت الکلی جدید بیشتر می‌شود) و به سیستم هدایتی و ناوبری جدیدی مجهز است که در برابر اخلال مقاوم است و سبب بقاپذیری بیشتر آن می‌شود. سیستم ارتباطی موشک نیز دستخوش بهسازی قرار گرفته و ارتباطی پایدارتر و مقاوم‌تر نسبت به جنگ الکترونیک فراهم می‌کند. سامانه هدایتی و ناوبری این موشک علاوه بر سیستم هدایت داخلی و ماهواره‌ای، به سیستم تشخیص و تعقیب دیجیتالی عوارض زمینی با کمک هوش مصنوعی نیز مجهز است. البته قابلیت هدایت هوش مصنوعی از زمان نسخه بلاک 2 در این موشک وجود داشت و همواره با گذر زمان الگوریتم آن پیشرفت کرده است.
بلاک 5 دارای دو مدل A و B است. مدل Va همان مدل ضدکشتی است که سرجنگی آن برای نفوذ به بدنه کشتی و تخریب آن‌ها و مدل Vb نیز مدل حمله به اهداف موجود در خشکی است و سرجنگی مشترک چندمنظوره موسوم به MEWS دارد. مشخصات این سرجنگی محرمانه است اما گمان می‌رود 450 کیلوگرم وزن داشته و برای نابودی اهداف روی زمین و زیرزمینی باشد. ناگفته نماند نیروی دریایی قصد دارد تمامی موشک‌های تاماهاوک بلاک 4 خود را نیز ارتقا داده و به بلاک 5 تبدیل کند.
یک حسن نمونه ضدکشتی تاماهاوک بلاک 5 این است که از پرتابگرهای فعلی ناوشکن‌ها، ناوها و زیردریایی‌های نیروی دریایی قابل شلیک بوده و نیازی به تغییر آن‌ها نیست. یک ناوجنگی آمریکایی تا 122، یک ناوشکن تا 96 و یک زیردریایی نیز بسته به مدل تا 154 موشک تاماهاوک حمل می‌کنند.
با ورود به خدمت موشک تاماهاوک Va زیردریایی‌های نیروی دریایی آمریکا تنها شناورهای زیرسطحی دنیا با توان حمل موشک کروز ضدکشتی هستند. یک زیردریایی پنهانکار با حمل این موشک‌ها در ژرفای آب‌ها مخفی شده و بی نیاز از آمدن روی سطح آب، موشک‌های پرشمار خود را به سمت کشتی‌های دشمن که 1700 کیلومتر با آن فاصله دارند شلیک می‌کند.
قطعا چنین موشکی کابوسی وحشتناک برای نیروی دریایی چین به خصوص ناو هواپیمابر آن است. با این موشک جدید یک زیردریایی به تنهایی می‌تواند چندین ناوگروه چینی را از معادله حذف کند. همچنین می‌تواند از فواصل بسیار دور سازه‌های ساحلی و زیرزمینی دشمن را کوبیده و راه را برای تهاجمی آبی خاکی نیروهای پیاده هموار سازد. پرتابگرهای موشک بالستیک ضدکشتی چینی DF-21 نیز از گزند حمله تاماهاوک در امان نیستند. زیردریایی‌ها با از بین بردن پرتابگرهای DF-21، به کشتی‌ها خصوصا ناوهای هواپیمابر این امکان را می‌دهند تا با خیال راحت به خاک چین نزدیک شده و دست به عملیات بزنند.
البته نیروی دریایی آمریکا تنها دارنده این موشک نخواهد بود. ارتش (نیروی زمینی) و همچنین سپاه تفنگداران دریایی این کشور نیز قصد خرید موشک تاماهاوک بلاک 5 را دارند. آن‌ها قصد دارند این موشک را خریداری و روی پرتابگرهای متحرک (احتمالا بدون سرنشین) نصب کنند. در صورت بروز جنگ احتمالی با چین، ارتش و تفنگداران دریایی با فتح جزایر پرتعداد در آب‌های پیرامون چین، موشک‌های تاماهاوک Va خود را در آن مستقر و هر جزیره را به یک پایگاه موشکی ضدکشتی تبدیل می‌کنند. پایگاهی که حتی ممکن است کاملا خالی از آدم باشد و سامانه‌های خودکار و پرتابگرهای بدون سرنشین با کمک پهپادها آن را اداره و با شناورهای پرتعداد نیروی دریایی چین درگیر شوند.
نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا نیز دیگر کاربر موشک تاماهاوک است و ناوشکن‌ها و زیردریایی‌هایش به موشک تاماهاوک بلاک 4 مسلح هستند. بریتانیا تنها کشور خارجی است که مجلس آمریکا با فروش تاماهاوک به آن موافقت کرده و از سال 1995 این موشک را در خدمت دارد. به احتمال بسیار زیاد نیروی دریایی بریتانیا طبق عادت برای به خدمت گیری موشک تاماهاوک بلاک 5 نیز درخواست دهد که قطعا با آن موافقت می‌شود. کانادا نیز قصد خرید آخرین مدل تاماهاوک را برای ناوچه‌های جدید خود دارد.
