دانشمندان به تازگی خبری خوشحال کننده را در مورد مصونیت به کووید 19 منتشر کردهاند؛ به نظر میرسد که بدن انسان بسیار بیشتر از آنچه تصور میشود، به ویروس کرونا مقاوم است.
مصونیت به کووید 19 میتواند تا 8 ماه پس از ابتلا ادامه داشته باشد؛ دانشمندان استرالیایی در تحقیقی جدید این خبر خوشحال کننده را منتشر کردهاند. در ادامه با گجت نیوز همراه باشید.
نگرانی ویژهای در مورد قابلیت سیستم دفاعی بدن برای به وجود آوردن مصونیت در مقابل ویروس کرونا وجود دارد؛ از ماههای گذشته دانشمندان توجه خود را به این سوال جلب کردهاند که اگر کسی پس از آلوده شدن به بیماری کووید 19، از آن جان سالم به در ببرد، بدن او تا چه مدت نسبت آلودگی مجدد مقاوم خواهد بود؟
با این حال، همانطور که اشاره شد دانشمندان استرالیایی خبر خوشحال کنندهای را در مورد تواناییهای جریان خون و سیستم دفاعی ما برای ایجاد مصونیت مورد نظر منتشر کردهاند و میتوان از چنین تحقیقی نتیجه گرفت که واکسنهای کرونا ساخته شده هم تا مدت بسیار زیادی ما را از آلودگی به کووید 19 حفظ میکنند.
در واقع نگرانی اصلی محققان، توانایی این واکسنها برای ایجاد مصونیتی بود که تا مدت زیادی پایدار بماند. به بیان دیگر اگر با تزریق واکسن، فرد تنها ظرف مدت کوتاهی به ویروس مقاوم باشد، نمیتوان کل جمعیت سیاره را در مدت زمان کافی برای ایجاد مصونیت جمعی در سطح سیاره، واکسینه کرد. با این وجود به نظر میرسد که نگرانی مورد نظر به جا نبوده و وقتی مصونیت به کووید 19 بتواند تا مدت 8 ماه طول داشته باشد، میتوان امیدوار بود که تلاش بشر برای مقابله با پاندمی کرونا هم بسیار زودتر از آنچه تصور میشود، به نتیجه خواهد رسید.
بررسی دقیق مصونیت به کووید 19
منو ون زلم (Menno van Zelm)، ایمنی شناس از دانشگاه موناش که از اعضای تحقیق اخیر بوده میگوید که هنوز برای نتیجهگیری دقیق و قطعی در این رابطه زود است، اما نتایج اولیه بررسیهایی که تا به امروز انجام شدهاند، به ما میگوید که فاکتور زمان، در جنگ علیه پاندمی کووید 19 در طرف بشریت خواهد بود.
در جریان تحقیقات، تیم زلم و دانشمندانی از موسسهها و بیمارستانهای مختلف استرالیا نمونه خون 25 داوطلب مبتلا به کووید 19 را آنالیز کردند؛ در این بررسیها، وضعیت نمونهها در فواصل زمانی مختلف، از چهار روز پس از آلودگی گرفته تا 8 ماه پس از خوب شدن فرد، بررسی شد. برای مقایسه نتایج هم 36 داوطلب دیگر که هیچ سابقهای از آلودگی به ویروس کرونا نداشتند، نمونه خود را به دانشمندان تحویل دادند تا وضعیت پاسخ سیستم ایمنی بدن در افراد سالم و آلوده با یکدیگر مقایسه شود.
تحقیق تیم زلم در مورد مصونیت به کووید 19 نشان داد که تنها 20 روز پس از بروز علائم در افراد مبتلا، میزان آنتیبادیهای موجود در خون افراد به میزان قابل توجهی کم میشود. در گذشته هم تحقیقات به ما گفتند که در موارد ابتلا خفیف افراد، این مواد ترشح شده توسط سیستم دفاعی بدن که وظیفه مقابله با ویروس را دارند، به سرعت از جریان خون خارج میشوند.
چنین مسئلهای از دید مردم عادی و یا دانشمندانی غیر از ایمنی شناسان، چندان نگران کننده نیست، اما همین کاهش آنتیبادی برخی محققان را نگران کرده که شاید در مدت زمانی بسیار کوتاه، شاهد موجهای جدیدی از آلودگی مجدد افراد به ویروس کرونا باشیم.
عملکرد شگفتانگیز آنتیبادیها
در واقع آنتیبادیهای مورد نظر همانند سوابق مجرمانهای هستند که در اختیار پلیس (سیستم ایمنی) قرار دارد. با در دست داشتن این سوابق، پلیس میتواند مجرمان قدیمی را راحتتر شناسایی کرده و با آنها به سادگی مقابله کند. به همین ترتیب، وقتی آنتیبادیها در بدن انسان وجود داشته باشند، سیستم ایمنی با توجه به این مواد میتواند در زمان آلودگی مجدد به بیماری، پاسخی سریع و فوقالعاده موثر برای مقابله با ذرات بیماریزا ارائه دهد. این در حالی بوده که بدون وجود آنتیبادیها، افراد در مدت بسیار کوتاهی پس از ابتلا به بیماریهای مختلف، مجددا مریض میشوند و هیچ گاه به صورت کامل به مصونیت نمیرسند.
در مورد بیماریهای مختلف، مدت زمان حضور آنتیبادیهای مخصوص بیماری در بدن متفاوت است. به عنوان مثال بیماری سرخک باعث ترشح موادی در سیستم ایمنی ما میشود که تا پایان عمر افراد، از بدن او خارج نشده و هر زمان که عوامل بیماریزا به بدن وارد شوند، سیستم دفاعی به لطف این آنتیبادیها، سریعا با بیماری مقابله میکند.
برای بیماریهای دیگری مانند کزاز چنین ویژگی وجود ندارد و به همین دلیل بوده که بسته به نوع بیماری، باید هر چند وقت یک بار واکسنی به افراد تزریق شود تا به سیستم ایمنی یادآوری کنیم که عوامل بیماریزای مورد نظر دقیقا چگونه هستند.
کلید اصلی این توانایی شگفتانگیز سیستم دفاعی برای ایجاد مصونیت به کووید 19 یا بیماریهای دیگر، به سلولهای حافظهدار بی (B cells) مربوط میشود؛ این سلولها که جزو گلبولهای سفید هستند، در زمان آلودگی بدن به بیماری به وجود میآیند و تا دهها سال در بدن باقی میمانند تا به محض ورود عوامل بیماریزای سابق، سریعا مقدمات لازم برای ترشح آنتیبادی مورد نیاز را فراهم کنند.
مصونیت به کووید 19 در سطح جهان
با این تفاسیر، زلم و همکارانش باید این موضوع را مشخص میکردند که تنها چند ماه پس از ابتلا به کووید 19، سلولهای بی مورد نظر تا چه میزان در جریان خون افراد باقی میمانند؛ برای این کار محققان تکههایی از ویروس کرونا را به نمونههای خون افراد دارای سابقه آلودگی وارد کردند.
این کار نشان داد که نه تنها نمونههای خون به شکل قابل توجهی با عوامل بیماریزا مقابله میکنند، بلکه دانشمندان از این طریق فهمیدند که دقیقا چه نوع از سلولهای بی به چه نوع از عوامل بیماریزای کووید 19 واکنش میدهند. زلم در این رابطه میگوید که تحقیقات او و تیمش به ما ثابت میکنند که مبتلایان بهبود یافته از این بیماری مرگبار دستگاه تنفسی، برای مدت قابل توجهی نسبت به ذرات ویروسی مقاوم هستند.
به علاوه، زلم میگوید که نتایج این بررسیها شامل مصونیت به کووید 19 از طریق واکسیناسیون هم میشوند و میتوان اطمینان داشت که این داروها حداقل تا هشت ماه افراد را نسبت به ویروس کرونا مقاوم میکنند. البته هنوز مشخص نیست که این محدوده زمانی حداکثر حالت ممکن بوده یا خیر؛ به بیان دیگر تا وقتی که زمان کافی نگذرد، نمیتوان با اطمینان گفت که مصونیت مورد نظر تا چه مدت پایدار خواهد بود.
برای تحت کنترل گرفتن پاندمی کرونا، باید حداقل 70 درصد جمعیت جهان در ظرف این مدت 8 ماهه واکسینه شده و در مقابل ویروس مصون شوند. در صورت دستیابی به این هدف، امیدوار خواهیم بود که مکانهای زیادی برای مخفی شدن بیماری کووید 19 باقی نمانند و اگر واقعا چنین سطحی از مصونیت برآورده شود، امکان ناپدید شدن کلی ویروس کم نخواهد بود.
ژورنال “Science Immunology” مقاله تیم زلم را منتشر کرده است.