خودروی زرهی تی-15 آرماتا از جدیدترین محصولات زرهی ساخت صنایع نظامی روسیه است که در ادامه نگاهی دقیق به آن خواهیم داشت.
نمایشگاه IDEX که هر ساله در پایتخت امارات برگذار میشود، محلی برای کمپانیهای سازنده تسلیحات و دیگر محصولات دفاعی است تا آخرین دستاورهای خود را به نمایش بگذارند. کمپانی روسی اورال واگن که بزرگترین سازنده تانک در دنیا به شمار میرود نیز با جدیدترین خودروهای زرهی خود که بر بستر چند منظوره آرماتا ساخته شدهاند در این نمایشگاه حضور داشت.
آرماتا پلت فرمی از یک شاسی زرهی شنیدار (زنجیر دار) است که خودورهای زرهی متعددی بر مبنای آن ساخته میشود. این زره پوشها شامل تانک اصلی میدان نبرد T-14، خودروی رزمی پیاده نظام T-15، خودروی بازیابی و مهندسی رزمی، خودروی پشتیبانی تانک، نفربر زرهی و هویتزر خودکشش هستند که از بین آنها اورال واگن تی-14 و تی-15 را به نمایشگاه آورد.
تی-15 آرماتا خودرویی متفاوت و بیمانند در نوع خود است. در حالی که شاسی آن زره قدرتمند یک تانک اصلی میدان نبرد را دارد، همچون یک خودروی رزمی پیاده نظام موسوم به IFV مسلح است و مانند یک نفربر زرهی (APC) میتواند علاوه بر 3 خدمه خود، 10 سرباز مسلح نیز با خود حمل کند. این خودرو که از آن تحت عنوان خودروی رزمی پیاده نظام سنگین یاد میشود، در اصل یک دو رگه بین IFV و APC است. این خودرو ضمن پیشروی پا به پای تانکها حین حمله، میتواند در نبرد شهری نیز دوشادوش خودروی رزمی زرهی ترمیناتور با دشمن درگیر شود.
چه در غرب و چه در دیگر ارتشهای شرقی مشابهی برای تی-15 وجود ندارد. نزدیکترین خودرو به آن تانک اسرائیلی مرکاوا است که آن نیز توان حمل چندین سرباز در کنار خدمه خود را دارد. نفربر زرهی نمر که بر اساس شاسی مرکاوا ساخته شده نیز از حیث اشتراک شاشی با یک تانک به تی-15 شبیه است. با این حال توان آتش زره پوش سنگین روسی را ندارد.
تی-15 با 48 تن وزن از تمام تانکهای موجود ار ارتش روسیه شامل تی-72، تی-80 و تی-90 سنگینتر است و تنها تانک تی-14 در ارتش روسیه توانسته در زمینه وزن آن را پشت سر بگذارد. این وزن زیاد به واسطه زره قدرتمند شاسی آن است که در برابر پرتابههای انرژی شیمیایی موسوم به مهمات به شدت انفجاری ضد تانک که در قالب موشک، راکت و گلوله تانک به سویش شلیک میشوند بین 1200 تا 1400 میلیمتر مقاومت دارد. همچنین زرههایی صفحهای برای محافظت در برابر بمبهای کنار جادهای موسوم به IED و همچنین مین دارد.
این شاسی با زره واکنشی مالاشیت نیز پوشیده شده است تا مقاومت آن در برابر پرتابههای انرژی شیمیایی یا همان خرج گود افزایش یابد. علاوه بر این درون تانک یک کپسول خدمه را احاطه کرده و حفاظتی مضاعف بر زره اصلی و واکنشی برای آنها فراهم میکند. تی-15 به سیستم حافظتی NBC نیز مجهز است؛ بدان معنا که در برابر نفوذ آلودگیهای رادیواکتیو، بیولوژیکی و شیمیایی مقاوم است. هوا پیش از ورود به تانک از فیلترهای آن عبور میکند تا هرگونه عامل خطرناک از آن پالایش شود.
این خودروی رزمی دارای برجک بدون سرنشین بومرنگ است که نخستین بار در رژه پیروزی سال 2015 در مسکو به نمایش در آمد و علاوه بر تی-15 روی خودروی رزمی پیاده نظام Kurganets-25 و شاسی چرخدار VPK-7829 بومرنگ نیز نصب میشود. ناگفته نماند Kurganets-25 با وزن 25 تنی قرار است جایگزین خودروهای رزمی پیاده نظام قدیمیتر و سبکتر BMP و BMD و همچنین MT-LB شود.
برجک بدون سرنشین تی-15 آرماتا عقب شاسی نصب شده تا فضای جلوی تانک به موتور اختصاص یابد. مجددا قرار دادن موتور در جلوی خودرو سبب میشود تا آن نیز به عنوان یک سپر برای خدمه عمل کند. در این حالت اگر پرتابه به بدنه نفوذ کند و به موتور برسد، گرچه خودرو از کار خواهد افتاد، اما جان خدمه حفظ میشود تا بتوانند از خودرو خارج شوند. این روش توسط اسرائیلیها ابداع و در تانک مرکاوا به کار رفته شد.
این برجک بدون سرنشین که توسط تیربارچی از داخل تانک کنترل میشود یک توپ خودکار 30 میلیمتری شیپونوف 2A42 به عنوان سلاح اصلی خود دارد. این توپ که میتواند با هلیکوپترها، خودروهای و حتی زرهپوشهای سبک نیز درگیر شود، ساخت تولاماش بوده و تا ۴ کیلومتر برد آتش مفید دارد. 2A42 گلولههایی در ابعاد ۳۰ در ۱۶۵ میلیمتر را با نواخت آتش قابل تنظیم ۲۰۰ تا ۳۰۰ یا ۵۵۰ تا ۸۰۰ گلوله در دقیقه شلیک میکند.
در کنار این توپ دو موشک ضد زره 9M133M کورنت ام نیز حضور دارند که هر یک بین 8 تا 10 کیلومتر برد داشته و علاوه بر سرجنگی خرج گود با توان نفوذ 1300 میلیمتر پس از نابودی زره واکنشی، میتواند سرجنگی گرمافشاری نیز حمل و نیروهای پیاده و ساختمانها را با آن هدف قرار دهد. هدایت این موشک نیز به روش پرتور سواری لیزری انجام میشود و کاربر تا لحظه برخورد بایستی مسیر رسیدن به هدف را با تاباندن پرتوی لیزر روی آن مشخص کند. البته در تی-15 سیستم تعقیب هدف و کنترل آتش تانک کار هدایت موشک را انجام میدهد و نیازی به مداخله کاربر انسانی نیست. این سیستم میتواند اهداف را از برد 150 متر تا 10 کیلومتر تعقیب کند.
یک تیربار چندمنظوره PKTM نیز موازی با توپ ۳۰ میلیمتری آن قرار داد. این تیربار با نواخت آتش ۸۰۰ گلوله در دقیقه نیر گلولههای کالیبر ۷.۶۲ میلیمتری (مشابه کالیبر کلاشنیکوف) را تا برد موثر 1.5 کیلومتر شلیک میکند و تنها برای درگیری با نیروهای پیاده کاربرد دارد. تی-15 برای این تیربار 500 گلوله همراه خود دارد.
یک برجک بدون سرنشین و کنترلی دیگر برای تی-15 آرماتا AU-220M نام داشته که به یک توپ سنگین 57 میلیمتری BM-57 با برد 14.5 کیلومتر و آهنگ آتش 80 گلوله در دقیقه مسلح است. در کنار این توپ یک تیربار PKTM نیز قرار داد. همچنین میتواند پذیرای 2 تا 4 موشک ضد زره 9M120 آتاکا باشد که از هدایت نیمه خودکار رادیویی در خط میدان دید بهره میبرند. با این موشک علاوه بر خودروهای سبک تا فوق سنگین همچون تانکها، میتوان ساختمانها و سنگرها در کنار هواگردهایی همچون هلیکوپتر و پهپاد و حتی هواپیماهایی که با سرعت کم در ارتفاع پایین پرواز میکنند را هدف قرار داد.
علاوه بر برجک بومرنگ و AU-220M، یک برجک بدون سرنشین و قابل کنترل دیگر با تسلیحات متفاوت را نیز میتوان روی تی-15 آرماتا نصب کرد، اما برجک اصلی آن بومرنگ است. وجود چند گزینه برای تسلیح خودرو با آن دست خریداران خارجی برای برای انتخاب پیکربندی مورد نظر خود بازتر میگذارد.
این خودرو زرهی دارای یک سیستم دفاعی متشکل از دو بخش دفاع نرم و سخت است. در صورتی که سنسورهای تی-15 متوجه قفل لیزری شودند آن گاه با استفاده از پرتابگرهای نارنجک دودزا اقدام به شلیک آنها کرده و پردهای از دود میسازد تا در کار موشکهایی که از سیستم هدایت لیزری بهره میبرند اخلال ایجاد شود. برای مخفی کردن عقب نشینی یا پیشروی نیروها نیز مجددا میتوان نارنجک دودزا پرتاب کرد. بدنه تانک با رنگی مخصوص پوشیده شده که اثر حرارتی آن را کم میکند. سامانه دفاع نرم این تانک به یک اخلالگر رادیویی نیز مجهز است تا مینهای ضد تانک کنترل از راه دور و بمبهای کنار جادهای را نیز منفجر سازد یا مانع از عملکردشان شود.
علاوه بر این تانک به جدیدترین سیستم دفاع فعال ساخت روسیه موسوم به افگانیت مجهز است که پس از کشف پرتابه مهاجم اعم از موشک یا راکت ضد زره، مسیر حرکت آن را بدست آورده و یک پرتابه به سوی آن شلیک میکند. پرتابه مدافع در نقطه تلاقی به پرتابه مهاجم برخورد کرده و آن را نابود میکند. بدین ترتیب مانع از رسیدن موشک یا راکت به تانک میشود. به گفته روسها این سامانه حتی میتواند گلولههای انرژی جنبشی ضد تانک را نیز نابود کند. این گلولهها که از جنس فلزات سخت تنگستن و اورنیوم هستند، از تانک شلیک میشوند و چند برابر صوت سرعت دارند تا به واسطه انرژی جنبشی بسیار بالایشان زره تانک هدف را بشکافند.
نیروی زمینی ارتش روسیه سفارش این خودروها را در سال 2018 به صنایع اورال واگن ارائه داد و قرار بود به زودی آنها را دریافت کند. با این حال این تحویل تی-15 آرماتا تا امروز بارها به تاخیر افتاده و تاکنون حتی یک عراده نیز تحویل ارتش نشده است. با وجود بد قولی اورال واگن در تحویل خودروها به نیروی زمینی، این کمپانی تی-15 را برای بازاریابی خارجی و فروش به دیگر کشورها در نمایشگاههای بین المللی نیز به نمایش گذاشته است.
این خودروی سنگین با مخزن سوخت کاملا پر میتواند 550 کیلومتر مسافت را بپیماید. بیشینه سرعت آن نیز 70 کیلومتر بر ساعت. یک موتور دیزلی 1500 اسب بخاری با قابلیت سوزاندن انواع سوخت فسیلی وظیفه تامین نیروی تی-15 را بر عهده دارد. به لطف این موتور قدرتمند و سیستم انتقال قدرت آبی – مکانیکی، تانک نسبت نیرو به وزن بیش از 31 اسب بخار به ازای هر تن دارد که سبب چابکی بسیار بالای آن میشود.