گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
با توجه به محاسبات اخیر توسط محققان و طبق علم نجوم مشخص شد که آغاز قرن پانزدهم سال 1401 است و سال ۱۳۹۹ آخرین سال قرن جاری نیست.
در بعضی از برنامه‌های تلویزیونی و اعلام برگزاری همایش‌ها برای سال آینده، سال 1400 به عنوان آغاز قرن پانزدهم معرفی شده است؛ اما مدیر نجوم آماتوری ایران عنوان کرده است که قرن پانزدهم از سال 1401 آغاز خواهد شد.
بسیاری از محققان معتقد هستند که تقویم جلالی دقیق‌ترین گاهشمار جهانی است، زیرا در تقویم اروپایی در هر 2500 سال یک‌روز خطا دارد و این میزان در گاهشمار جلالی در هر 10 هزار سال یک ثانیه است. در تقویم رسمی کنونی ایران گاهشماری خورشیدی بر اساس تقویم جلالی است و نام این تقویم از سلطان جلال‌الدین ملک شاه سلجوقی گرفته شده است. تا قبل از به‌وجود آمدن تقویم جلالی، سال به 12 ماه و 30 روز تقسیم می‌شد؛ یعنی یک سال برابر با 360 روز بود و پنج روز باقی مانده نیز در اسفند ماه به روزهای سال اضافه می‌شد.
البته پیدایش دقیق گاهشمار توسط ستاره شناسان ایرانی رقم خورده است که مسئولیت تعیین و محاسبه سال خورشیدی با دستور ملک شاه سلجوقی به آن‌ها سپرده شده بود. در دوران سلطنت ملک شاه سلجوقی و با دستور خواجه نظام الملک تصمیم بر این شد که ستاره شناسان برای فهمیدن این موضوع که خورشید در روز اول فروردین در اعتدال بهاری نیم‌کره شمالی قرار داشته یا نه در اصفهان و مرو شروع به رصد کنند. نتایج این تحقیق به آن‌ها نشان داد که تقویم ایرانی حدود 20 روز با تقویم نجومی اختلاف دارد؛ یعنی عید نوروز به اشتباه در 12 اسفند جشن گرفته می‌شد.
تقویم رسمی ایران تا سال 1304 خورشیدی بر اساس گاهشماری قمری بود که نسبت به گاهشماری خورشیدی 11 روز کوتاه‌تر بود و ماه‌های ایرانی نیز الهام گرفته از گاهشماری قمری بود که برای نمونه می‌توان به ماه‌های محرم و صفر اشاره کرد؛ اما مجلس شورای ملی در 11 فروردین سال 1304 طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن گاهشماری هجری خورشیدی به تقویم رسمی ایران تبدیل شد و نام ماه‌ها نیز به نام‌های اوستایی تغییر یافت.
بعد از آن که چالش تعیین دقیق‌ترین تقویم در کشور ما حل شد، ما امسال در حال تجربه گذشت یک سده هستیم و این موضوع چالش‌های زیادی را برای ما به وجود آورده است که برای نمونه می‌توان به این اشاره کرد که آیا آغاز سال 1400 به معنای آغاز قرن پانزدهم است؟ یا اصولا شماره قرون به چه نحوی تعیین میشود؟
طبق گفته‌ها قرن به هر صد سال گفته میشود و بر اساس مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، هر تقویم یک مبدأ دارد و در عرف، اولین سال هر تقویم سال یک است. به همین علت روز اول نخستین قرن هجری شمسی، جمعه اول فروردین و آخرین روز آن 29 اسفند سال 100 است، همچنین روز اول قرن دوم هجری شمسی چهارشنبه اول فروردین سال 101 و روز پایانی این قرن یک‌شنبه 29 اسفند سال 200 است.
مرکز تقویم ژئوفیزیک در تلاش است تا بر اساس این محاسبه بتواند این چالش را که آغاز قرن پانزدهم را چگونه محاسبه کنیم حل کند.
نحوه محاسبه قرون
مهندس مسعود عتیقی مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران طی یک مصاحبه عنوان کرد که سال‌ها و ماه‌ها در حال سپری شدن هستند و شاید بسیاری از مردم نسبت به ظرایف محاسباتی بی‌اطلاع باشند و برای روشن شدن این موضوع باید مفاهیم علمی موجود در آن‌ها به صورت وسیع اطلاع‌رسانی شوند.
عتیقی با اشاره به قدمت چندین هزار ساله ایران عنوان کرد که کشوری مانند ایران قدمتی چندین هزار ساله دارد و به عنوان مهد تمدن شناخته میشود و در طول تاریخ دانشمندان برجسته‌ای را به جهان معرفی کرده است؛ از این رو می‌توان گفت که عصر نوین علم مدیون تفکرات اندیشمندان این سرزمین بوده است. ایران به واسطه وجود اندیشمندان برجسته، دوران طولانی از رشد و بالندگی را تجربه کرده و تمام این اندیشمندان در زمینه‌های طب، فلسفه، شیمی، مثلثات، اخترشناسی و… صاحب سبک و اندیشه بوده‌اند.
عتیقی که به عنوان محقق حوزه نجوم آماتوری شناخته میشود، گاهشماری را یکی از تلا‌ش‌های محققان گذشته برشمرد و عنوان کرد که ریشه‌های این حرکت را می‌توان در بناهای نجومی کهن پیش از اسلام در ایران و محاسبات بزرگانی مانند عمر خیام نیشابوری، خواجه نصیرالدین توسی و سایر دانشمندان ایرانی که در اخترشناسی مشهور بودند پیدا کرد.
برای ثبت وقایع تاریخی معمولا 5 رکن تاریخ گذاری یعنی روز هفته، روز ماه، نام ماه، عدد سال و نوع گاهشماری ثبت میشود و در این بین برخی از مفاهیم نیز به طور مستقیم و یا غیرمستقیم در تاریخ‌نگاری نقش دارند که برای نمونه می‌توان به دهه، سده (صده) یا به عبارت دیگر قرن اشاره کرد. همچنین شمارش با هزاره، سده (قرن)، پنجاهه، چله، ماه و نیم ماه، دهه و پنجه از قدیمی‌ترین نمادهای تمدن و سنت کهن ایرانی محسوب می‌شوند.
عتیقی با اشاره به این‌که شمارش سال‌ها با در نظر گرفتن سده‌ها نه فقط یک واقعه داخلی، بلکه واقعیتی جهانی است عنوان کرد که از آغاز سال یکم هر مبدأ تاریخی تا آخرین روز یک‌صدمین سال آن را یک سده یا قرن می‌گویند و به عنوان سده یا قرن اول ثبت میشود و لازم است که این موضوع در ثبت رویداد‌های تاریخی و به منظور حفظ دقت تقویم و گاهشماری نیز رعایت شود.
قرن پانزدهم با سال صفر آغاز نمی‌شود
عتیقی با اشاره به برخی ادعاها در زمینه آغاز قرن پانزدهم درسال 1400 عنوان کرد از آنجایی که گاهشماری کنونی ما بر مبنای سال هجرت پیام اکرم و به گرد خورشید بنا شده است، تقویم مذکور هجری شمسی نام‌گذاری شده است و بر این اساس سال اول این گاهشماری سال یک هجری بوده است.
وی با اشاره به این که اساسا گاهشماری با سال صفر آغاز نمی‌شود عنوان کرد که بعضی از افراد به دلیل وجود صفر در دامنه اعداد بر این عقیده هستند که چرا سال از صفر آغاز نشود؛ در حالی که برای ثبت وقایع و طبق قاعده، آغاز گاهشماری از سال یک بنیان‌گذاری شده است.
از طرفی دیگر و از آنجایی که هر قرن 100 سال است، از سال یک تا 100 قرن اول و از سال 101 تا 200 قرن دوم نامیده میشود و قرون بعدی نیز به همین شکل محاسبه میشود. باتوجه به این توضیحات می‌توان فهمید که آغاز قرن چهاردهم خورشیدی سال 1301 و پایان این قرن سال 1400 خورشیدی خواهد بود و قرن پانزدهم خورشیدی از سال 1401 آغاز خواهد شد. برخی به این استناد می‌کنند که دو رقم 13 بین سال‌های 1300 تا 1399 صد سال برابر با سده چهاردهم خورشیدی است؛ ولی این برخلاف مبانی گاهشماری و کاملا غیر علمی است.
طبق گفته عتیقی سده‌ها یا همان قرون با توجه به آخرین سال آن سده نام‌گذاری می‌شوند و دو رقم سمت چپ عدد آخرین سال در هر قرن نشان دهنده واحد شمارش آن قرن است برای نمونه می‌توان به این‌که سال 1400 به عنوان آخرین سال قرن چهاردم با عدد چهار محاسبه شده است اشاره کرد.
چالش مشابه در تقویم میلادی
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران عنوان کرد که در اوایل قرن 21 میلادی نیز برخی از تقویم شناسان غربی سال 2000 را به معنای شروع قرن بیست و یکم می‌دانستند؛ اما در نهایت سال ۲۰۰۱ به عنوان آغاز قرن بیست و یکم معرفی شد. با توجه به این موضوع‌ها برای پذیرش یک عقیده سود و زیان نمی‌تواند مبنای خوبی باشد، زیرا ملاک اصلی در این زمینه اصول و محاسبات هستند.
عتیقی با اشاره به برخی از گفته‌ها در رسانه ملی و بعضی از رسانه‌های مکتوب در ارتباط با این موضوع که با شروع سال 1400 قرن پانزدهم آغاز میشود عنوان کرد که متأسفانه در بعضی از تبلیغات رسانه‌ای، برنامه‌های گفت‌وگو محوری تلویزیون و رادیو، در بعضی از رسانه‌های شنیداری و فضاهای مجازی سال 1399 به عنوان سال پایانی قرن معرفی میشود و این امر باعث میشود تا علاوه بر نادیده گرفته شدن تلاش اندیشمندان، اذهان عمومی نیز با مفاهیم اشتباهی پر شود.
به نظر می‌رسد که بتوان اذهان عمومی را به سمت این موضوع سوق داد که سال 1401 آغاز قرن پانزدهم است؛ اما تبلیغات اشتباه وسیعی در این زمینه اتفاق افتاده که بسیار دردسرساز است به گونه‌ای که سمینارها و کنگره‌هایی که قرار است در آغاز سال 1400 برگزار شوند از واژه برگزاری… در قرن جدید استفاده کرده‌اند.
شاید اگر مسئولان این همایش‌ها و سمینارها با خبر شوند که سال 1401 آغاز قرن پانزدهم است تیزرهای خود را به برگزاری… در آخرین سال قرن چهاردم تغییر بدهند.
