در این مطلب قصد داریم تا تعدادی از جدیدترین و شگفتانگیزترین اکتشافات دنیای دایناسورها را با هم بررسی کنیم. در ادامه با گجت نیوز همراه باشید.
در سال گذشته میلادی تعدادی از مهمترین اکتشافات دنیای دایناسورها خبرساز شدند و در ادامه قصد داریم تا 10 مورد از جالبتوجهترین و جدیدترین اخبار مرتبط با این موضوع را بررسی کنیم.
دایناسورها حدودا 66 میلیون سال پیش منقرض شدند، با این حال تا به امروز نسل بشر مشغول جمعآوری اطلاعات و پی بردن به رازهای این موجودات بوده است. در ادامه تعدادی از رازهای تازه کشف شده این جانداران شگفتانگیز را بررسی خواهیم کرد؛ رازهایی شامل کشف گونههای جدید، جمعآوری دادههایی مهم در مورد تخم دایناسورها و همچنین نظریهپردازی در مورد گونههایی از این جانداران که بیش از حد عجیب و غریب هستند. با ما همراه باشید.
مهمترین اکتشافات دنیای دایناسورها در سال 2020
1. اسپینوسورها شنا میکردند
اسپینوسورها (Spinosaurus) گونه خاصی از دایناسورها بودند که در فیلمهای گوناگون به نمایش گذاشته شدهاند؛ از مدتها پیش شواهد مختلف کشف شده در رابطه با این گونه جانوری باعث شده بود تا حدس و گمانهایی در مورد وجود توانایی شنا کردن در این دایناسورها مطرح شوند. با این حال فسیلهای زیادی برای اثبات این موضوع کشف نشده بود و کاملترین نمونه کشف شده از اسپینوسور در یکی از حملات هوایی به کشور آلمان در جنگ جهانی دوم به صورت کامل نابود شده بود.
اما هماکنون خبر رسیده که بررسی قسمت دم این دایناسور به دانشمندان ثابت کرده که اسپینوسورها قابلیت شنا کردن داشتهاند. محققان در مقالهای که در آوریل سال گذشته، توسط ژورنال “Nature” منتشر شد، اظهار کردند که دم این دایناسور پهن و به شکل پدال بوده و به خوبی امکان شنا کردن را فراهم میکرده است.
نیزار ابراهیم (Nizar Ibrahim)، سرپرست تیم تحقیقاتی مربوط به این مورد از لیست تازهترین اکتشافات دنیای دایناسورها میگوید که تحقیق او و تیمش نتایج مهمی را آشکار کرده است؛ به گفته ابراهیم، پیش از این تصور میشد که دایناسورهایی که قابلیت پرواز نداشتند، نمیتوانستند وارد آب شوند، اما اینطور که به نظر میرسد، وضعیت ویژه اسپینوسور نشان میدهد که چنین نظریهای صحت ندارد. ابراهیم اظهار کرده که اسپینوسورها تنها در آبهای کمعمق منتظر رد شدن ماهیها نمیماندند و برخلاف تصورات پیشین، به صورت فعال در اعماق مختلف آبهای محل زندگی خود شنا میکردند.
2. بهترین بقایای شکم دایناسور
مشخص کردن این موضوع که دایناسورهای گیاهخوار دقیقا چه میخوردند، کار دشواری است؛ معمولا گیاهان به خوبی فسیل نمیشوند و حتی اگر فسیل نوع خاصی از گیاه در نزدیکی بقایای این نوع جانداران کشف شود، نمیتوان ثابت کرد که دایناسور مورد نظر دقیقا از همین نوع گیاه میخورده است.
در چنین حالتی، پیدا کردن بقایایی مانند این مورد از لیست جدیدترین اکتشافات دنیای دایناسورها به دانشمندان کمک میکند تا نظری قطعی در این رابطه بدهند؛ به تازگی محتویات فسیل شده شکم یک دایناسور 112 میلیون ساله آنالیز شده و اینطور که به نظر میرسد، جاندار مورد نظر رژیم غذایی خاصی داشته است.
طبق مقالهای که در ژوئن سال گذشته در ژورنال “Royal Society Open Science” منتشر شد، این دایناسور گیاهخوار که بورئالوپلتا مارکمیتچلی (Borealopelta markmitchelli) نام داشته، تنها نوع خاصی از سرخس را به عنوان غذا مصرف میکرده است. دانشمندان میگویند که مارکمیتچلی با جثه 5.5 متریاش خوردن برگ را به مصرف شاخه و ساقه گیاهان ترجیح میداده و همچنین، نوع خاصی از سنگهای ریز که به هضم غذاها کمک میکردند، در بقایای معده جاندار وجود دارد.
3. جدیدترین اکتشافات دنیای دایناسورها ؛ جنین شاخدار
تازهترین بررسیها نشان داده که قبل از اینکه گونه خاصی از دایناسورها به نام تیتانوسور (titanosaur) به ابعاد حداکثری خود برسد، در دوران جنینی نوعی شاخ در بالای پوزه خود داشته است؛ ژورنال “Current Biology” به تازگی مقاله مربوط به کشف بقایای جنین شاخدار یک تیتانوسور را کشف کرده که طبق مشاهدات و بررسیها، نوعی شاخ در بالای دهان خود دارد. گفته شده که قبل از رسیدن به بزرگسالی این شاخ از بین میرفته است.
دانشمندان میگویند که در 80 میلیون سال پیش، مشخص نیست که شاخ این بچه دایناسور دقیقا چه کاربردهایی داشته، اما به نظر میرسد که جنین تیتانوسور از این قسمت بدنش برای شکستن و بیرون آمدن از تخم استفاده میکرده است. عکس بالا جمجمه 3 سانتیمتری بچه دایناسوری را نشان میدهد که پیدا کردن بقایای آن در آرژانتین منجر به کشف این موضوع جالبتوجه در مورد دوران جنینی برخی دایناسورها شد.
4. تخمهایی با پوسته نرم
ژورنال “Nature” در ماه ژوئن گذشته مقالهای را منتشر کرد که در میان جالبتوجهترین اکتشافات دنیای دایناسورها قرار گرفت؛ طبق اطلاعات این مقاله، اولین تخمهای به وجود آمده توسط دایناسورها به احتمال قوی پوسته نرمی داشتهاند. دانشمندان میگویند که کشف تخم دایناسورهای بسیار کهن از دو گونه جانوری پروتوسراتوپس (Protoceratops)، دایناسور شاخداری از دوران کرتاسه و دایناسور گردندراز ماسائوروس (Mussaurus) از دوران تریاس، این احتمال را مطرح کرده که اولین تخمهای این جانداران آنقدرها هم سخت و محکم نبودهاند.
در مقاله مجزایی که همین ژورنال منتشر کرده، گروه دیگری از دانشمندان با پیدا کردن بقایای 68 میلیون ساله خزنده باستانی موساسور (mosasaur)، به نتایج مشابهی در مورد تخم جانداران ماقبل تاریخ رسیدهاند؛ البته موساسور جزو دایناسورها به شمار نمیرود و معمولا این جاندار در دسته هیولاهای دریایی قرار میگیرد. هنوز مشخص نیست که این تخمها در خشکی قرار داده میشدند و یا جانداران ماقبل تاریخ مورد نظر تخمها را همانند لاکپشتها در خشکی میگذاشتند.
5. پسرعموی تی رکس در بین اکتشافات دنیای دایناسورها
تیانوسوروس رکس (Tyrannosaurus rex) یا همان تی رکس، یکی از شناختهشدهترین دایناسورهای جهان بوده که به تازگی، پسرعموی آن با اسمی بسیار ترسناکتر مورد توجه دیرینه شناسان قرار گرفته است. در واقع تی رکس جزو خانواده بزرگی از دایناسورها است که دانشمندان اخیرا عضو جدیدی از آن به اسم تاناتوتریستس تگروترم (Thanatotheristes degrootorum) را کشف کردهاند. به طور غیر رسمی، این عضو جدید با نام «دروگر مرگ» شناخته میشود.
دیرینه شناسان بقایای این جاندار را در کشور کانادا پیدا کردهاند و گفته شده که این موجود 80 میلیون ساله قدیمیترین تیرانوسوری بوده که دانشمندان در آمریکای شمالی کشف کردهاند. جارد وریس (Jared Voris)، دیرینه شناسی از دانشگاه کلگری میگوید که با قد 2.4 متر، این تیرانوسور جدید بسیار غولآسا و خطرناک بوده است.
وریس، سرپرست نویسندگان مقاله این مورد از تازهترین اکتشافات دنیای دایناسورها میگوید که تگروترم در قسمت بالای پوزه تا ابروهای خود نوعی لبه پره مانند داشته که کاربرد آن دقیقا مشخص نیست. البته توانایی این جاندار در شکار طعمههایش به حدی بالا بوده که هرکدام از قربانیان پیش از مرگ خود این لبهها را از نزدیک میدیدند.
6. دایناسوری که دایناسور نبود
مدتی پیش کشف یک تکه کهربا در میانمار که درون خود جمجمه موجود عجیب و غریبی را داشت، خبرساز شد؛ این کهربای 99 میلیون ساله در داخلش بقایایی را حفظ کرده که احتمالا مربوط به کوچکترین دایناسور کشف شده در طول تاریخ است. گفته شده که این موجود پرنده مانند حدودا 100 دندان تیز داشته و وزنش 2 گرم بوده است.
البته بررسیهای دقیقتر نشان داد که بقایای کشف شده در اصل متعلق به نوعی مارمولک بوده و به همین دلیل، مقاله منتشر شده در مورد تکه کهربای میانمار بعد از اعلام این موضوع، پس گرفته شد. جینگمای اوکانر (Jingmai O’Connor)، نویسنده مقاله پس گرفته شده میگوید که تحقیق در مورد چنین موجودی، صرف نظر از ماهیت واقعی آن بسیار هیجانانگیز بوده و واقعا مهم نیست که بقایای داخل کهربا متعلق به یک پرنده یا مارمولکی شبیه به پرنده بوده است. اوکانر میگوید که موجود مورد نظر عجیب و غریبتر از آن چیزی بوده که او و همکارانش انتظار داشتند.
7 جنین تیرانوسور
مورد بعدی در لیست تازهترین اکتشافات دنیای دایناسورها به تنها جنینهای تیرانوسوری مربوط میشود که تاکنون، توسط دانشمندان بررسی شدهاند؛ در میان شواهد دیرینه شناسی موجود، دانشمندان تنها دو جنین از خانواده تی رکسها را در اختیار دارند و گفته شده که این موجودات خطرناک و شگفتانگیز در ابتدای حیات خود به کوچکی یک موش بودهاند. یکی از این بقایا شامل پنجه پای جنینی بوده که در آلبرتای کانادا کشف شده و نمونه دیگر هم استخوان فک تیرانوسور کوچکی بوده که در ایالت مونتانای آمریکا پیدا شده است.
گرگوری فانستون (Gregory Funston)، سرپرست تیم تحقیقاتی این پژوهش میگوید که بقایای جنینها در آلبرتا و مونتانا فوقالعاده کمیاب و منحصر به فرد هستند؛ فانستون اظهار کرده که کشف هر نوع بقایایی از جنین تیرانوسورها اتفاق بسیار نادری بوده و تا پیش از این به هیچ وجه نمونهای از بدن این جانداران در دوران جنینی کشف نشده بود.
در عکس بالا قسمت زرد رنگ طرح دوم از سمت چپ، استخوان پنجه پای جنین آلبرتا بوده و بخش آبی رنگ تصویر سمت راست این قسمت هم استخوان فک جنین مونتانا است. گفته شده که این تیرانوسورهای کوچک بین 70 تا 75 میلیون سال پیش، در شمال آمریکا زندگی میکردهاند و برای مقایسه ابعاد، تصویری از سر یک تیرانوسور بالغ و اندازه بدن دکتر فانستون در گوشههای تصویر قرار داده شدهاند.
8. تازهترین اکتشافات دنیای دایناسورها ؛ نانوتیرانوس
آیا گونه خاص نانوتیناروس وجود داشته است؟ از مدتها پیش دیرینه شناسان در مورد برخی بقایای کشف شده از زمان دایناسورها نظرات متناقضی داشتهاند؛ برخی میگویند که این بقایا متعلق به ورژن کوچکتری از تی رکس بوده که با نام نانوتیناروس شناخته میشود و از طرف دیگر، سایر دانشمندان معتقدند که این بقایا متعلق به تی رکسهای نوجوان بودهاند و گونه مجزایی به اسم نانوتیناروس وجود خارجی ندارد.
البته اکثریت دانشمندان اظهار کردهاند که موضوع عدم وجود این گونه تیناروس به صورت کامل ثابت نشده و به همین دلیل، انتظار میرود که پیدا کردن شواهد بیشتر در این رابطه، موضوع را روشن کند.
با این تفاسیر، در سال گذشته میلادی دو پژوهش مجزا شواهدی را ارائه کردند که وجود نانوتیناروس را زیر سوال میبرند. یکی از این تحقیقات که در ژانویه 2020، توسط ژورنال “Science Advances” منتشر شد، نمونههای استخوانی شناخته شدهای از تیناسوروس را مورد بررسی قرار داده بود؛ اینطور که به نظر میرسد، آنالیز استخوانهای مورد نظر نشان داده که این دو نمونه متعلق به دایناسورهایی 13 و 15 ساله بوده و به علاوه، استخوانهای این جانداران درست همانند چیزی که از موجودات نوجوان انتظار میرود، در حال رشد بودهاند.
در پژوهش دوم که بخش دیگری از این مورد از لیست تازهترین اکتشافات دنیای دایناسورها را شامل میشود، 44 نمونه از تی رکسهایی متفاوت بررسی شده بود. ژورنال “PeerJ” مقاله مورد نظر را منتشر کرده و محققان در این کار پژوهشی مراحل رشد تی رکسها را بررسی کرده بودند. گفته شده که بر اساس این بررسیها نمونههای نسبت داده شده به گونه نانوتیرانوس کاملا با نمودارهای رشدی تی رکسها تطابق دارد و به همین دلیل، نتیجه گرفته شده که گونه مجزایی به نام نانوتیرانوس وجود نداشته است.
9. بررسی دوئل دایناسورها
در سال گذشته میلادی دانشمندان بالاخره دو مورد از شناختهشدهترین فسیلهای به جا مانده از دوران دایناسورها را بررسی کردند؛ این فسیلها کاملترین مجموعه از استخوانهای اسکلت دو دایناسور معروف، یعنی تی رکس و تریسراتوپس (Triceratops) هستند و به نظر میرسد که در زمان مرگ، دو جاندار مشغول دوئل و مبارزه با یکدیگر بودهاند.
اخیرا این بقایا همراه با قراردادی 6 میلیون دلاری به موزه تاریخ طبیعی کارولینای شمالی در آمریکا منتقل شدند. فسیلهای مورد نظر در سال 2006 توسط چند شکارچی آثار باستانی در ایالت مونتانای آمریکا کشف شدند و در سال 2013 هم حراج این بقایا به دلیل پیدا نشدن خریدار مناسب موفقیتآمیز نبود. در نهایت صاحب قبلی زمینی که این کشف در آن انجام شده بود، ادعا کرد که فسیلها متعلق به او هستند و کار به دادگاه کشیده شد.
با تمامی این جنجالها، اخیرا اعلام شده که این مورد از لیست مهمترین اکتشافات دنیای دایناسورها به زودی در معرض دید علاقهمندان و مخصوصا دانش آموزان قرار خواهد گرفت. بقایای 67 میلیون ساله دوئل دایناسورها به شکلی ویژه به نمایش گذاشته خواهند شد و همانطور که اشاره کردیم، تحقیقات گستردهتری در مورد این بقایا در حال انجام است.
10. آیا دایناسور اردک منقار میتوانست شنا کند؟
در نوامبر گذشته مقالهای از کشف نوعی دایناسور اردک منقار با نام اجنبیا ادیسه (Ajnabia odysseus) منتشر شد که از پیدا شدن بقایای این موجود در مکانی غیر عادی خبر میداد. نیکولاس لانگریچ (Nicholas Longrich)، سرپرست تیم تحقیقاتی مقاله مورد نظر میگوید که کشف این بقایا در کشور مراکش همانند این است که آثار کانگوروها را در کشوری مثل اسکاتلند پیدا کنیم.
همین مسئله باعث شده تا آخرین مورد از لیست جدیدترین اکتشافات دنیای دایناسورها کمی عجیب و غریب باشد. گفته شده که این گونه جانوری در آمریکای شمالی زندگی میکرده و پس از تکامل پیدا کردن، سر از آمریکای جنوبی، اروپا و آسیا درآورده است. با این حال، محل قرارگیری کشور مراکش، یعنی قاره آفریقا در 66 میلیون سال پیش به صورت یک قاره جزیرهای بوده و همین مسئله باعث شده تا پیدا کردن اجنبیا ادیسه در مراکش غیر معمول باشد.
آیا ممکن است که این دایناسور کوچک اندام سوار بر تخته یا جسم شناور دیگری به آفریقا رفته باشد و یا برخورداری از قابلیت شنا باعث شده تا این موجود به جزیرهای بزرگ و نسبتا دورافتاده مانند آفریقا برسد؟ اطلاعات چندانی تا به امروز در رابطه با این مسئله در دست نیست به نظر میرسد که به این زودیها هم نظریه قابل قبولی برای توجیه کشف مراکش ارائه نخواهد شد.