سرنوشت گوشی های سرقتی پس از اجرای رجیستری چه می‌شود؟

برای بسیاری سرنوشت گوشی‌ های سرقتی مبهم است. اما به نظر می‌رسد طرح رجیستری می‌تواند در پیدا کردن گوشی های سرقتی تأثیر‌گذار باشد.

اگرچه جلوگیری از سرقت گوشی و ردیابی گوشی ‌های سرقتی یکی از اهداف فرعی طرح رجیستری محسوب می‌شود؛ اما در اکثر اوقات گوشی‌هایی که به سرقت می‌روند، یا اوراق شده و برای تجهیزات جانبی تحت استفاده قرار می گیرند یا به کشورهای هم‌مرز با ایران قاچاق می‌شوند و این طرح نتوانسته از به سرقت رفتن گوشی‌ها جلوگیری کند.

به واسطه به اجرا درآمدن طرح رجیستری (ثبت شماره گوشی های همراه)، صرفا گوشی‌هایی که از طرق قانونی به کشور وارد شده‌اند در شبکه اپراتور ایران فعال خواهند شد. کارشناسان با تأکید بر تأثیر‌گذاری طرح رجیستری بر جلوگیری از قاچاق تلفن همراه اعتقاد دارند که یکی از بهترین اقدامات دولت در طی چندین سال گذشته رجیستری بوده است و اینکه گوشی‌هایی که به صورت غیر قانونی به کشور وارد شوند، رجیستر نخواهند شد.

واردکنندگان گوشی بر این عقیده هستند که طرح رجیستری موبایل از نظر شفاف‌سازی بازار موبایل عملکردی موفقیت‌آمیز داشته است. تا قبل از به اجرا درآمدن طرح رجیستری، ۹۸ درصد بازار موبایل از طریق غیر قانونی تأمین می‌شد، اما در حال حاضر ۱۰۰ درصد موبایل‌ها به صورت قانونی به کشور وارد می‌شوند. بنابراین امروزه هیچ شخصی قادر نخواهد بود که حتی یک موبایل قاچاق به کشور وارد کند و از آن بهره ببرد و هم اکنون میزان قاچاق گوشی به صفر رسیده است.

همچنین به تعداد مکرر گفته شده است که چیزی تحت عنوان هزینه رجیستری وجود ندارد. به واسطه اجرایی شدن طرح رجیستری، در واقع از قاچاق کالا جلوگیری شد و به همین دلیل موبایل از طرق قانونی به کشور وارد می‌شود که طبیعتا باید سود بازرگانی، حقوق گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده برای کالا پرداخت شود. مجموع هزینه‌های مذکور، هزینه‌ای است که تمامی کالاهای وارداتی پرداخت می‌نمایند. این در حالی است که اکثر کاربران موبایل فکر می‌کنند که هزینه‌ای برای رجیستری تلفن همراه اخذ شده است.

افزایش تعداد گوشی های سرقتی به دنبال گران شدن آن

به دنبال بحران‌های ارزی به وجود آمده در دو سال اخیر، قیمت گوشی نیز افزایش پیدا کرده است. از طرف دیگر سرقت موبایل همواره وجود داشته، اما با بالا رفتن قیمت گوشی، مشکل کاربران موبایل از قبل بیشتر شده است؛ زیرا با این وجود که سرقت گوشی به تنهایی به افراد ضرر و زیان وارد می‌کرد، اما در حال حاضر خرید دوباره گوشی‌ها که قیمتشان چند برابر شده است به این دردسرها اضافه شده است، زیرا باید با چند برابر قیمت همان گوشی‌ را خریداری نمایند.

یکی از اهداف فرعی طرح رجیستری بعد از جلوگیری از قاچاق، جلوگیری از سرقت گوشی و ردیابی گوشی‌ های سرقتی بود، زیرا گرچه خرید گوشی‌های دست دوم کاری رایج محسوب می‌شود، اما به واسطه اجرایی شدن طرح رجیستری و لزوم ثبت شماره موبایل، چنانچه شخصی قصد آن را داشته باشد که گوشی خود را به فروش برساند یا به شخص دیگری انتقال دهد، باید حتما فرآیند انتقال مالکیت را انجام دهد. در غیر این صورت بعد از گذشت مدتی، موبایل برای سیم کارت تازه‌ای که در آن قرار گرفته غیر فعال خواهد شد. بنابراین گوشی‌ های سرقتی در شرایط این چنینی بلا‌استفاده خواهند شد.

علاوه بر این که با اجرایی شدن طرح رجیستری گوشی دزدیده شده بلا‌استفاده می‌شود، مسئله دیگر بازیابی گوشی برای مالک آن خواهد بود.

مسئولان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در خصوص روند پیدایش گوشی با اجرای طرح رجیستری عنوان کرده بودند که تلفن‌های همراه به شکل زوج شماره سیم کارت و شماره IMEI به شکل یکتا در سامانه ثبت می‌شوند. چنانچه تلفن همراه به سرقت رفت، می‌توان از طریق این زوج آن را ردیابی نمود و نیز از فعالیت این گوشی‌ها در سامانه‌های کشور جلوگیری کرد که این موضوع از مزایای غیر مستقیم طرح رجیستری به شمار می‌رود.

بلا‌استفاده شدن گوشی های سرقتی در شبکه داخل کشور

این درحالی است که حسین فلاح جوشقانی رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در ارتباط با امکان به سرقت رفتن گوشی حتی با وجود طرح رجیستری بیان کرده بود که اطلاعاتی که ما به آن‌ها دست پیدا کردیم، معمولا مربوط به آخرین موقعیتی است که گوشی در شبکه روشن بوده و فقط لازم است که اطلاعات گوشی به سرقت رفته را اعلام کنند که آنگاه وارد لیست سیاه می‌شود و دیگر در شبکه کار نمی‌کند.

با این وجود، معمولا وقتی که گوشی را می‌دزدند، برای جلوگیری از رهگیری موبایل آن را روشن نمی‌کنند، مگر آن‌که گوشی را اوراق کرده و برای تجهیزات جانبی آن مثل ال‌سی‌دی آن را مورد استفاده قرار دهند. همچنین گرچه یکی از علل افزایش به سرقت رفتن گوشی، به دست آوردن قطعات مورد نیاز برای تعمیر گوشی‌های خراب است، اما چند وقت قبل خبر گوشی‌های دزدیده شده از کشورهای همسایه منتشر شده بود. به این ترتیب این گوشی‌ها بعد از به سرقت رفتن، از مرز عبور کرده و در کشورهای همسایه فروخته می‌شوند.

بنابراین گرچه به نظر می‌رسد هدف اصلی طرح رجیستری که جلوگیری از قاچاق گوشی‌های همراه و سامان‌دهی این بازار بوده محقق شده است، اما پایین آمدن میزان سرقت گوشی و کمک به ردیابی افرادی که موبایل آن‌ها سرقت شده، اتفاق نیفتاده است.