بر اساس جدیدترین اظهارت مسئولان، با رفع فیلتر یوتیوب و عده دیگری از سایتها برای استفاده طبقات خاصی از جامعه موافقت شده است.
مسئله وی پی ان قانونی و دسترسی گروه خاصی از کاربران به سایت های فیلتر شده، در روزهای اخیر مجددا مطرح شده است و عدهای از مسئولان از رفع فیلتر یوتیوب و تعدادی از سایتهای دیگر برای گروههای خاص خبر میدهند.
مسئله وی پی ان قانونی از سال 1391 مطرح شد و بعد از آن مسئولان در مقاطع زمانی مختلفی به آن پرداختند؛ اما به دلایل متعددی مانند عدم تمایل شرکتها و مشکلات اقتصادی نتیجهای را در بر نداشت و البته تا به امروز این مسئله به صورت مقطعی و هر چند سال یک بار مطرح شد، اما نتیجهای را در بر نداشته است.
بر اساس اظهارات مسئولان، مقصود از به اجرا درآوردن طرح وی پی ان قانونی، برنامهریزی برای دسترسی افراد مختلف باتوجه به شرایط شغلی و اجتماعیشان به اینترنت بدون فیلتر است. برای نمونه بر اساس این طرح، پزشکان، خبرنگاران، اساتید دانشگاهی و اقشار مختلف جامعه میتوانند دسترسیهای خاص خود را به اینترنت داشته باشند؛ دسترسیهایی که با آنچه در دسترس کودک قرار میگیرد متفاوت است.
هماکنون تعداد کثیری از سایتهای علمی و آموزشی مانند یوتیوب و پیام رسانها و شبکه های اجتماعی دیگر به دستور قضایی یا تصمیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه فیلتر شدهاند. از سوی دیگر گرچه اینترنت بدون هیچگونه پالایش و فیلتر، از مواردی است که هیچکدام از مسئولان آن را نپذیرفته و هر یک خواستار نوعی نظارت بر محتواهای اینترنتی بودهاند، اما میزان این نظارت و درخواست برای فیلتر کردن فضا برای کاربران، بسته به نظر هر کدام از مسئولان متفاوت بوده است.
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال 1398 در ارتباط با وظایف قانونی وزارت ارتباطات در احراز هویت افراد در اینترنت عنوان کرده بود این که سؤال میکنند که چرا وزارت ارتباطات فیلترشکن را نمیبندد، در حیطه اختیارات وزارت ارتباطات نیست. تصور کنید فردا صبح از خواب بیدار شوید و مشاهده کنید که تمام فیلترشکنها مسدود شدهاند و با وجود چنین شرایطی استاد دانشگاهی که به دنبال مطالب علمی میگردد، تاجری که قصد دارد تا تحریمها را دور بزند و حساب بانکیاش را متصل کند و همچنین توسعه دهندگان نرمافزار با مشکل روبهرو میشوند. این امکان وجود ندارد که سطح دسترسی دانشجو و خبرنگار و استاد و تاجر با سطح دسترسی یک کودک 8 و 9 ساله یکسان باشد.
مدیریت وی پی ان برای ارائه خدمات اینترنتی خاص به گروههای خاص
بعد از آن سید ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی در خصوص شرایط دریافت وی پی ان قانونی بیان کرد که سازمانهای خاص با توجه به فعالیتشان و نیاز به امنیت و انتها به انتها بودن، نیاز دارند که از وی پی ان استفاده نمایند؛ مانند بانکها، سازمانهای دولتی و سفارتخانهها. از یک طرف در برخی از حوزهها شاهد تحریمها گسترده سایتها و اپلیکیشنهای آمریکایی هستیم و لازم است که برای کسبوکارهایی که از این اپلیکیشنها بهرهمیگیرند، وی پی ان صادر شود. به همین علت آئین نامهای در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در دست تدوین است و امید داریم که مسئله استفاده از وی پی ان در ایران ساماندهی شود.
در آخرین تصمیمگیریها برای دسترسی طبقهبندی شده کاربران به اینترنت، مسئولان تصمیم گرفتهاند دسترسیهای مختلفی را در اختیار افراد مختلف قرار دهند. در همین راستا مدتی قبل دبیر شورای عالی فضای مجازی در ارتباط با طبقهبندی کاربران فضای مجازی اظهار کرد که این برنامه کاری میان وزارت ارتباطات و معاونت فضای مجازی دادستانی و کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه است، قرار است که پروژه مذکور تحت عنوان مدیریت وی پی ان و مدیریت اینترنت کشور و به منظور رفع نیازهای اینترنتی طبقات مختلف مانند دانشگاهیان، خبرنگاران و پزشکان به انجام برسد.
رفع فیلتر یوتیوب برای گروههای خاص
در حالی که امروز مسئله دسترسی کاربران مختلف به اینترنت و سایتهای مسدود شده از جمله یوتیوب مجددا مطرح شده است، محمد جعفر منتظری دادستان کل کشور در خصوص رفع فیلتر یوتیوب برای گروههای خاص مانند خبرنگاران و دانشجویان اظهار کرده است که بحث فیلترینگ و رفع فیلتر یوتیوب و چند سایت دیگر در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه به تصویب رسیده است. البته این مسئله چندین ماه است که به تصویب رسیده و دستگاهها حسب مورد هر یک باید نیازهای خودشان را اعلام نمایند تا پس از آن که نیازشان در اختیار کارگروه قرار گرفت، در دبیرخانه تدابیر لازم اندیشیده شود. بنابراین آمادگیهای لازم وجود داشته، پیگیریها صورت گرفته و پیرو به وزارت خانهها و دستگاههای مربوطه زده شده تا کار به انجام برسد. اکنون مقدمات کار فراهم شده، اما دستگاهها در انجام کار تأخیر کردهاند.
گرچه موضوع وی پی ان قانونی و دسترسی طبقهبندیشده کاربران به محتوای اینترنت مسئله تازهای نیست، اما به نظر میرسد که امروز به فاز جدیدتری وارد شده است. هرچند جزئیات این طرح هنوز به طور رسمی اعلام نشده و این که کدام گروهها خاص میتوانند از محتوای اینترنت بدون پالایش استفاده نمایند یا کدام سایتها برای این کارگروه رفع فیلتر میشوند و البته این که صلاحیت این کارگروه به چه نحوی بررسی میشود، از سوالختی طرح شده برای کاربران فضای مجازی است.