تا به امروز نزدیک به 12 میلیون ایرانی به بازار ارزهای دیجیتال وارد شدهاند. هدف آنها از ورود به این بازار حفظ ارزش پولشان بوده است.
طی نشستی که در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد، کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال و کمیسیون بازار پول و سرمایه شرایط کنونی ارزهای دیجیتال در ایران را مورد بررسی قرار دادند. اکثر حاضران در این جلسه مخالف سیاستهای سلبی دولت بودند و معتقد بودند که دولت باید با توجه به سرمایهگذاری تعداد زیادی از مردم در بازار ارزهای دیجیتال ضمت پذیرش ماهیت این ارزها به ایفا کردن نقش رگولاتوری بپردازد. علاوه بر طرفین مذکور، تعدادی از نمایندگان بانک مرکزی نیز در این نشست حاضر بودند و عنوان کردند که هماکنون در کشور همه در خصوص رمزارزها مثبت فکر نمیکنند و تفاوت دید وجود دارد و این موضوع برای دولت نگرانیهایی را در پی داشته است.
طی این نشست، فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با اشاره به علاقهمندی مردم به سرمایهگذاری در بازار ارزهای دیجیتال عنوان کرد که تورم و بیثباتی اقتصاد کشور باعث شده است که مردم بدون کسب آگاهی در بازارهای مختلف سرمایهگذاری کنند و باید به منظور مدیریت این رفتارهای عجولانه تدابیری از سوی مسئولان اتخاذ شود.
وی در ادامه عنوان کرد که تا قبل از این نیز مردم در بازار سکه و ارز، مؤسسههای مالی غیر مجاز و شرکتهای هرمی به منظور این که پول آنها کم ارزش نشود سرمایهگذاری میکردند. هماکنون بازار ارزهای دیجیتال مبهم است و خیلی قابل کنترل نیست. همچنین مردم به علت شرایط تحریمی کشور از سرمایهگذاریهای بلند مدت اجتناب میکنند.
مستوفی در ادامه با اشاره به این که سرمایهگذاری ناآگاهانه در بازار ارزهای دیجیتال بسیار خطرناک است و صرافان ارزهای دیجیتال در ماههای گذشته با مشکلات زیادی موجه شدهاند، به منظور مدیریت صحیح این بازار سه طرح را پیشنهاد کرد.
پیشنهادهای مستوفی برای مدیریت بازار ارزهای دیجیتال
1- بانک مرکزی به معرفی صرافیهای دارای مجوز به منظور خرید و فروش رمزارزها بپردازد.
2- همچنین دولت مردم را تشویق کند که از طریق صندوقهای ETF در بازار ارزهای دیجیتال سرمایهگذاری کنند.
3- اتاق تهران باید به منظور آگاه کردن مردم از رمزارزها دورههای آموزشی را برگزار کند.
ورود 12 میلیون ایرانی به بازار ارزهای دیجیتال
فرزین فردیس، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی و تحول دیجیتال اتاق تهران در ادامه این نشست با ارائه گزارشی در ارتباط با رمزارزها عنوان کرد که بازار ارزهای دیجیتال تا تاریخ 18 اردیبهشت سال جاری (8 می سال 2021) ارزشی برابر با 2460 میلیارد دلار را تجربه کرده است و بازار بیت کوین در مدت مشابه ارزشی برابر با 110 میلیارد دلار داشته است. همچنین تا تاریخ 26 فروردین سال جاری (15 آوریل سال 2021) 4701 رمزارز در صرافیهای معتبر جهان پذیرش و لیست شدهاند. این در حالی است که تا سال 2013 تنها 66 عدد رمزارز وجود داشته است.
وی در ادامه به این موضوع که بازیگران و ذینفعان یک سیستم مالی دولت، کسبکارها و مردم هستند اشاره کرد و افزود مانند تمام بازارهای دیگر در بازار رمزارزها نیز مردم پیشرو هستند. شرکت مشاوره ایلیا به تازگی 5600 نفر از افراد 18 تا 65 ساله را مورد بررسی قرار داده است. در جریان این تحقیق 31 درصد از افراد مدعی شدهاند که هماکنون دارای رمزارز هستند. 63 درصد از افراد عنوان کردهاند که تا به امروز به بازار رمزارز وارد نشدهاند و 6 درصد نیز مدعی شدهاند که در گذشته صاحب رمزارز بودهاند.
بنا بر اعلام فرزین فردیس 62 درصد از خریداران رمزارز طی 6 ماه گذشته به این بازار ورود پیدا کردهاند و حجم مبادله تا پایان اسفند سال جاری چیزی حدود 5 تا 10 هزار میلیارد تومان بوده است.
هدف مردم از ورود به بازار ارزهای دیجیتال
طبق گفته مؤسسه مشاوره مدیریت ایلیا، 77 درصد از افرادی که صاحب رمزارز هستند برای این که از ارزش پولشان کاسته نشود به این بازار ورود پیدا کردهاند، 15 درصد از دارندگان رمزارز نیز شغل اصلیشان خرید و فروش ارز دیجیتال است، 3 درصد از صاحبان رمز ارز نیز برای این که سرگرم شوند و در مورد ارز دیجیتال اطلاعات کسب کنند به این بازار وارد شدهاند، یک درصد از افراد دارای رمز ارز به منظور پرداخت و خرید و یک درصد دیگر نیز برای جابهجایی بینالمللی پول به این بازار وارد شدهاند.
در ادامه این گزارش آمده است که 88 درصد از کسبوکارها به واسطه پلتفرم خرید و فروش آنلاین صاحب رمزارز شدهاند، 5 درصد نیز از طریق صرافی فیزیکی رمزارز به دست آوردهاند، 4 درصد به واسطه استخراج صاحب رمزارز شدهاند، 2 درصد رمزارزهای خود را از اقوام و دوستان دریافت کردهاند و یک درصد هم با فروش محصولات و ارائه خدمات صاحب ارز دیجیتال شدهاند.
فردیس در ادامه به خارج شدن 50 میلیون دلار سرمایه از پلتفرمهای بومی به دلیل نامه شاپرک به شرکتهای پرداختیار طی 90 ساعت اشاره کرد و گفت که مطابق با تحقیقات انجام شده معلوم میشود که صرافیهای داخلی هماکنون دارای 2.5 میلیون حساب کاربری رمزارز هستند که با محاسبه کارکرد چهار یا پنج به یک، نزدیک به 12 میلیون ایرانی صاحب رمزارز هستند. طبق گفته فردیس، اصلیترین نگرانی کسبوکارها و مردم در ارتباط با ارزهای دیجیتال عدم امنیت و کلاهبرداری، ملاحظات شرعی، عدم پشتوانه شفاف، نوسانات زیاد ارزش و عدم امنیت و کلاهبرداری است.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که دولت هماکنون انکار میکند و در آینده حسرت میخورد، به دولت تعدادی پیشنهاد ارائه کرد که برای نمونهای از آنها میتوان به ایجاد یک ساختار فنی و حقوقی همانند شاپرک یا شتاب، ایجاد پروتکلهای قضائی مربوطه، ایجاد حس آرامش در فضای عمومی جامعه به منظور بهرهگیری از ارزهای دیجیتال، به رسمیت شناختن داراییهای دیجیتال در ایران، ایجاد آگاهی و آموزش زیربنایی و تقویت و تسریع رگولاتوری حوزه فناوری بلاکچین و رمزارز با رویکرد سندباکس اشاره کرد.
مهدی معصومی اصفهانی، عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران در ادامه این نشست با اشاره به کوششهای کمیسیون بازار پول و سرمایه در دوره قبلی هیات نمایندگان به منظور رسمیت بخشیدن به رمزارزها عنوان کرد که در آن زمان به وزارت صمت پیشنهاد شد برای گشایش در ال سی در کنار ارزهای دیگر از یکی از ارزهای دیجیتالی نیز استفاده شود؛ اما این وزارت به پیشنهاد مذکور بیتوجهی کرد. اکنون که چین قصد انجام مبادلات خود با ارزهای دیجیتال را دارد، ایران نیز میتواند از این فرصت نهایت استفاده را ببرد.
رضا قربانی، رئیس کمیسیون فین تک سازمان نظام صنفی رایانهای استان تهران در ادامه این نشست با اشاره به این که اصلیترین چالشهای ارزهای دیجیتال در حال حاضر فقدان قانون و نظارت و رگولاتوری است عنوان کرد تنها کاری که رگولاتور در سالهای قبل در این حوزه انجام داده است هشدار دادن بوده است. هماکنون مردم با پیشی گرفتن از رگولاتور در حال ورود به بازار ارزهای دیجیتال هستند و رمزارزها ابزار پولشویی محسوب نمیشوند، چرا که به روشنی قابل ردیابی هستند.
رضا طبیب زاده نیز با اشاره به تأثیر رمزارزها در ایجاد تحول، از کمیسیون درخواست کرد که نقاط ضعف و قوت را مورد بررسی قرار داده و مطالعات تکمیلی را انجام دهد.
آیا کشور میتواند پذیرای زیانهای ناشی از رمزارزها باشد؟
معاون توسعه کانون نهادهای سرمایهگذاری ایران طی نشست مذکور به این موضوع که به رسمیت شناختن بیت کوین به وسیله یکی از مقامات دولت میتواند خطراتی را در پی داشته باشد اشاره کرد و پرسید درصورت تأیید بیت کوین و استفاده از آن در صندوق سرمایهگذاری، بورس و کارگزاری دیجیتال، چنانچه این رمزارز با سقوط همراه شود چه کسی مسئول است و آیا کشور میتواند پذیرای ضرر و زیان ناشی از این سقوط باشد؟
نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با اشاره به این که لازم است تا خرید و فروش ارزهای دیجیتال به منظور عدم ورود ضرر به سرمایهگذاران قانونمند شود عنوان کرد که اکنون ایران در مواجهه با یک پدیده جدید است و باید سیاستگذاران حالت انفعال را کنار بگذارند، زیرا این انفعال باعث ورود ضرر به سرمایهگذاران میشود.
یکی از اعضای کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران نیز به این موضوع که بخش وسیعی از حاکمیت به رمزارزها به چشم یک اتاق تاریک نگاه میکنند اشاره کرد و گفت هماکنون مسئله رمزارزها در حوزه فناوری به یک موضوع عادی تبدیل شده است و باید حوزههای دیگر نیز پذیرای ارزهای دیجیتال باشند. در شرایط کنونی جامعه باید مردم آموزشهایی را به منظور توسعه رمزارزها ببینند. اصلیترین مشکل موجود این است که در کشور تصمیمهایی مطابق با استثنائات و تخلفات اتخاذ میشود و شایسته نیست که در مسئله رمزارزها نیز شاهد کلاهبرداری باشیم. به همین دلیل باید دولت سیاستگذاریهای سلبی در حوزه ارزهای دیجیتال را کنار بگذارد.
حسن سامانی پور، نماینده بخش ارزی بانک مرکزی در نشست مذکور اظهار کرد بر اساس طرحی که دولت در سی مهر سال 1399 به تصویب رساند میتوان از ارزهای دیجیتال دسته اول به منظور واردات بهره برد. البته این مصوبه زمانی به اجرا میرسد که موانع موجود از پیش پا برداشته شوند. بانک مرکزی قصد دارد که به تدوین و ابلاغ دستورالعملی در این زمینه بپردازد. دولت در حال حاضر از بابت ارزهای دیجیتالی نگرانیهایی دارد و هرکس که خیر و صلاح کشور را میخواهد باید این دغدغهها را درک کند.
دبیر انجمن فین تک در ادامه این نشست عنوان کرد که دیگر روشهای سلبی کارآمد نیستند و به همین خاطر دولت نیز به دنبال همکاری است. وی همچنین با اشاره به رونمایی بعضی از کشورها از رمزارزها با حمایت بانک مرکزی بیان کرد ایران هم در سال 1397 یک ارز دیجیتالی را معرفی کرد، اما این رمزارز تا به امروز هیچ خروجی نداشته است. تعدادی از تشکلهای بخش خصوصی به تازگی یک سند پیشنهادی را در ارتباط با مدیریت ارزهای دیجیتال به کمیسیون اقتصادی دولت ارائه کردند که تا الان تکلیف این سند روشن نشده است. هماکنون تفکرات جامعه در مورد ارزهای دیجیتالی خیلی مثبت نیست، چرا که از یک طرف قوه قضائیه تبلیغاتی را علیه این ارزها انجام داده و از سوی دیگر نیز وزارت نیرو قیمت برق را به طور چشمگیری افزایش داده است. در صورتی کشور میتواند از رمزارزها سود ببرد که دولت از روشهای سلبی دست بردارد.
معاون اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی طی این نشست عنوان کرد که خرید و فروش رمزارزها برای مردم در حال حاضر بسیار خطرناک شده و لازم است که این شرایط تغییر کند. زاویه دید افراد در کشور نسبت به ارزهای دیجیتال بسیار متفاوت است، به طوری که عدهای مخالف سرسخت آن هستند و بخشی دیگر به شدت از آن حمایت میکنند. وی در ادامه با اشاره به برگزاری جلساتی در خصوص سند پیشنهادی بخش خصوصی بیان کرد که خرید و فروش رمزارزها آنقدر ریسکی است که بخش خصوصی قادر به پذیرش آن نیست.
در ادامه افراد دیگری که در نشست حاضر بودند نیز نظرات خود را ارائه کردند و در پایان تصمیم گرفته شد که به منظور رسیدن به یک اتفاق نظر در ارتباط با رمزارزها، این نشست همچنان ادامه یابد و متوقف نشود.