از زامبیلند و قطار بوسان تا 28 روز بعد و طلوع مردگان، در ادامه میتوانید با بهترین فیلم های زامبی محور تاریخ آشنایی پیدا کنید.
در این مقاله، به معرفی تعدادی از بهترین فیلم های زامبی محور تاریخ پرداختهایم؛ آثاری که مردگان را زنده کردهاند تا یک تجربهی هیجان انگیز و متفاوت سینمایی ارائه دهند.
ژانر «زامبی» برای تبدیل شدن به یکی از محبوبترین ژانرهای سینمایی، مسیر شگفت انگیزی را طی کرده است. در گذشته، آثار زامبی محور به ندرت ساخته میشدند و در میان مخاطبان عام هم پرطرفدار نبودند. اما شرایط زمانی تغییر پیدا کرد که جرج رومرو (George A. Romero) از راه رسید. رومرو اگرچه مخترع ایدهی زامبیها نیست اما آن را بازتعریف کرد و چیزی که تقریبا در تمامی فیلمهای زامبی محور 50 سال گذشته مشاهده کردهایم، ناشی از همان برداشتی است که این کارگردان در سال 1968 با فیلم شب مردگان زنده (Night of the Living Dead) ارائه داد.
او در آثار بعدیاش، ژانر زامبی را بارها و بارها بهبود بخشید و به جای تکرار گذشته، آثار نوآورانه و شاخصی عرضه کرد که بسیاری از آنها در تاریخ سینما ماندگار شدهاند.
در همین دوران، کارگردان برجستهی سینمای ترسناک ایتالیا، لوچو فولچی (Lucio Fulci) نیز به ایدهی زامبیها علاقهمند شد و چند اثر منحصربهفرد به سبک خودش تولید کرد. ابتدا با زامبی 2 (Zombi 2) و سپس با سهگانهی عجیب و تجربی دروازههای جهنم (Gates of Hell). در ادامه، فیلمسازانی همچون استوارت گوردون (Stuart Gordon)، فرد دکر (Fred Dekker) و دان اوبانون (Dan O’Bannon) نیز تلاش کردند تا چاشنیهای تازهای به این ژانر اضافه کنند.
فیلم های زامبی محور انقلابی برپا کردند و تقریبا همهی سینمادوستان از آنها صحبت میکردند اما خیلی زود، این دوره به پایان رسید و زامبیها یک بار دیگر به حاشیه رفتند. به جز مجموعههای شناخته شده (همانند بازگشت مردگان زنده)، فیلمهای کوچک مستقل با بودجههای پایین و بعضی از آثار متفاوت (همانند مختعطیل)، مردگان دیگر بر روی زمین قدم نمیزدند و خبری از آنها نبود.
اما با آغاز هزارهی جدید، زامبیها یک بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفتند. ابتدا با «28 روز بعد» به کارگردانی دنی بویل، سپس با اقتباسهای سینمایی مجموعه رزیدنت اویل و بازسازی قابل قبول «طلوع مردگان» توسط زک اسنایدر. این فیلمها نه تنها بودجهی مناسبی داشتند، بلکه به صورت گسترده اکران شدند و به فروش خوبی هم رسیدند. در سوی دیگر، فیلمهای مستقل و کوچک هم حرفهای زیادی برای گفتن داشتند و داستانهای تازهای را روایت میکردند که تا پیش از این، در این ژانر به آنها پرداخته نشده بود. این آثار برخلاف گذشته، سطحی و درجه دو جلوه نمیکردند.
در ادامه، شان مردگان (Shaun of the Dead) از راه رسید که یک بار دیگر این ژانر را دستخوش تغییر کرد و در واقع نامهی عاشقانهی ادگار رایت به عناوین زامبی محور کلاسیک بود. یک سال بعد، رومرو پس از سه دهه، به ژانر زامبی بازگشت و سرزمین مردگان (Land of the Dead) را عرضه کرد. اگر پدر زامبیها بازگشته بود، پس بدیهی به نظر میرسید که این ژانر به اوج گرفتن ادامه دهد.
در ادامه، آثار متعددی ساخته شدند که اکثر آنها ارزش تماشا کردن داشتند؛ حتی برای کسانی که چندان به مقولهی زامبیها علاقهمند نبودند، از زامبیلند و پارانورمن، تا آرئیسی (Rec) و طایفه (The Horde). در سالهای اخیر، توسعهی آثار زامبی محور کمی کاهش پیدا کرده و آنها را بیشتر میتوانید در میان آثار کم خرج و مستقل پیدا کنید. آیا دورهی زامبیها همانند آثار وسترن تمام شده است؟
بهترین فیلم های زامبی محور دهههای اخیر
زمانی که سریال واکینگ دد (Walking Dead) در سال 2010 به یک پدیده تبدیل شد، به نظر میرسید که این ژانر در سینما هم بتواند موفقیتهای گذشتهاش را تکرار کند اما این اتفاق رخ نداد. شاید به این دلیل که با واکینگ دد، دیگر کسی به فیلمهای زامبی محور نیازی نداشت. اما در سالهای اخیر، حتی مخاطبان این سریال نیز کاهش پیدا کرده است. ژانر زامبی شاید هرگز به شکوه سابقاش بازنگردد اما با توجه به فراز و فرودی که در دهههای اخیر تجربه کرده، میتوان انتظار داشت که باز هم در سالهای آینده بتواند موفق ظاهر شود.
به دلیل محدودیت، امکان پذیر نبود که تمامی آثار شاخص زامبی محور را در این فهرست قرار دهیم، بنابراین اگر فیلم محبوب شما در لیست زیر وجود نداشت، بدین معنا نیست که کیفیت پایینتری دارد.
– فیلم Zombieland
- سال اکران: 2009
اولین ساختهی روبن فلیشر (Rueben Fleischer) که جسی آیزنبرگ، وودی هارلسون، ابیگیل برسلین و اما استون در آن به ایفای نقش میپردازند. زامبیها جهان را به تسخیر خود درآوردهاند و گروهی از نجات یافتگان، سفر خطرناکی را آغاز میکنند تا بتوانند به یک پناهگاه مناسب برسند.
«زامبیلند» دیدگاههای بامزهای نسبت به آخرالزمانِ زامبیها دارد و توانسته چالشهای زندگی در چنین دنیایی را به شکل طنز به تصویر بکشد. برگ برندهی اثر، فیلمنامهی آن است که توسط نویسندگان سری فیلمهای ددپول نوشته شده و مطابق انتظار، سکانسهای مضحکِ دیوانهواری دارد. زامبیلند شاید ترسناک نباشد اما علاقهمندان به فیلم های زامبی محور را راضی میکند.
– فیلم 28 Days Later
- سال اکران: 2002
تعدادی از فعالان محیط زیست به یک آزمایشگاه حیوانات حمله میکنند تا شامپانزههایی که آنجا برای تحقیقات استفاده میشوند را نجات دهند. دانشمندانی که آنجا حاضر هستند، به فعالان هشدار میدهند که شامپانزهها به یک ویروس واگیردارِ خطرناک مبتلا شدهاند و نباید از قرنطینه خارج شوند اما کسی اهمیتی نمیدهد و این حیوانات آزاد میشوند. بیست و هشت روز پس از این اتفاق، مردی به نام «جیم» از کما بیدار میشود و متوجه میشود که اکثر انسانها به یک نوع زامبی تبدیل شدهاند و فقط تعداد محدودی زنده ماندهاند.
«28 روز بعد» به دلایل مختلف ارزش تماشا کردن دارد؛ این اثر نه تنها پایه گذار موج جدیدی از فیلمهای زامبی محور بود، بلکه اولین اثر بدنه اصلی سینمایی است که از ابتدا تا انتها، به صورت دیجیتالی فیلمبرداری شده. این فیلم دیدنی و منحصربهفرد، یک دنبالهی قابل قبول هم دارد (28 هفته بعد) و معمولا از آن به عنوان یکی از بهترین فیلمهای بریتانیایی تاریخ نام برده میشود.
– فیلم One Cut of the Dead
- سال اکران: 2017
«یک برش از مردگان» از آن آثاری است که در نگاه اول مضحک و معمولی به نظر میرسد اما در انتها و زمانی که فیلم به پایان رسید، احتمالا سازندگاناش را تشویق میکنید. داستان در رابطه با یک تیم فیلمسازی است که مشغول ساختن یک فیلم زامبیمحور کوچک هستند و ناگهان زامبیهای واقعی به آنها حمله میکنند!
این فیلم یک برداشت بلند 37 دقیقهای هم دارد که به تنهایی ارزش تماشای فیلم را بالا برده است. یک برش از مردگان با بودجه ناچیز 25 هزار دلاری ساخته شد و در نهایت به فروش 31 میلیون دلاری رسید؛ علت موفقیتهای اثر را پس از تماشا کردن آن متوجه خواهید شد.
– انیمیشن ParaNorman
- سال اکران: 2012
کمتر پیش میآید که زامبیها را در دنیای انیمیشنها مشاهده کنیم (آن هم از نوع استاپ موشن) و شاید به همین دلیل است که «پارانورمن» اثر ویژهای برای زامبیدوستان به حساب میآید.
داستان دررابطه با نوجوانی به نام نورمن است که توانایی صحبت کردن با ارواح را دارد و زمانی که شهرش در تسخیر زامبیها قرار میگیرد، همراه با دوستاناش برای مبارزه برمیخیزد. پارانورمن مشابه آثار کلاسیک جرج رومرو، پیامهای زیادی برای مخاطب دارد و یک نقد اجتماعی هم محسوب میشود.
– فیلم Planet Terror
- سال اکران: 2007
اکثر فیلمهای زامبی محور قرن بیست و یکم، تلاش کردهاند تا عمیق باشند و از آن سطحی بودن آثار کلاسیک فاصله بگیرند اما «سیاره وحشت» مسیر متفاوتی را رفته و همانند آثار کلاسیک، کاملا بیمغز، پاپ کورنی و دیوانهوار ساخته شده است.
سیاره وحشت از هر نظر سطحی جلوه میکند و هدف اصلی کارگردان آن، رابرت رودریگز نیز همین بوده است. اگر بدون شناخت قبلی، سکانسهایی از این فیلم را برای شما پخش کنند، احتمالا فکر میکنید برای دهه 60 یا 70 میلادی است و همین مسئله آن را دیدنی کرده است.
– فیلم Train to Busan
- سال اکران: 2016
بالاتر هم اشاره کردیم که زامبیها در یک دههی اخیر، بیشتر در تلوزیون خودنمایی کردهاند تا جاهای دیگر. «قطار بوسان» یکی از آثاری بود که بازگشت سینمایی شکوهمندی را برای این ژانر رقم زد. این فیلم محصول کره جنوبی، داستان قطار سریعالسیری را روایت میکند که از سئول به بوسان میرود و در همین حین، یک آخرالزمان زامبیها آغاز میشود و زندگی مسافران در معرض خطر قرار میگیرد.
قطار بوسان همه چیز دارد، از سکانسهای اکشن نفسگیر تا لحظات دراماتیک و زامبیهای بیرحم. اگر این فیلم را تماشا کردهاید، میتوانید به سراغ نسخهی شبه جزیره (Peninsula) نیز بروید که آن هم یکی از بهترین فیلم های زامبی محور چند سال اخیر است.
– فیلم The Beyond
- سال اکران: 1981
لوچو فولچی با فیلم زامبی 2 نشان داد که اگر در این ژانر بالاتر از جرج رومرو نباشد، پایینتر هم نیست. او آثار درخشانی در این سبک تولید کرده که یکی از آنها «ماوراء» است؛ فیلمی نامتعارف و هیپنوتیزم کننده.
داستان در رابطه با زن جوانی است که یک هتل را به ارث میبرد اما نمیداند که این هتل دقیقا بر روی یکی از دروازههای جهنم بنا شده است! این فیلم ترسناک فراطبیعی احتمالا تا مدتها در ذهن شما باقی خواهد ماند، خصوصا با پایان شوکه کنندهای که دارد.
– فیلم Day of the Dead
- سال اکران: 1985
آخرین قسمت از سهگانهی اصلی «مردگان» که اگرچه به موفقیت دو قسمت پیشین دست نیافت و حتی با انتقاداتی هم رو به رو شد اما میتوان گفت که از دوران خودش جلوتر بود.
رومرو به جای تکرار فرمول موفق سابقاش، در این نسخه هم نوآوری به خرج داد و حتی به سیاست پرداخت و سوالات بنیادین چالش برانگیزی را مطرح کرد. «روز مردگان» هر مشکلی که داشته باشد، از نظر خشونت و هیجان، طرفداران ژانر زامبی را راضی میکند.
– فیلم The Serpent and the Rainbow
- سال اکران: 1988
وقتی یکی از بزرگان سینمای ترسناک یعنی «وس کریون» به ژانر زامبی قدم میگذارد، میتوانید مطمئن باشید که اثر قابل توجهی عرضه خواهد کرد.
«مار و رنگینکمان» اگرچه پیرامون زامبیها جریان دارد اما دغدغهی اصلی کریون، چیزهای دیگری است (فضا، انسانها و تاریخچهی کشور هائیتی) و همین اِلمانها کمک کرده تا با اثر کاملا خاصی رو به رو باشیم.
– فیلم Re-Animator
- سال اکران: 1985
تاکنون عناوین سینمایی زیادی با اقتباس از نوشتههای «اچ. پی. لاوکرافت» ساخته شدهاند اما بسیاری از آنها شاید کیفیت مورد انتظار را نداشته باشند. خوشبختانه «احیاگر» از آن اقتباسهایی است که قابل دفاع از کار در آمده و مخاطب را تا انتها میکشاند.
داستان در رابطه با یک دانشجوی پزشکی است که موفق میشود راهی برای زنده کردن اجساد پیدا کند. این فیلم به خاطر سکانسهای خشونت آمیز، در ابتدا درجه سنی ایکس را دریافت کرد و در نهایت با تعدیل و حذف بعضی از سکانسها، با درجه سنی بزرگسالان (R) در دسترس قرار گرفت.
– فیلم Dawn of the Dead
- سال اکران: 2004
نسخهی بازسازی «طلوع مردگان»، زک اسنایدر را به عنوان یکی از استعدادهای جدید سینما معرفی کرد و اگرچه به اندازهی نسخه اصلی ترسناک نیست اما به حدی تماشایی است که بعضی سکانسهای آن تا مدتها در ذهن شما باقی میماند. شاید جذابترین ویژگی این ساختهی اسنایدر، سرعت بالای زامبیها باشد که استرس زیادی به بیننده وارد میکنند.
کسانی که فیلمهای زامبی محور متعددی تماشا کردهاند، شاید فکر کنند که برای چنین واقعهای آماده هستند اما طلوع مردگان به شما نشان خواهد داد که زندگی در دنیای زامبیها، کار آسانی نیست.
– فیلم The Return of the Living Dead
- سال اکران: 1985
«بازگشت مردگان زنده» معرف این ایده بود که زامبیها مغز میخورند (برخلاف آثار پیشین که آنها را گوشتخوار توصیف کرده بودند) و همچنین اولین فیلمی بود که در آن، زامبیها میدویدند یا صحبت میکردند. فیلم در بخشهای دیگر هم متمایز است، برای مثال زامبیها با شلیک به مغز کشته نمیشوند.
داستان در رابطه با یک انباردار است که همراه با دو کارمند، تعدادی جوان ناشناس و دوست نزدیکاش، از سوی زامبیها مورد هجوم قرار میگیرد و باید راهی برای نجات پیدا کند.
– فیلم Braindead
- سال اکران: 1992
«پیتر جکسون» شاید سری «ارباب حلقهها» را ساخته باشد اما «مخ تعطیل» ضمن اینکه یکی از بهترین فیلم های زامبی محور تاریخ به حساب میآید بلکه شاید به تنهایی کافی باشد تا او را یک فیلمساز افسانهای خطاب کنیم.
داستان در رابطه با مرد جوانی است که همراه با مادرش زندگی میکند و یک روز، موجودی عجیب مادرش را گاز میگیرد و او را تبدیل به یک زامبی میکند. مخ تعطیل از آن آثاری است که تنها جکسون میتوانست آن را اینگونه بسازد و شاید از فیلمسازان دیگر برنمیآمد.
– فیلم Night of the Living Dead
- سال اکران: 1968
«شب مردگان زنده» اولین فیلم زامبی محور است که ارتباط این مردههای متحرک با جادوگری را کنار میگذارد و آنها را به گونهای متفاوت به تصویر میکشد؛ چیزی که در ادامه به یک استاندارد تبدیل شد و اکثر فیلمهای این سبک در پنجاه سال گذشته را تحت تاثیر قرار داده است.
شب مردگان زنده هنوز هم ارزش دیدن دارد و اثری مدرن محسوب میشود، البته نه برای جلوههای ویژه یا بازی خوب بازیگران، بلکه برای محتواهایی که به آنها میپردازد؛ از جمله تعصب نژادی و گرایش به اجرای خودسرانهی عدالت. عجیب است که مضامین فیلم پس از چندین دهه، هنوز هم در جامعهی کنونی قابل لمس هستند.
– فیلم Shaun of the Dead
- سال اکران: 2004
در میان فیلمهایی که در قرن بیستم و یکم، ژانر زامبی را متحول کردهاند، «شان مردگان» میتواند در رأس قرار بگیرد. فیلمی که بالاتر هم اشاره کردیم، نامهی عاشقانهی ادگار رایت به این ژانر است و بدون شک، یکی از بهترین فیلمهای کمدی دو دههی اخیر نیز به حساب آید.
شان مردگان از آن عناوینی است که پس از هر بار تماشای آن، با جزئیات تازهای برخورد میکنید و بیشتر متوجه میشوید که چرا فیلم فوق العادهای محسوب میشود. داستان پیرامون فروشندهای به نام «شان» است که هدف خاصی در زندگی ندارد و کسی احترامی برای او قائل نیست اما آخرالزمان زامبیها از راه میرسد و شرایط را تغییر میدهد.
طرفدار کدام یک از عناوین فهرست بهترین فیلم های زامبی محور هستید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.