در این مطلب میخواهیم نگاهی به زندگی و 5 اختراع نیکولا تسلا فیزیکدان برجسته صرب تبار آمریکایی داشته باشیم. این اختراعات Nikola Tesla برای همیشه جهان را تغییر دادند.
طبیعی است که وقتی به واژه تسلا فکر میکنید، تصاویری از خودروهای الکتریکی و میلیاردرها در ذهنتان بیاید. اما نیکولا تسلا یک مخترع بزرگ بود که نقش مهمی در تاریخ بشر ایفا کرد و زندگی افراد زیادی را تغییر داد. ایلان ماسک نیز شرکت خود را به خاطر همین تسلا نامید. بیایید نگاهی به زندگی نیکولا تسلا و 5 اختراع مهم وی داشته باشیم.
زندگی و زمانه نیکولا تسلا
تسلا که اختراع های بزرگی را در کارنامه دارد، در سال ۱۸۵۶ در بخشی از امپراتوری اتریش که امروزه کرواسی نامیده میشود به دنیا آمد. استاد فیزیک تسلا در مدرسه میتوانست نحوه کار الکتریسیته را ترسیم کند و همین نیز تسلا جوان را به این حوزه علاقهمند کرد. وی پس از فرار از خدمت سربازی در ارتش مجارستان – اتریش، در سال ۱۸۷۵ در دانشگاه صنعتی گراتس ثبت نام کرد.
تسلا در طول دوران دانشجویی عملکرد فوقالعادهای داشت و نمرههای بسیار بالایی را کسب کرد. او حتی در سال اول تحصیلش در هیچ یک از جلسات غیبت نکرد. اما پس از مرگ پدر نیکولا شرایط به سرعت رو به وخامت گذاشت. تسلا دیگر شور و شوق سابق را برای شرکت در کلاسها نداشت و در نهایت نیز تمام شهریه خود را روی قمار باخت.
وی حتی نتوانست در جلسه امتحان حاضر شود و علیرغم شروع امیدوار کننده، هرگز از دانشگاه فارغالتحصیل نشد. در سال ۱۸۸۲، تسلا در شرکت Continental Edison در پاریس شروع به کار کرد. این شرکت به توماس ادیسن مشهور تعلق داشت. کارمندان بالارتبه این شرکت متوجه دانش فوقالعاده تسلا از الکتریسیته شدند و از او خواستند تا روی ساخت نسخههای بهبود یافتهای از دینامها و موتورها کار کند.
پس از ترک شرکت ادیسون، تسلا توانست پتنت مربوط به نسخه بهبود یافتهای از یک ژنراتور DC را به دست آورد. وی این ژنراتور را هنگامی که در کارخانه کانتیننتال بود، ساخته بود. یک اختراع بزرگ دیگر تسلا که در همین زمان انجام شده بود، سیستم روشنایی قوسی نام داشت. او همچنین باعث پیشرفتهای زیادی در حوزه الکتریسیته شد و اولین موتور جریان متناوب را ایجاد کرد.
متاسفانه سرمایه گذاران علاقه چندان زیادی به اختراع های نیکولا تسلا نداشتند و ادیسون نیز تمام تلاش خود را به کار میگرفت تا چنین چیزی رخ ندهد. او در سخنرانیهای عمومی خود اعلام میکرد که جریان متناوب بسیار خطرناک است (در صورتی که اینگونه نبود).
اگرچه زندگی تسلا پر از سختی و ناامیدی بود؛ اما او توانست دستگاههای فوقالعادهای را اختراع کند که برخی از آنها راه را برای رسیدن به فناوریهای مدرن هموار کردند. نیکولا تسلا چه چیزهایی را اختراع کرد؟
موتور جریان متناوب
همانطور که پیشتر گفتیم در واقع این تسلا بود (و نه ادیسون!) که موتور AC را اختراع کرد. در سال ۱۸۸۷ فردی به نام آلفرد اس براون حاضر شد آزمایشگاهی را در اختیار نیکولا قرار دهد و همین نیز باعث شد که وی به این دستاورد فوقالعاده مهم دست پیدا کند.
جریان DC فقط در یک جهت حرکت میکند؛ اما همانطور که از نامش مشخص است، جریان متناوب در بازههای زمانی مشخصی با تغییر جهت و مقدار همراه است. شاید در ظاهر این مسئله کوچک به نظر برسد، ولی در حقیقت جریان متناوب برتریهای زیادی نسبت به جریان DC دارد.
اول از همه اینکه ایجاد و کار با جریان AC بسیار ارزانتر از DC بود و همین نیز برای تامین کنندگان الکتریسیته یک مزیت بزرگ محسوب میشد. دوم اینکه ایجاد جریان متناوب نسبت به جریان مستقیم راحتتر بود. مورد آخر و شاید مهمترین تفاوت این دو فناوری به امکان انتقال جریان متناوب به مسافتهای بسیار طولانیتر در مقایسه با جریان مستقیم مربوط میشود.
همین تفاوت مهم باعث شد که در نهایت میلیونها نفر در سرتاسر دنیا بدون اینکه مجبور باشند نزدیک یک نیروگاه زندگی کنند، از اکتریسیته در خانههایشان بهرهمند شوند.
ادیسون یک تاجر زیرک بود که مرتبا موتور DC خود را تبلیغ میکرد؛ اما نیکولا تسلا خیلی به خوبی نمیتوانست اختراع خود را تبلیغ کند و همین نیز باعث شده که امروزه بسیاری از افراد فکر کنند موتور AC در واقع اختراع ادیسون بوده است. این در حالی است که این دستاورد مهم تسلا هر روز در سرتاسر جهان استفاده میشود.
کویل تسلا
احتمالا با یک کویل معروف که شبیه رعد و برق رگههای بنفش و آبی را از خود به بیرون پرتاب میکند، آشنا هستید. این اختراع عجیب محصول ذهن نیکولا تسلا بود. در سال ۱۸۹۱ و تنها چند سال پس از توسعه موتور AC، تسلا کویل معروف خود را که با نام مدار مبدل رزونانس نیز شناخته میشود، ساخت. تسلا میخواست الکتریسیته را بدون نیاز به شبکه برق یا هزاران سیم مختلف در دسترس کل دنیا قرار دهد.
این فیزیکدان برجسته آزمایشهای زیادی را در رابطه با الکتریسیته انجام داد که البته در برخی از آنها خیلی هم ایمنی رعایت نشده بود. در این میان سیم پیچ تسلا از مواردی بود که ساختش کمی هراس انگیز بود. برای راهاندازی کویل تسلا به ولتاژ بسیار بالایی نیاز بود و دست زدن به آن در هنگام کار میتوانست بسیار خطرناک باشد.
هرچند که مکانیزم ایجاد شده توسط تسلا واقعا میتوانست الکتریسیته را ایجاد کرده و به صورت بی سیم انتقال دهد، ولی امروزه شاهد استفاده تجاری از آن نیستیم. دلیل این اتفاق چیست؟
اول از همه اینکه مقدار قابل توجهی از الکتریسیته ایجاد شده توسط سیم پیچ تسلا در فضا منتشر میشود و عملا هدر میرود. دوم اینکه در هنگام استفاده از این فناوری نمیتوان متوجه شد که هر کاربر چه میزان الکتریسیته مصرف کرده است و همین نیز صدور قبض را با مشکل مواجه میکند. عدم استفاده از این سیم پیچ دلایل دیگری هم داشت؛ اما این دو دلیل بیش از بقیه سبب شدند که امروزه شاهد استفاده از برق بی سیم نباشیم.
ریموت کنترل
بله، این نیکولا تسلا بود که اولین ریموت کنترل تاریخ را اختراع کرد. البته در آن زمان این دستگاه ریموت کنترل نامیده نمیشد و تسلا نام «Teleautomaton» را برایش انتخاب کرده بود. وی اختراع جدید خود را در سال ۱۸۹۸ در Madison Square Garden نیویورک به نمایش گذاشت.
کنترلهای از راه دور امروزی از امواج مادون قرمز استفاده میکنند؛ اما teleautomaton تسلا از امواج رادیویی بهره میگرفت. تسلا در حین نمایش عمومی محصول خود از آن برای کنترل یک قایق اسباب بازی استفاده کرد. در قایق مجموعهای از آنتنهای مختلف قرار داده شده بود تا امواج رادیویی را دریافت کند.
تسلا تلاش کرد تا ریموت و قایق اسباب بازی را به عنوان یک مجموعه تجاری به فروش برساند، ولی اسقبال چندان خوبی از آن نشد. هرچند که این ایده در سالهای بعد مورد توجه واقع شد و حالا میتوان کنترلهای بی سیم را در خانه اکثر افراد مشاهده کرد.
لامپهای نئون
تسلا خودش لامپهای نئون را اختراع نکرد؛ اما نقش مهمی در بهبود آنها ایفا کرد. پنج سال قبل از رونمایی از teleautomaton، تسلا در نمایشگاه جهانی شیکاگو حاضر شد تا نسخه بهبود یافتهای از لامپهای نئون را به نمایش بگذارد. وی نشان داد که چطور میتواند این لامپها را خم کرد تا شکلها و کلمات مختلف ایجاد شوند.
این ویژگی لامپهای نئون که امروزه در بسیاری از فروشگاهها و مراکز استفاده میشود توسط تسلا توسعه داده شد و اگر بخواهیم صادق باشیم، بهترین ویژگی این لامپها نیز همین قابلیت شکل پذیری آنها است.
رادیو
خیلی از افراد گمان میکنند که برای اولین بار رادیو توسط یک مخترع ایتالیایی به نام گولیلمو مارکونی توسعه داده شد؛ اما حقیقت چیز دیگری است. پس از اختراع قایق کنترل از راه دور خود، تسلا به پتانسیل بالای رادیو پی برد و تصمیم گرفت یک برج بزرگ به نام واردن کلیف را برای انتقال بی سیم امواج رادیویی در لانگ آیلند بنا کند.
متاسفانه خیلی زود مشکلات مالی گریبانگیر تسلا در این پروژه شدند و وی نتوانست امواج رادیویی را به مسافتهای دور دست بفرستند. اگرچه مارکونی توانست در ارائه اولین انتقال رادیویی به مسافت طولانی تسلا را شکست دهد؛ اما نباید فراموش کرد که علیرغم عدم موفقیت برج تسلا، تلاشهای وی در حوزه انتقال امواج رادیویی زمینهساز پیشرفتهای زیادی شد.
نیکولا تسلا؛ یک مخترع بی نظیر
پایان زندگی نیکولا تسلا نسبتا تراژیک بود. او در تنهایی و در حالی که پولی نداشت، درگذشت، ولی اختراع های زیادی که در طول زندگیاش به جهان عرضه کرد آنچنان سبب پیشرفت فناوری شد که تصور زندگی امروزی بدون آنها ممکن نیست. میتوان گفت که تسلا یکی از بزرگترین مختراعان تاریخ بشر بوده است و امیدواریم در آینده شاهد شکوفایی افراد بیشتری همانند او باشیم.