امروزه ما شاهد آن هستیم که سبک زندگی افراد از روشهای سنتی به سمت متدهای جدیدتر تغییر کرده است. باید گفت تکامل کامپیوتر با سیستمهای بزرگ شروع شد و دنیای تکنولوژی به سمت کوچکتر شدن و سبکتر شدن سیستمها پیش میرود.
در حال حاضر سیستمهای سبک و قابل حملی وجود دارند که میتوانند در فضاهای کوچک جا بگیرند. کامپیوترهای اولیه تمام اتاقها را پر کرده بودند. کامپیوترهای کوچک معمولاً در چند قفسه به اندازه یخچال جا میشوند.
در دهه 1970، اولین کامپیوترهای رومیزی ظاهر شدند. اما تا سال 1980، کامپیوترهای شخصی واقعی با استفاده از پردازندههای استاندارد راهاندازی شدند تا هزینهها پایین نگه داشته شود و کامپیوتر کاملی که روی میز کار کاربران قرار میگیرد به کاربران ارائه شود.
کامپیوترهای شخصی به مرور رابطهای کاربری گرافیکی و سیستم عاملهای شبکهای مانند مکینتاش و ویندوز را به دست آوردند. مینی کامپیوترها به عنوان کامپیوترهای میان رده یا کامپیوتر کوچک شناخته میشوند و در واقع کوچکتر از یک پردازنده اصلی و بزرگتر از یک میکرو کامپیوتر هستند.
در ابتدا تصور میشد که مینی کامپیوترها کارایی متناسب با کاربری کاربران را ندارند. با پیشرفتهای اخیر در دنیای فناوری، کاربران دریافتند که مینی کامپیوترها دارای تمام ویژگیهای کیسهای بزرگ و جاگیر کامپیوتر هستند و حتی برخی از آنها قدرتمندتر از کامپیوترهای سنتی هستند. هجده مزیت برتر مینی کامپیوترها نسبت به پی سیها و کیسهای این توانایی را به مینی کامپیوترها میدهد که بیش از یک سیستم کامپیوتری معمولی برای کاربران مورد استفاده قرار بگیرند و مزایای زیادی را برای شرکت ها و کاربران به ارمغان بیاورند.
نکته جالب توجهی که مینی کامپیوترها را بسیار محبوب میکند این است که حجم بسیار کمی دارند و فضای بسیار کمی را اشغال میکنند، همچنین قابلیت استقرار زیر یا روی میز، اتصال به پشت مانیتور دارند. به این ترتیب که کاربران میتوانند از یک پایه استاندارد برای اتصال مینی کامپیوتر به پشت مانیتور استفاده نمایند. از سویی دیگر با توجه به این که مینی کامپیوترها فن لس هستند و از تکنولوژی هیت سینک استفاده میکنند میزان سر و صدای کمی داشته و انرژی کمتری مصرف میکنند.
آیا واقعاً به مینی کامپیوتر نیاز داریم؟
این بحث که کامپیوترهای رومیزی معمولی مزایای عملکردی مشابه مینی کامپیوتر را ارائه میدهند، اغلب مشاغل را وادار میکند که نیاز به مینی کامپیوترها را زیر سوال ببرند. در حقیقت، کامپیوترهای سنتی انرژی بیشتری مصرف میکنند (مصرف برق متوسط 400 وات برای هر کيس بزرگ کامپيوتر)، نیاز به تعمیر و نگهداری بیش از حد دارند، بدین ترتیب که وجود قطعات متحرک مانند فن و خاک گرفتگی احتمالی و در نتیجه سوختن قطعات در یک کامپیوتر سنتی و نیز حساسیت هارددیسکها به ضربه، عمر مفید یک مادربورد MTBF (که بطور متوسط معادل 5 سال می باشد) را کاهش و مجموعاً هزینههای نگهداری کامپیوترهای سنتی در یک شبکه را افزایش میدهد.
راهاندازی یک کامپیوتر سنتی نیاز به صرف زمان بسیار بالایی دارد. (نصب ویندوز و تک تک درایورها، نصب تمامی برنامههای کاربردی و…)
مینی کامپیوترهای شخصی به این دلیل که همه این چالشها را از جهات مختلف برطرف میکنند، بسیار مورد استقبال کاربران قرار گرفتهاند.
تکنولوژی مینی کامپیوترها بهرهوری را بشدت افزایش میدهد، به ویژه در مکانهایی که کارکنان اغلب چندین کار را انجام میدهند و Multi Task هستند (وبگردی، بررسی ایمیل ها و کار با نرم افزارهای آفیس و حسابداری و…) همچنین مینی کامپیوترها قادر به پردازش معاملات تجاری و ارز دیجیتال، مدیریت پایگاههای داده و مدیریت محاسبات مهندسی و طراحیهای دو بعدی و سه بعدی گرافیکی است.
باید گفت خوشبختانه مینی کامپیوترها در انواع کاربریها از جمله بخش های اداری، صنعتی، بیمارستانی، بانکی، آموزشگاهی و جایگاه های سوخت و… قابلیت استفاده دارند.
حال به بررسی انواع رایج مینی کامپیوترها میپردازیم.
1- گوشیهای هوشمند
اپل مفهوم تلفنهای هوشمند را در سال 2007 معرفی کرد و از آن زمان به بعد طوفان زیادی در سراسر جهان پیدا کرد. این مینی کامپیوترهای قدرتمند تنها برای تماسها و اهداف متنی استفاده نمیشوند بلکه قادر به محاسبه حجم کاری زیاد هستند و در برخی از پیکربندیها قدرت پردازشی معادل قدرتمندترین رایانههای رومیزی را ارائه میدهند. از این ابزارها برای مدیریت حجم کاری شرکتها، تماشای فیلم، وبگردی و انجام بازیهای گرافیکی با موبایل استفاده میشود. اکثر تلفنهای هوشمند با سیستم عامل اندروید گوگل سازگار هستند در حالی که آیفونها بر روی سیستم عامل خاص خود موسوم به iOS کار میکنند.
2- رایانههای لوحی
رایانههای لوحی فقط برای سرگرمی استفاده نمیشوند. عمدتا به دلیل عواملی مانند مقرون به صرفه بودن و توانایی انجام کارهای پیچیده محاسباتی، بخش کسب و کار این سیستمها افزایش یافته است. امکان اتصال صفحه کلید به این دستگاهها وجود دارد و عمدتاً با صفحه نمایش 7 تا 9 اینچ ارائه شدهاند.
به عنوان نمونه آیپد پرو جدید به اندازهای قدرتمند است که لپ تاپهای سطح اولیه موجود در بازار را تحت تاثیر قرار دهد. توجه داشته باشید که کاربران ممکن است برای انجام وظایف خاص، مانند گرافیک با کیفیت یا قدرت پردازش بیش از حد، در صنایع تحقیقاتی، مهندسی، معماری و ساخت و ساز نیاز داشته باشند.
3- قرص طراحی
قرصهای طراحی معمولاً برای طراحی در صنعت طراحی گرافیک استفاده میشود. این دستگاهها با استفاده از برنامههای نرم افزاری مختلف، از جمله Adobe Illustrator و Adobe Photoshop ، طرح را به صفحه منتقل میکنند. در حالی که مرور رندرها و نقشهها نیازی به قدرت قابل توجهی ندارند، اما برای ارائه طرحهای پیشرفته به پشتیبانی گرافیکی بیشتری نیاز خواهید داشت.
4- مینی کامپیوترهای رومیزی
دسکتاپها پیشینه طولانیتری دارند و تولید کنندگان در حال حاضر اجزای خود را در یک فضای بسیار کم ادغام میکنند. این دستگاهها در دو نسخه Bare bone و Ready To Go وجود دارند که این بورد دارای سیستم عامل، رم و حافظه نصب شده هستند.
از دیگر مینی کامپیوترهای رومیزی تین کلاینتها و زیروکلاینتها هستند. تین کلاینتها و زیروکلاینتها محبوب ترین مینی کامپیوترها در بین کاربران اداری هستند.
الف) زیروکلاینت
زیروکلاینت، یک مینی کامپیوتر مبتنی بر سرور تحت شبکه است که فاقد رم و حافظه محلی است. در واقع باید گفت رم و هارد و پردازنده موجود در یک زیروکلاینت آنقدر ناچیز است که فقط جهت اجرای فریمور سرور و همچنین منابع سرور مورد بهرهگیری قرار میگیرد.
یک زیروکلاینت یک جعبه کوچک است که صرفا با اتصال صفحه کلید، ماوس، مانیتور و اتصال اینترنت به یک سرور از راه دور مورد استفاده قرار میگیرد.
سرور در یک شبکه سیستم عامل و برنامههای نرم افزاری و کاربردی برای کلاینتها را در اختیار زیروکلاینتها قرار میدهد.
زیروکلاینتها از انواع پروتکلهای مجازیسازی دسکتاپ و اپلیکیشن (Microsoft RFX/RDP/RDS, PCOIP, Citrix HDX/ICA) پشتیبانی میکنند. این امر شرایط کاری از راه دور را برای ایدهآل میسازد.
زیروکلاینت چگونه کار میکنند؟
زیروکلاینت در اصل واحدهای هدایت ورودی/خروجی (I/O) هستند. همه ورودیهای کاربر (کلیک ماوس، فشار دادن کلیدها و غیره) به سرور ارسال میشود و پس از پردازش روی سرور و بهرهگیری از منابع پر سرعت و پرقدرت سرور، دادهها بر روی مانیتور متصل نمایش داده میشود.
هیچ دادهای بر روی زیروکلاینت ذخیره نمیشود؛ زیرا هیچ ذخیرهسازی محلی وجود ندارد. بنابراین همه برنامهها بر روی یک سرور در مرکز داده از راه دور تهیه، پردازش و مدیریت میشوند.
مشخصات سخت افزاری زیروکلاینت
زیروکلاینتها به لحاظ فیزیکی، قطعات سخت افزاری بسیار کوچک هستند و شامل ترکیبی از پورتها از جمله HDMI ، DVI،DisplayPort ،USB ، پورت ورودی و خروجی صدا، ماژول شبکه و بی سیم میباشند. شایان ذکر است که برخی از زیروکلاینتها از چندین مانیتور پشتیبانی میکنند.
نمونههایی از انواع زیروکلاینت
برخی از محصولات زیروکلاینت عبارتند از:
√ زیروکلاینت HP t430
√ زیروکلاینت Dell Wyse 7020 B3
√ زیروکلاینت Dell Wyse 5060
√ زیروکلاینت HP t410
√ زیروکلاینت Dell Wyse 3010
√ زیروکلاینت Dell Wyse 7030
هر محصول ممکن است کمی در ویژگیهای ورودی/خروجی خود، نوع اتصال پروتکل و قیمت آن متفاوت باشد.
ب) تین کلاینت
تین کلاینتها نیز نوعی مینی کامپیوتر هستند که در سالهای اخیر به طور فزایندهای محبوب شدهاند، تین کلاینتها دارای رم و هارد و پردازنده هستند و میتوانند به عنوان یک سیستم مستقل از سرور کار کنند.
تین کلاینتها همچنین میتوانند با اتصال از راه دور به سرور که اکثر برنامهها، دادههای حساس و حافظه در آن ذخیره میشوند، کار کنند.
برخی از محصولات تین کلاینت عبارتند از:
√ تین کلاینت Dell Wyse 7020
√ تین کلاینت Dell Wyse 7010
√ تین کلاینت Dell Wyse 5070
√تین کلاینت Dell Wyse 5060
√ تین کلاینت HP t620
√ تین کلاینت HP t430
مزایای تین کلاینتها و زیروکلاینتها در مقایسه با کیسهای سنتی
1- گروه مزیتهای پشتیبانی
√ کاهش بار پرسنل پشتیبانی کننده
زمان و هزینههای نگهداری کامپیوترهای سنتی در یک شبکه به دلیل وجود فن افزایش یافته و به همین دلیل بایستی دائما مدیران آی تی به دنبال تعمیر و نگهداری سیستمها باشند. در حالی که استفاده از مینی کامپیوترها بار کاری پشتیبان شبکه را کاهش میدهد.
√ اطمینان از کارکرد بدون عیب MTBF دستگاه
زیروکلاینتها بدون وجود هرگونه هارد که بدسکتور و ضربهپذیر باشد و بدون قطعات متحرک مانند فن که خاک بگیرد و قطعه زیرین خود را به سوختن بدهد، دارای عمر مفید متوسطی (MTBF) معادل بیش از 10 سال میباشد.
√ پشتیبانی راحتتر نرم افزاری با نصب کمتر برنامهها
در شبکهها راهاندازی تعداد زيادی سيستم و نصب ويندوز و نرم افزارها هميشه باعث اتلاف وقت بسيار زيادی شده و مشکلات زيادی را به وجود میآورد در صورتي که با استفاده از زیروکلاینت شما فقط يک بار نصب و تنظيم تمامی نرمافزارها روی سيستم مرکزی را انجام خواهید داد.
2- گروه مزیتهای سرعت:
√ بوت سریع تر ویندوز در هفت ثانیه
به لحاظ سرعتی کافی است به یک مینی کامپیوتر 7 ثانیه زمان دهید تا بوت شده و وارد دسکتاپ شود ولی در کامپیوتر سنتی با احتساب لود سیستم عامل و زمان انتظار جهت لود درایورها شاید کمتر از 50 ثانیه نشود!
√ سرعت اجرای بالاتر برنامهها
در شبکههای مدرن مبتنی بر زیروکلاینت، سرور به صورت اشتراکی در اختيار کليه کاربران بوده، به هنگام اجراي يک برنامه نه يک کامپيوتر معمولی با حافظه و پردازشگر عادی، بلکه يک سرور قدرتمند اقدام به اجرای برنامه مربوطه در کسری از ثانيه نموده، بلافاصله منابع خود را جهت استفاده ساير کاربران و برنامهها آزاد مینمايد.
مینی کامپیوترها از انواع حافظههای SSD، M.2 Nvme، SSD M.2 پشتیبانی میکنند و حافظهها در کلاینتهای جدید میتواند بیش از 33 بار سریعتر از کامپیوترهای سنتی باشند.
√ هماهنگی بیشتر سخت افزار و نرم افزار از طریق ویندوز اورجینال نصب شده
در یک زیرو کلاینت، کافی است، سرور آن مشخص شود و با نام کاربری و رمز عبور تعریف شده به سرور متصل گردد.
3- گروه مزیتهای هزینهای:
√ هزینه خرید کمتر
به طور متوسط هزينه خريد يک سيستم کامپيوتری چند برابر مینی کامپیوترها میباشد.
√ کاهش هزینه برق مصرفی و بار UPS
در مینی کامپیوترها با احتساب ميزان مصرف برق آن نسبت به کامپيوتر (بین 5 تا 30 برابر کمتر) و تاثیر عواملی مثل تعداد دستگاهها و ساعت کاری، موجب صرفهجوئی قابل توجهی در برق مصرفی مجموعه میشود و همینطور در شرایط قطعی برق و استفاده از UPS تعداد کاربر بیشتر و مدت زمان طولانیتری میتوانند از برق پشتیبان استفاده کنند.
√ هزینه پایینتر ارتقاء
در حالي که در شبکههای مدرن با توجه به عدم نياز زیروکلاینت ها به هر گونه ارتقاء، کافی است تنها سيستم مرکزي را با صرف تنها يک بار هزينه ارتقاء داد تا هميشه شبکه بهروز داشته باشيم.
√ عدم نیاز به خرید آنتی ویروس از طریق قفل سخت افزاری
زیروکلاینتها در مقابل کامپیوترهای سنتی فاقد هر گونه سیستم عاملی و تنها سیستم عامل کیس مرکزی باقی میماند که آن را نیز میتوان با استفاده از با کیفیتترین و بهروزترین آنتی ویروسهای اوریجینال موجود، در برابر هرگونه ویروس محافظت کامل نمود.
4- گروه مزیتهای امنیتی:
√ انسداد فیزیکی پورتها
تمامی پورتها در یک مینی کامپیوتر همیشه بسته هستند و تنها موقعی باز میشوند که اطلاعات بخواهند از آن عبور کند، چون از طریق همین پورتهای باز است که هکرها به راحتی به کامپیوتر شما دسترسی پیدا میکنند. پورتهایی که فعال هستند، هر کدام توسط یک نرم افزار خاص مدیریت میشوند.
√ رمزنگاری پیشرفته روی پروتکل ارتباطی
با توجه به این که در زیرو کلاینتها کلیه دادهها حتی دادههای کاربران روی سرور ذخیره میشوند، عملا هیچ دادهای در شبکه سرگردان نیست.
√ پورت USB مخفی برای ماژولهای امنیتی
به لحاظ امنیتی نیز بسیاری از مدلهای کلاینتها و مینی کامپیوترها پورتهای USB داخلی تعبیه شده است که باعث میشود کاربران بتوانند ماژولهای امنیتی خود را در داخل بدنه قرار دهند.
√ عدم ویروس پذیری از طریق قفل هارد
از مزیتهای زیروکلاینت نسبت به کامپیوترهای سنتی عدم ویروس پذیری به دلیل عدم وجود سیستم عامل است.
√ حفاظت بیشتر با قرار دادن در محفظه مقاوم (جهت استقرار در کلاسهای درسی)
مینی کامپیوترها دارای بدنهای محکم و مقاوم هستند و میتوان با قرار دادن آنها داخل جعبههای محافظ خصوصا در کلاسهای درسی، بر حفاظت آنها افزود و از سرقت آنها توسط دانش آموزنماها جلوگیری کرد.
5- گروه مزیتهای زیبایی:
√ کوچکتر (در اندازه یک کتاب) و قابل استقرار بر رو یا زیر میز
مهمترین مزیت مینی کامپیوترها، اندازه آنهاست. مینی کامپیوترها به راحتی میتوانند در هر مکانی مناسب باشند، به راحتی قابل حمل هستند و به خوبی در کوله پشتی و کیف لپ تاپ جا میشوند.
√ عدم ایجاد صدا به کمک سیستم بدون فن
از آنجایی که مینی کامپیوترها فاقد قطعات متحرک هستند، بدون ایجاد حرارت و صدا فضایی آرامی را برای کاربران فراهم میآورد.
√ قابلیت اتصال به پشت یک مانیتور و ساخت یک آل این وان
از آنجایی که مینی کامپیوترها دارای ابعاد بسیار کوچکی هستند، قابلیت اتصال به پشت مانيتورهاي LCD را دارند.
از چه روشهایی میتوان از تین کلاینتها استفاده کرد؟
به سه روش میتوان از یک تین کلاینت استفاده کرد که از خدمات مشترک، مجازیسازی دسکتاپ یا مرورگر استفاده میکند.
با استفاده از خدمات ترمینال مشترک، همه کاربران در ایستگاههای سرویس گیرنده نازل دارای سیستم عامل و برنامههای کاربردی سرور هستند. کاربران یک سرویس مشترک تین کلاینت به کارهای ساده در دستگاه خود مانند ایجاد پوشه و همچنین اجرای برنامههای تأیید شده فناوری اطلاعات محدود میشوند.
مجازیسازی رومیزی یا پردازش UI به این معنی است که هر دسکتاپ در یک ماشین مجازی زندگی میکند که از سایر ماشینهای مجازی سرور جدا شده است. سیستم عامل و برنامه های کاربردی منابع مشترکی نیستند، اما هنوز از نظر فیزیکی بر روی یک سرور از راه دور زندگی میکنند. این منابع مجازی از هر دستگاهی که بتواند به سرور متصل شود قابل دسترسی است.
مجازیسازی فرایند اجرای یک نمونه مجازی از یک سیستم کامپیوتری در لایهای است که از سخت افزار واقعی انتزاع شده است. معمولا، به اجرای همزمان چندین سیستم عامل بر روی یک سیستم کامپیوتر اشاره دارد. برای برنامههای کاربردی که بر روی دستگاه مجازی سازی شده اجرا میشود، به نظر میرسد که آنها در دستگاه اختصاصی خود قرار دارند، جایی که سیستم عامل، کتابخانهها و سایر برنامهها منحصر به سیستم مجازیسازی شده مهمان بوده و به سیستم عامل میزبان نشسته متصل نیست.
دلایل زیادی وجود دارد که چرا مردم از مجازی سازی در محاسبات استفاده میکنند. برای کاربران دسکتاپ، رایجترین کاربرد این است که بتوانند برنامههایی را که برای یک سیستم عامل متفاوت طراحی شدهاند بدون نیاز به تعویض رایانه یا راهاندازی مجدد به سیستم دیگر اجرا کنند. برای سرورهای سرور، مجازیسازی همچنین قابلیت اجرای سیستم عاملهای مختلف را نیز ارائه میدهد، اما شاید مهمتر از همه، راهی برای تقسیمبندی یک سیستم بزرگ به قسمتهای کوچکتر ارائه دهد، که به سرور اجازه میدهد تا توسط تعدادی از کاربران مختلف به طور موثرتری مورد استفاده قرار گیرد. یا برنامههایی با نیازهای متفاوت همچنین امکان انزوا را فراهم میآورد و برنامهها را در داخل ماشین مجازی در برابر فرآیندهایی که در ماشین مجازی دیگر روی همان میزبان انجام میشود در امان نگه میدارد.
رویکرد مبتنی بر مرورگر برای استفاده از تین کلاینتها به این معنی است که یک دستگاه معمولی متصل به اینترنت عملکردهای برنامه خود را در مرورگر وب به جای سرور از راه دور انجام میدهد. پردازش دادهها بر روی تین کلاینت انجام میشود، اما نرم افزار و دادهها از شبکه بازیابی میشوند.
مینی کامپیوتر انعطاف پذیر
مینی کامپیوتر انعطاف پذیر، یک کامپیوتر کوچک است که قابلیت استفاده به صورت تین کلاینت و زیروکلاینت دارد. به عنوان مثال مینی کامپیوترهای زیر از جمله مینی کامپیوترهای انعطاف پذیر هستند.
1- مینی کامپیوتر Dell Wyse 5060
2- مینی کامپیوتر Dell Wyse 7010
3- مینی کامپیوتر Dell Wyse 7020
تفاوت زیروکلاینت با تین کلاینت چگونه است؟
انتخاب تین کلاینت یا زیروکلاینت کاملا بستگی به کاربری شما دارد. ارزیابی کارکرد کلاینتها بر اساس تجربه کاربر و بررسی مواردی مانند عملکرد برنامه، کار با گرافیک و پشتیبانی از وسایل جانبی (چاپگرها، اسکنرها، پدهای امضا، دوربینها و غیره …) بسیار مهم است. پشتیبانی محیطی معمولا یکی از مهمترین عوامل هنگام تصمیمگیری در مورد تین کلاینتها یا زیروکلاینت است.
با این وجود، زیرکلاینتها سبکتر هستند و هیچ سیستم عاملی ندارند در حالی که یک تین کلاینت دارای حداقل سیستم عامل است.
اساساً زیروکلاینت هیچ محاسبهای انجام نمیدهد چرا که تمام کارها بر روی سرور انجام میشود و زیروکلاینت بیشتر از تینکلاینت به اتصال به شبکه وابسته است و در مقابل در تین کلاینتها محاسبات بر روی سیستم و سرور قابل انجام است.
جمع بندی
همگام با پیشرفت تکنولوژی کامپیوترهای شخصی هم از این امر مستثنی نیستند. نسل جدیدی از کامپیوترهای شخصی توسط سازندگان کامپیوتر تولید شدهاند که نه تنها تمام ویژگیهای کامپیوترهای شخصی را دارند، بلکه در بسیاری از ویژگیها بهینه شدهاند. از جمله کمپانیهای سازنده نسل جدید کامپیوترهای شخصی میتوان کمپانی دل و اچ پی را نام برد. محبوب ترین مینی کامپیوترها شامل تین کلاینت و زیروکلاینت میباشند و به دلایل ویژگیهای بارز تین کلاینت و زیروکلانیت بیشتر از دیگر مینی کامپیوترها مورد استقبال قرار گرفته است.