آیا امسال بنزین گران می‌شود؟

به تازگی اخباری مبنی بر افزایش قیمت بنزین منتشر شده است،‌ اما دولت تاکنون نسبت به موضوع گرانی بنزین هیچ‌گونه واکنشی نشان نداده است.

در آبان سال 1398 به یک‌باره قیمت بنزین به صورت چشم‌گیری افزایش پیدا کرد، مردم نسبت به این موضوع واکنش‌های تندی از خود نشان دادند و از آن به بعد هر وقت حرف از افزایش قیمت سوخت به میان می‌آید جامعه دچار استرس می‌شود. با این اوصاف بعضی اوقات اخباری مبنی بر این که دولت قصد افزایش قیمت بنزین را دارد منتشر می‌شود؛ مثلا به تازگی خبری منتشر شده که می‌گوید دولت در تلاش است تا یارانه سوخت را کم کند. اکنون باید منتظر ماند و دید که این خبر نیز در حد شایعه است یا شاهد اجرایی شدن آن خواهیم بود.

در آبان سال 98 شرکت ملی پخش  فرآورده‌های نفتی ایران به یک‌باره و بدون آن که از قبل مردم را آماده کند خبر داد که از این پس بنزین سهمیه‌ای 1500 تومان و بنزین یارانه‌ای 3000 تومان قیمت خواهد داشت. در صورتی این افزایش قیمت عجیب و غریب اتفاق افتاد که تا پیش از این بنزین با قیمت لیتری 1000 تومان به فروش می‌رسید. مردم زیر بار این افزایش قیمت نرفته و نسبت به آن اعتراض کردند. در این مطلب بررسی خواهیم کرد که آیا امسال بنزین گران می‌شود یا خیر. البته پیش از آن روند قیمت‌گذاری بنزین را از گذشته تاکنون با هم بررسی می‌کنیم.

نگاهی به تاریخچه قیمت بنزین

پیش از آن که دهه 1300 آغاز شود اتومبیل‌ها روانه بازار شدند. البته در آن زمان فقط تعداد کمی از افراد مالک اتومبیل بودند و بقیه جامعه با این پدیده نوظهور آشنایی نداشتند. رفته رفته خودروهای بیشتری به بازار عرضه شد، اما باز هم مردم عادی توان خرید آن را نداشتند. در دهه 1320 خودروهای بیشتری به نسبت گذشته در خیابان‌ها به چشم می‌خورد و با آغاز به کار پمپ بنزین‌ها دسترسی به بنزین نیز راحت‌تر شده بود.

وزارت نفت از سال 1355 مسئولیت تعیین قیمت بنزین را بر عهده گرفت. در آن زمان بنزین لیتری 6 ریال قیمت داشت. پس از گذشت یک سال قیمت بنزین با افزایش اندکی به 2 ریال رسید. همزمان با انقلاب اسلامی نیز بنزین یک تومان قیمت داشت. تا سال 1359 قیمت بنزین افزایش پیدا نکرد، اما پس از گذشت مدتی قیمت بنزین به لیتری 3 تومان رسید که تا 10 سال مالکان خودرو با همین قیمت بنزین می‌زدند. در سال 69 نیز قیمت بنزین تنها اندکی افزایش پیدا کرد و به 5 تومان رسید که این قیمت تا سال 74 ادامه داشت. از دهه 70 شمسی صحبت‌هایی مبنی بر این که قیمت بنزین در ایران بسیار پایین‌تر از کشورهای دیگر است مطرح شد که این مسئله صعودی شدن روند قیمت بنزین را کلید زد.

سال 1368 دولت تصمیم گرفت تا بنزین را سهمیه‌بندی کند. به دنبال این قضیه بنزین یارانه‌ای با قیمت 80 تا 100 تومان در دسترس قرار گرفت،‌ اما بسیار کم عرضه می‌شد. از سال 1393 شاهد بنزین تک نرخی بودیم که این روند تا سال 98 ادامه پیدا کرد، اما در آبان همین سال قیمت بنزین به یک‌باره به طور چشم‌گیری بالا رفت.

سال	نرخ آزاد (ریال)	نرخ یارانه‌ای (ریال)
1355	6	–
1356	8	–
1357	10	–
1358	10	–
1359-1368	30	–
1369-1373	50	–
1374-1375	100	–
1376	160	–
1377	200	–
1378	350	–
1379	385	–
1380	380	–
1381	500	–
1382	650	–
1383-1385	800	–
1386-1388	800	1000
1389-1392	7000	4000
1393	10000	7000
1394-1397	10000	–
1398	30000	15000

گرانی بنزین در امسال چقدر جدی است؟

حال این سوال به وجود می‌آید که چقدر احتمال گرانی بنزین در سال جاری وجود دارد؟ طبق گفته کارشناسان این حوزه، در حال حاضر بنزین در کشور ما با قیمت پایین‌تری نسبت به تمام کشورهای دنیا به فروش می‌رسد. یکی از اصلی‌ترین دلایل قاچاق سوخت همین مسئله است. سالانه 900 هزار میلیارد یارانه پنهان از سوی دولت پرداخت می‌شود که سهم حوزه سوخت و انرژی از این میزان 600 هزار میلیارد بوده و بنزین به تنهایی 200 میلیارد تومان را به خود اختصاص می‌دهد.

به تازگی اخباری مبنی بر این که دولت قصد دارد این یارانه بسیار زیاد را کنار بگذارد منتشر شده است. تاکنون دولت واکنشی به این مسئله نشان نداده است، اما عنوان کرده که به دنبال آن است تا توسعه زیرساخت‌ها را جایگزین هزینه‌های سنگین خود کند. دولت این برنامه را با کاهش یارانه برق کلید زده است. با نگاهی به قیمت کنونی قبوض برق می‌توان به خوبی متوجه این مسئله شد. این در صورتی است که دولت تاکنون هیچ واکنشی را به افزایش قیمت بنزین نشان نداده است. شاید این شایعات ریشه در احتمال افزایش یارانه نقدی که به تازگی در مجلس مطرح شده است داشته باشند.

این در صورتی است که طبق گفته سخنگوd شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، هیچ‌گونه تصمیمی برای گران‌تر شدن بنزین اتخاذ نشده است و این مسئله در حد یک شایعه است. با این وجود باید منظر ماند و دید که سرانجام بحث قیمت بنزین به کجا می رسد.