حوالی سال 1994 میلادی شرکت سن دیسک یک تکنولوژی برای حافظه جانبی را معرفی کرد که خیلی زود به قالب استاندارد حافظههای جانبی پرتابل تبدیل شد. این حافظه کارت CF یا همان CompactFlash نام داشت. تجهیزاتی که کمی بزرگتر از کارتهای حافظه عمومی بازار است و جالب اینجاست که پس از اینهمه سال، همچنان موجودیت خود را حفظ کرده و هنوز یکی از مطمئنترین انواع حافظههای جانبی برای دوربینهای دیجیتال عکاسی و فیلمبرداری و انواع تجهیزات ذخیره اطلاعات است.
کارت حافظه CF در واقع یک حافظه کوچک و پرتابل است که در حجمهای مختلف در دسترس شماست و میتوانید از آن در دوربینهای دیجیتال جدید (که امکان پشتیبانی از این کارت را دارند) برای ذخیره کردن عکس و فیلم استفاده کنید.
این کارتها به دلیل بدنه فلزی و محکمی که دارند بسیار ایمنتر از کارتهای حافظه عمومی SD هستند و به ندرت ممکن است خراب شوند یا بشکنند. اما در عین حال اندازه بسیار کوچکی هم دارند و انواع جدید آن از سرعت بسیار بالایی برای پشتیبانی از ویدئوهای با رزولوشن بالا یا عکاسی پیدرپی برخوردارند.
پس در کل هنوز هم این کارتهای حافظه کاربردی هستند؛ اگر شما هم به دنبال خرید یک کارت با کیفیت و عالی هستید پس نکات مهمی را که قبل از خرید باید بدانید را یاد بگیرید.
هنگام خرید یک کارت حافظه CF به چه نکاتی توجه کنیم؟
وقتی میخواهید یک کارت حافظه CF (یا هر کارت حافظه دیگری) را خریداری کنید، دو فاکتور بسیار مهم برای انتخاب وجود دارد: حجم و سرعت. این دو فاکتور آنقدر مهم هستند که بدون شک روی همه کارتهای حافظه به وضوح قید میشوند. کارتهای حافظه CF در بازار امروز با حجمهای متنوعی از 8 گیگابایت تا 512 گیگابایت در دسترس هستند.
البته حجمهای بالاتر از این هم برای این کارتها ساخته شدهاند، اما به ندرت میتوانید آنها را در بازار تجاری پیدا کنید و احتمالاً مجبورید یا به صورت سفارشی آنها را تهیه کنید یا از دو یا چند کارت برای رسیدن به حجمهای بالاتر استفاده کنید.
قیمت این کارتها هم از چند ده دلار یا چند صد دلار متفاوت است که طبیعتاً هر چقدر حجم ذخیرهسازی آنها بالاتر میرود، گرانتر میشوند. اما حجم، تنها عامل تعیین کننده قیمت یک کارت حافظه CF نیست. سرعت انتقال اطلاعات این کارتها نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. بیشتر کارتهای حافظه، سرعت خوانش اطلاعات را با فونت درشت روی بدنه خود به نمایش میگذارند. سرعت خوانش اطلاعات، در واقع ماکزیمم سرعت خواندن اطلاعات از روی یک حافظه است که در شرایط بهینه اتفاق میافتد.
منظور از شرایط بهینه این است که اطلاعات به صورت یکپارچه توسط یک کارتخوان بینقص و توسط پرسرعتترین درگاه یک کامپیوتر با نهایت سرعت خوانده شود. طبیعتاً همه این عوامل روی سرعت خواندن اطلاعات مؤثر هستند و تک تک آنها میتوانند به عنوان یک گلوگاه، سرعت روند خواندن اطلاعات را کاهش دهند. اما خیلی از عکاسان و فیلمبرداران اصلاً به این عدد اهمیتی نمیدهند. چون اصولاً خواندن اطلاعات در برابر نوشتن اطلاعات روی حافظه اهمیت کمتری دارد.
خواندن اطلاعات زمانی اهمیت بسیار زیادی پیدا میکند که شما وقت کافی برای کپی کردن اطلاعات روی کامپیوتر یا هارد دیسکهای جانبی نداشته باشید. اصولاً وقتی کار عکاسی یا فیلمبرداری را انجام دادهاید، معمولاً چند دقیقه زودتر یا دیرتر کپی شدن اطلاعات آنقدرها اهمیتی ندارد. آنچه در این میان مهم است، سرعت نوشتن اطلاعات روی کارت است که همیشه عددی کمتر از سرعت خوانش اطلاعات است.
این سرعت میتواند در هنگام ضبط فیلم بسیار حیاتی باشد. پایینتر بودن سرعت نوشتن اطلاعات در هنگام ورود حجم زیادی از دیتا که توسط دوربین به سمت کارت حافظه سرازیر میشود، میتواند به ریختن فریمها یا حتی توقف ضبط منتهی شود. خصوصاً زمانی که از نهایت تنظیمات فیلمبرداری یا عکاسی استفاده میکنید (مثلاً ضبط با سرعتهای اسلوموشن و رزولوشنهای خیلی بالا به صورت خام) این گلوگاه میتواند بسیار دردسرساز شود.
نکته مهم دیگر، پایداری سرعت در زمان طولانی ضبط است. اینکه یک کارت حافظه میتواند مثلاً با 95 مگابایت بر ثانیه اطلاعات را بنویسد (Write Speed) اصلاً به این معنی نیست که این حجم از اطلاعات میتواند به مدت طولانی روی آن ذخیره شود. این حداکثر سرعت نوشتن اطلاعات روی آن کارت است که باز هم در شرایط بهینه و به مدت زمان محدود اتفاق میافتد.
بسیاری از عوامل دیگر (حتی گرم شدن دوربین یا کارت حافظه) هم میتوانند این سرعت را کاهش دهند. بنابراین حتماً سعی کنید در هنگام خرید یک کارت حافظه CF به حداکثر و حداقل سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات روی کارت دقت کنید.
سرعت یک کارت حافظه CF را چطور تشخیص دهیم؟
سرعت کارتهای حافظه CF معمولاً به صورتی ضریبی از X یا به صورت عددی کسری نمایش داده میشوند. عدد کسری به شکل MB/s (مگابایت بر ثانیه) است که کاملاً قابل درک و مقایسه است. اما اگر آن را به صورت ضریبی از X میبینید، به راحتی میتوانید خودتان هم سرعت کسری آن کارت را محاسبه کنید. کافیست عدد جلوی X را بر 6.6666 تقسیم کنید. (مقدار تخمینی آن با تقسیم بر 6.5 هم قابل محاسبه است)
مثلاً سرعت دقیق خوانش اطلاعات برای یک کارت حافظه با سرعت 1000X برابر 150 MB/s است.
روی برخی از کارتهای حافظه یک عدد کوچکی هم در کنار یک کلاکت فیلمبرداری دیده میشود. این حداقل سرعت قطعی یا تضمین شده نوشتن اطلاعات روی آن کارت است. اگر فیلمبردار هستید، این عدد برای شما “فوقالعاده” مهم است. چون نشان میدهد که در صورت استفاده از این کارت حافظه CF حداقل سرعتی که مطمئن هستید در بدترین شرایط هم میتواند روی کارت ذخیره شود چقدر است.
اگر این عدد از حداکثر حجم اطلاعات تولید شده توسط دوربینتان بیشتر است، میتوانید با خیال راحت در هر شرایطی با آن ضبط کنید. اما اگر دوربینتان میتواند دیتای بیشتر از این عدد را تولید کند، باید مطمئن شوید که در شرایط بهینه با آن ضبط میکنید.
حجم اطلاعات تولید شده توسط دوربینها به رزولوشن، سرعت ضبط، فرمت و کدک مورد استفاده بستگی دارد. اما برای اینکه یک تخمین مناسب داشته باشید، در مورد اغلب دوربینهای DSLR، ضبط با فرمتهای غیر خام (یعنی فرمت غیر RAW با رزولوشن HD) حداقل سرعت 20 MB/s کافی خواهد بود.
خیلی از کارتهای حافظه CF هم در کنار ذکر کردن سرعت به صورت عددی، کلاس UDMA کارت را هم معرفی میکنند. این کلاس مستقیماً به سرعت نوشتن اطلاعات روی کارت اشاره میکند. هر چقدر این عدد بالاتر باشد، سرعت قابل پشتیبانی توسط کارت بیشتر خواهد بود.
ما در زبان تکنولوژی اصطلاحی داریم به نام “backwards compatible”. ترجمه این عبارت میگوید که این وسیله امکان پشتیبانی از دستگاههای قدیمیتری که از آن استفاده میکردهاند را دارد.
به عنوان مثال میگوییم که کارت حافظه CF ، backwards compatible هستند. یعنی وقتی یک کارت با مثلاً کلاس UDMA 7 وارد بازار میشود، باز هم از همه دستگاههایی که مثلاً با UDMA 5 کار میکردند هم قابل استفاده است.
اما این عبارت اصلاً به این معنی نیست که شما میتوانید با هر دوربینی، به حداکثر سرعت قابل نوشتن کارت دست پیدا کنید. صرف اینکه یک دوربین قدیمی میتواند با کارت حافظه CF کار کند، به این معنی نیست که اگر یک کارت خیلی سریع برای آن خریداری کنید، میتواند از همه قابلیت سرعت آن به خوبی استفاده کند. اما خوشبختانه خیلی از دوربینها میتوانند با به روزرسانی نرمافزار داخلی خودشان، سرعت نوشتن اطلاعات روی کارت حافظه را افزایش دهند.
کارت حافظه CF چطور کار میکند؟
اگر به لبه کناری یک کارت حافظه CF نگاه کنید، 50 سوراخ ریز را میبینید که به عنوان مادگی دقیقاً روبروی 50 پین کوچک روی دوربین یا دستگاه کارت خوان قرار میگیرند. این پینهای ظریف مسئول جابجایی اطلاعات بین کارت و دستگاه هستند و البته نقطه ضعف مهم این کارتها هم به شما میروند. چون اگر آنها را به اشتباه یا کج جا بزنید، میتوانند پینها را خم کنند و دستگاه را از کار بیندازند.
خوشبختانه صاف کردن این پینها کار چندان سختی نیست. خصوصاً روی رم ریدرها میتوانید با یک پیچ گوشتی باریک خودتان این کار را انجام دهید. اما درباره دوربینها بهتر است حتماً از یک تعمیرکار ماهر بخواهید تا این پینها را صاف کند، چون ممکن است نیاز به تعویض درگاه حافظه دوربین شوید.
از نظر نرمافزاری هم این کارتها هم با فرمت FAT32 و هم exFAT میتوانند کار کنند و خوشبختانه با هر دو دستگاه ویندوزی و اپل هم هماهنگ هستند.
کارت حافظه CF یا CFast ؟
کارتهای حافظه CF یا همان CompactFlash ها گاهی اوقات با کارتهای CFast اشتباه گرفته میشوند. خصوصاً اینکه از نظر ظاهری هم خیلی به هم شبیه هستند. کارتهای CFast در واقع نسل جدیدی از CF ها هستند که سرعت بسیار بالاتری دارند و فقط بعضی از دوربینها میتوانند از آنها پشتیبانی کنند. ضمن اینکه این کارتها به دلیل تکنولوژی پیشرفتهای که دارند خیلی هم گرانتر از کارتهای CF هستند. به عنوان مثال یک کارت CFast با حجم حدود 60 گیگابایت ، قیمتی حدود 4 یا 5 برابر یک کارت CF با همان حجم دارد.
در حال حاضر نمیتوان گفت که آینده کارتهای CF چه میشود و اینکه آیا با CFast ها جایگزین میشوند یا خیر. اما بههرحال در حال حاضر خیلی از دوربینهای فیلمبرداری پیشرفته مانند Blackmagic URSA فقط از CFast پشتیبانی میکنند.
شما میتوانید در فروشگاه نورنگار، تنوع فوقالعادهای از کارتهای حافظه CF برندهای مشهور را با قیمتهای مناسب ببینید و اطمینان داشته باشید که سرعتی که روی کارت حافظه میبینید، دقیقاً همان چیزی است که واقعاً توسط همان برند ساخته شده است!