کروز کنترل تطبیقی چیست و چگونه عمل می‌کند؟

کروز کنترل تطبیقی به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین امکانات در خودروها محسوب می‌شود که توانسته سطح ایمنی آنها را به میزان چشمگیری افزایش دهد، اما این سیستم چیست و چگونه عمل می‌کند؟

سیستم کروز کنترل تطبیقی (ACC) که به عنوان یکی از مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین امکانات خودروها محسوب می‌شود قادر است بر اساس خودروی جلویی، فاصله مشخصی را حفظ کرده و سرعت خودرو را طبق خواسته راننده تنظیم کند. در واقع در این سیستم راننده از فشردن پدال گاز بی‌نیاز خواهد شد و خودرو با یک سرعت ثابت حرکت خواهد کرد، اما در نسخه‌های اولیه این سیستم اگر مانع یا خودرویی در مسیر قرار بگیرد، راننده باید با فشردن ترمز مانع برخورد شود. البته اکنون سیستم کروز کنترل پس از گذشت چندین سال به میزان چشمگیری پیشرفت کرده است؛ به گونه‌ای که سیستم کروز کنترل تطبیقی می‌تواند با ترمزگیری خودکار سطح ایمنی در خودروها را به شکل قابل توجهی ارتقا دهد.

معرفی سیستم کروز کنترل تطبیقی

میتسوبیشی در سال 1992 میلادی برای نخستین بار در محصولات خود یک سیستم کروز کنترل ویژه را ارائه کرد. این سیستم قادر بود خودروها یا سایر موانع که به خودرو نزدیک می‌شوند را شناسایی کرده و به راننده هشدار دهد. راننده نیز پس از دریافت هشدار باید با فشردن پدال گاز مانع تصادف می‌شد. در واقع تفاوت اصلی کروز کنترل‌های اولیه با نسخه‌های پیشرفته جدید به نوع ترمزگیری آنها مربوط می‌شود. راننده در مدل‌های اولیه باید فرایند ترمزگیری را انجام می‌داد، اما نسخه‌های پیشرفته‌تر این سیستم می‌تواند به شکل خودکار فرایند ترمزگیری را انجام دهد.

شرکت میتسوبیشی در سال 1995 میلادی نیز سیستم جدیدی از کروز کنترل مبتنی بر لیزر را روی خودرو دیامانته (Diamante) عرضه کرد. این سیستم پس از این که فاصله با مانع را تشخیص می‌داد، قادر بود سرعت را با کم کردن دنده و کنترل دور موتور کاهش دهد، اما همچنان فرایند ترمزگیری بر عهده راننده بود.

خودروسازان بزرگی نظیر آئودی، تویوتا، فولکس واگن، بی ام و، مرسدس و فورد در ابتدای قرن 21 سیستم‌های کروز کنترل پیشرفته‌ای را به شکل اختصاصی طراحی کردند که سیستم‌های تشخیص دهنده هر کدام از آنها با یکدیگر تفاوت داشت. این سیستم پیشرفته این‌گونه عمل می‌کند که به کمک سیستم تشخیص دهنده قادر است سرعت خودرو را بر اساس یک فاصله مشخص از خودرو جلویی تنظیم کند.

سیستم‌های تشخیص باید فاصله با خودرو یا موانعی که در جلوی خودرو وجود دارد را به خوبی تشخیص دهند. در واقع این سیستم‌ها در محصولات خودروسازان مختلف دارای تفاوت‌های زیادی هستند و فرایند تشخیص آنها نیز با یکدیگر متفاوت است. سیستم‌های استفاده شده در خودروها طبق برخی از تجهیزات الکترونیکی موانع را تشخیص می‌دهند که در ادامه با انواع این سیستم‌ها آشنا خواهیم شد.

انواع سیستم تشخیص موانع

رادار

برخی از سیستم‌های کروز کنترل تطبیقی برای تشخیص موانع از رادار بهره می‌برند؛ در این نوع خودروها طراحان در بخش جلوی خودرو چند رادار تشخیص‌دهنده را نصب می‌کنند که معمولا در یک قاب پلاستیکی پوشیده قرار می‌گیرند. این نوع از رادارها امواجی را به اطراف خودرو یا سایر موانع ارسال کرده و سپس اطلاعات دریافتی را نیز برای پردازش به کامپیوتر خودرو می‌فرستند.

لیزر

لیزرها معمولا پس از قرارگیری در یک جعبه سیاه در بخش مشبک جلوپنجره و پشت آرم خودرو نصب می‌شوند. در بسیاری از خودروهایی که از این تکنولوژی بهره می‌برند، آرم خودرو به گونه‌ای طراحی شده تا با پخش اشعه لیزر بتواند اجسام جلوی خودرو را تشخیص داده و اطلاعات دریافتی را به کامپیوتر خودرو بفرستد.

سیستم Binocular

در خودروهای مجهز به Binocular، سیستم کروز کنترل تطبیقی اطلاعات میدانی را از دو دوربین که در پشت آینه وسط نصب شده است دریافت خواهد کرد. این دوربین‌ها با تکنولوژی‌های پیشرفته خود می‌توانند اجسام مقابل خودرو را تشخیص دهند.

سیستم‌های چند سنسوره 

خودروسازان در برخی از محصولات خود از چندین سنسور برای تشخیص موانع استفاده می‌کنند تا به کامپیوتر خودرو اطلاعات کاملی از اطراف ارسال شود. در واقع علاوه بر اطلاعات سنسورها، داده‌های GPS و دوربین‌های نصب شده در خودرو نیز به کامپیوتر ارسال خواهد شد.

سیستم پیش‌بینی کننده

در خودروهایی که از این سیستم برای تشخیص موانع بهره می‌برند، در گام نخست نحوه حرکت خودروهای اطراف توسط چندین سنسور به کامپیوتر ارسال خواهد شد تا پس از پردازش اطلاعات بتواند حرکت خودروهای اطراف را پیش‌بینی کرده و بر اساس آنها خودرو را مورد کنترل خود قرار دهد.

در این بخش راننده برای فعالسازی سیستم کروز کنترل تطبیقی باید حداکثر سرعت مورد نظر را تنظیم کند تا پس از آن کامپیوتر خودرو با فعالسازی رادارهای نصب شده در این خودرو وضعیت خودرو و موانع اطراف را مورد بررسی قرار دهد. اگر در مسیر مانعی تشخیص داده نشد، خودرو بر اساس سرعتی که مورد نظر راننده است حرکت خواهد کرد، اما اگر مانع یا خودرویی تشخیص داده شود، خودرو به شکل خودکار با ترمزگیری و کاهش دنده به حفظ فاصله با مانع اقدام خواهد کرد و در این لحظه به دخالت راننده نیازی نخواهد بود. برخی از خودروها قادرند به کمک تنظیمات کروز کنترل میزان فاصله با خودروی جلویی را نیز تعیین کنند؛ مثلا بر اساس خواسته راننده حداقل فاصله تعیین خواهد شد تا همواره سیستم کروز کنترل تطبیقی آن فاصله را با خودرو جلویی رعایت کند.

مزایا

افزایش سطح ایمنی در خودروها به عنوان مهم‌ترین مزایای کروز کنترل تطبیقی محسوب می‌شود؛ چرا که خودروهایی که به این سیستم مجهز هستند، همواره با خودروی جلویی یک فاصله مشخص خواهند داشت و به همین دلیل حفظ فاصله می‌تواند از بسیاری از تصادفات جلوگیری کند. روان شدن جریان ترافیک نیز یکی دیگر از مزایای مهم این خودرو به شمار می‌رود.

نقطه ضعف

شرایط آب و هوایی را می‌توان به عنوان مهم‌ترین نقطه ضعف این سیستم دانست؛ چرا که سیستم‌های تشخیص‌دهنده در باران‌های شدید، برف و مه با اختلال مواجه می‌شوند و نمی‌توانند اطلاعات دقیقی را به کامپیوتر خودرو بفرستند. همچنین برخی خودروها در زمان گذر از تونل نیز با چنین مشکلی مواجه خواهند شد.