ارتش آمریکا در سال 2022 موشک PrSM را دریافت می‌کند

ایالات متحده آمریکا قرار است در سال 2022 شمار 110 فروند موشک هایپرسونیک PrSM که پاسخ مستقیمی به سامانه اسکندر روسی است را دریافت کند.

در سال 1987 ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی تفاهمنامه‌ای موسوم به INF را با یکدیگر به امضا رساندند که به موجب آن ساخت و استقرار سامانه‌های موشک کروز و بالستیک زمین پرتاب با برد بین 500 تا 5500 کیلومتر را منع می‌کرد. پیرو این تفاهم طرفین طی بازه‌ای 10 ساله نزدیک به 3 هزار موشک را اوراق کردند که از جمله برجسته‌ترین آن‌ها می‌توان به پرشینگ 2 آمریکایی که کابوس مسکو بود اشاره کرد.

پس از فروپاشی شوروی، فدراسیون روسیه نیز همچنان به تفاهمنامه مذکور پایبند ماند و دست به توسعه موشک با برد ممنوعه که خانواده موشک‌های کوتاه برد تا دوربرد را شامل می‌شود نزد. با این حال موشک‌های بالستیک قاره پیما که بردی بالاتر از 5500 کیلومتر دارند و همچنین موشک‌های هواپرتاب و کشتی/زیردریایی پرتاب بخشی از محدودیت‌ها نبودند.

در سال 2006 روسیه از سامانه موشکی جدیدی به نام 9K720 اسکندر (نام‌گذاری ناتو: SS-26 Stone) رونمایی کرد که یک خودروی کشنده مسلح به دو موشک بالستیک با برد ادعایی 499 کیلومتر بود، در حالی که به گفته کارشناسان برد این موشک بیش از ۷۰۰ کیلومتر است.

اسکندر همواره از جمله تسلیحاتی است که سبب نگرانی کشورهای عضو ناتو به خصوص آمریکا می‌شود، زیرا با در نظر گرفتن همان برد 499 کیلومتر، پایگاه‌های آمریکا در کشورهای حوزه بالتیک و دیگر کشورهای نزدیک به روسیه نظیر مجارستان، لهستان و رومانی در تیرس آن قرار دارند. حتی برلین نیز در برد آتش این موشک قرار دارد. سپر موشکی ایجیس اشور که آمریکا در رومانی مستقر کرده تا سدی مقابل موشک‌های دوربرد و بالستیک باشد نیز از گزند این موشک در امان نخواهد بود.

اسکندر موشکی کوتاه برد با سرعت هایپرسونیک 6 ماخ است که از یک پرتابگر متحرک شلیک می‌شود. متحرک بودن سامانه آن سبب می‌شود تا موقعیتش همواره مخفی بماند و در هر زمان از هر نقطه شلیک صورت بگیرد. از آنجا که موشک سوخت جامد است، پس نیازی به سوخت‌گیری آن پیش از شلیک نیست و موشک‌ها همواره آماده شلیک هستند. یک خودروی حامل می‌تواند ظرف مدت 4 دقیقه برای پرتاب دو موشک خود آماده شود. مسئله دیگر سرعت فوق العاده بالای موشک است که زمان زیادی برای مدافع جهت رهگیری و درگیری با آن باقی نمی‌گذارد. از دقت بالای آن که دایره خطای احتمالی موشک را به 5 متر محدود می‌کند نیز نباید غافل شد.

با وجود گفته‌های کارشناسان و نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره برد واقعی موشک اسکندر، این کشور اقدام خاصی درباره آن انجام نداد. تا اینکه در دوم ریاست جمهوری اوباما سازمان اطلاعاتی مرکزی آمریکا موسوم به سیا گزارش داد که روسیه به صورت مخفیانه یک موشک کروز زمین پرتاب میان برد با نام 9M729 (نام گذاری ناتو: SSC-8) و برد تخمینی 2500 کیلومتر را وارد خدمت کرده که کلاهک اتمی حمل می‌کند و از همان خودروی پرتابگر اسکندر شلیک می‌شود، اقدامی که با اعتراض آمریکا مواجه شد.

با روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید، پیرو نقض تفاهمنامه‌ INF از سوی روسیه، آمریکا نیز در سال 2019 رسما از آن خارج و توسعه موشک‌هایی با برد پیشتر ممنوع شده را در دستور کار خود قرار داد. از جمله اقدامات این کشور پس از خروج از تفاهمنامه می‌توان به آزمایش یک موشک کروز زمین پرتاب پس از 3 دهه و توسعه موشک‌های هایپرسونیک کوتاه برد زمین پرتاب با برد بیش از 500 کیلومتر اشاره کرد.

از جمله موشک‌های زمین پرتابی که نیروی زمینی ارتش آمریکا در دست توسعه دارد می‌توان به موشک LRHW با برد بیش از 3 هزار کیلومتر و سرعت 17 ماخ و همچنین مشارکت در ساخت موشک هایپرسونیک C-HGB که پروژه‌ای مشترک بین نیروی دریایی، زمینی و هوایی آمریکا است اشاره کرد. و اما موشک مورد بحث ما در این نوشتار PrSM است که پروژه آن متعلق به نیروی زمینی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا است.

پس از خروج از INF ارتش و تفنگداران دریایی خواهان موشک بالستیک جدیدی به عنوان جایگزینی برای موشک بالستیک MGM-140 ATACMS جهت شلیک از دو سامانه توپخانه راکتی M270 MLRS و M142 HIMARS شدند. ATACMS که پس از INF متولد شده بود، 300 کیلومتر برد دارد و سرعتش نیز 3 ماخ است. پیرو درخواست ارتش، دو کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی لاکهید مارتین – Lockheed Martin به عنوان بزرگ‌ترین کمپانی دفاعی در دنیا و ریتیان – Raytheon به عنوان بزرگ‌ترین سازنده موشک در دنیا طرح‌های خود را به ارتش ارائه دادند که در نهایت طرح لاکهید مارتین پذیرفته شد.

موشک PrSM که لاکهید مارتین برای نخستین بار در همان سال 2019 آن را آزمایش کرد، یک موشک بالستیک سوخت جامد با سرعت هایپرسونیک است که در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از روز آماده شلیک به سمت دشمن است. با وجود اینکه کمپانی‌های تسلیحاتی هیچ گاه برد موشک‌های خود را اعلام نمی‌کنند، لاکهید مارتین مستقیما در وبسایت رسمی خود به برد بیش از 499 کیلومتر برای این موشک اشاره کرده و گویا قصد دارد یک بازی مشابه روس‌ها انجام دهد. به گفته کارشناسان برد این موشک نیز 700 کیلومتر است که البته به لطف بدنه آیرودینامک و موتور قدرتمندش به 1000 کیلومتر نیز می‌رسد.

موشک‌ها می‌توانند انواع سرجنگی متعارف مانند به شدت انفجاری و یا خوشه‌ای و حتی سرجنگی هسته‌ای حمل برای حمله، نابودی و سرکوب اهداف مختلف دشمن نظیر پایگاه‌ها، مراکز فرماندهی، سامانه‌های پدافند هوایی و هر هدف با ارزش دیگری استفاده شوند. از آنجا که تفنگداران دریایی نیز کاربر این موشک هستند و طبق استراتژی جدیدشان بایستی بتوانند در نبرد با چین جزیره‌های پرشمار اطراف این کشور را فتح و از آنجا با موشک‌های مختلف خود به چینی‌ها حمله کنند، حتی قابلیت ضدکشتی نیز برای موشک PrSM در نظر گرفته شده است. زیرا این موشک سیستم هدایتی جدیدی دارد که ضمن افزایش چشمگیر دقتش، به آن امکان درگیری با اهداف متحرک را نیز می‌دهد.

از جمله قابلیت‌های نوین PrSM هوش مصنوعی آن است که به موشک اجازه می‌دهد به صورت خودکار اهداف را تشخیص و با ارزش‌ترین آن‌ها را انتخاب کند. هنگام شیرجه به سمت هدف نیز مانورهای گریز سنگینی انجام می‌دهد تا امکان رهگیری و هدف قرار گرفتنش را از پدافند دشمن سلب کند. موشک همچنین دارای سیستم دیتالینک است تا حتی هنگام پرواز و شیرجه نیز بتوان از راه دور هدفش را تغییر داده و یا در صورت انصراف از حمله آن را نابود کرد. موشک یک جستجوگر چند حالته با قابلیت عملکرد دریایی دارد که همانطور که پیشتر اشاره شد به آن امکان درگیری با اهداف متحرک به ویژه کشتی‌ها را نیز می‌دهد.

سامانه M270 و M142 نیز همچون اسکندر متحرک هستند و به ترتیب 4 و 2 موشک PrSM آماده شلیک با خود حمل می‌کنند. ارتش آمریکا قرار است در سال 2022 شمار 110 تیر از موشک‌های PrSM را دریافت کند. با این حال زمان ورود به خدمت رسمی آن سال 2023 است. نکته جالب فعال شدن مجدد فرماندهی پنجاه و ششم توپخانه‌ای ارتش آمریکاست همزمان با تحویل این موشک است. این قوا که در آلمان مستقر و فرماندهی آن در شهر ویسبادن قرار دارد، در سال 1991 غیرفعال شده بود و حال پس از 30 سال، همزمان با دریافت موشک‌های جدید فعال می‌شود. ارتش آمریکا همچنین قرار است جدیدترین مدل موشک کروز تهاجمی تاماهاوک موسوم به بلاک 5 با برد 1700 کیلومتر و قابلیت درگیری با اهداف متحرک و همچنین قابلیت ضدکشتی را نیز تا سال 2023 دریافت کند که از کشنده متحرک پرتاب می‌شوند.