توپخانه راکتی روسی تورنادو از جمله تسلیحات مخوف ارتش این کشور محسوب میشود که میتواند مواضع دشمن را با خاک یکسان کند.
توپخانه راکتی یا راکت انداز چندتایی سلاحی است که میتواند در زمانی کوتاه شمار زیادی راکت به سمت اهداف در دور دست شلیک کند. نرخ آتش و برد آن نسبت به توپخانه و هویتزر بیشتر است و معمولا برای در هم کوبیدن اهداف دشمن یا اصطلاحا نرم کردن دشمن از آن استفاده میشود.
روسها از قدیم علاقه بسیار زیادی به این سلاح جهنمی داشتند. معروفترین توپخانه راکتی کاتیوشا نام دارد که در زمان جنگ جهانی دوم توسط شوروی ساخته شد و نازیها آن را ارگ استالین مینامیدند. در جریان نبرد مسکو، این راکت انداز نیروهای آلمانی که خارج از شهر برای فتح آن میجنگیدند را حسابی وحشت زده کرده بود. در جریان نبرد برلین نیز نیروهای ژنرال ژوکوف با استفاده از کاتیوشا آن قدر این شهر را راکت باران کردند که نیروهای آلمانی ابدا توان ایستادگی در برابر ماشین جنگی استالین را نداشتند.
پس از جنگ جهانی دوم و در زمان جنگ سرد نیز شوروی توپخانههای راکتی متعددی طراحی کرد و ساخت. گراد و اوراگان از جمله معروفترین توپخانههای راکتی شوروی بودند که در دهههای 1960 و 1970 ساخته و هنوز در خدمت هستند؛ نیروی زمینی روسیه همچنان راکت اندازهایی که در دهه 1950 ساخته شدند را نیز ذخیره نگه داشته است. اسمرچ و تاس 1 آخرین و پیشرفتهترین توپخانههای راکتی بود که شوروی در اواخر عمرش طی سالهای 1988 و 1989 وارد خدمت کرد.
و اما پس از فروپاشی شوروی و برقراری فدراسیون روسیه، این کشور تنها یک سیستم توپخانه راکتی ماژولار جدید طراحی و عملیاتی نمود که 9A52-4 تورنادو نام دارد و متشکل از چندین مدل پرتابگر قابل نصب روی خودروی کششی چرخ دار است.
با شروع دهه جدید، ارتش روسیه تنها یک راکت انداز مدرن و ماژولار که همان خانواده تورنادو است را در خدمت خواهد داشت. مدل 9A53-S که با نام تورنادو-اس شناخته میشود، نمونه به شدت ارتقا یافته اسمرچ به شمار رفته که برد و دقت آتش آن افزایش چشمگیری یافته است. تورنادو اس یک راکت انداز کالیبر بالا محسوب میشود و تا سال 2027 که اسمرچ کاملا از خدمت خارج شود، به طور کامل جایگزین آن میشود. ناگفته نماند 9A53-U موسوم به تورنادو-یو نیز جایگزین اوراگان است که همزمان با اسمرچ از خدمت کنار گذاشته خواهد شد.
توپخانه راکتی روسی تورنادو به راکتهای هوشمند پیشرفته و دقیقی مسلح میشوند که میتوانند از فاصله بسیار دور، اهداف مهم دشمن را زیر آتش خود بگیرند. راکتاندازهای تورنادو این قابلیت را دارند که هر یک از راکتهای خود را با یک مسیر پروازی منحصر به فرد شلیک کند. راکتهای این سامانه در مدل تورنادو اس آنقدر قدرتمند هستند که موج انفجار آن را با انفجار یک سرجنگی اتمی بسیار ضعیف مقایسه میکنند.
تورنادو اس 6 لوله پرتاب دارد که نصف لولههای اسمرچ است و راکتهایی با کلیبر 300 میلیمتر را تا برد 121 کیلومتر شلیک میکند. یک سامانه از آن میتواند ناحیه به وسعت تقریبا 7 کیلومتر مربع را زیر آتش خود بگیرد. یک راکت با برد 200 کیلومتر نیز در سال 2018 برای این سامانه آزمایش شد. تورنادو یو نیز 8 لوله پرتاب داشته و همچون اوراگان که 12 لوله دارد، راکتهایش 220 میلیمتری هستند، اما برد آتش آن به 90 کیلومتر افزایش یافته است.
متخصصان روسی یک پوسته ترکش ساز یک دست و به شدت انفجاری برای این راکتها ساختهاند که از فیوز ارتفاعی بهره برده و میتوان تنظیم کرد پس از برخورد و یا در چه ارتفاعی از هدف منفجر شود. این راکتها هر نوع هدف زمینی را نابود میسازند.
نمونه 9A53-G که تورنادو-جی نام دارد نیز جایگزین راکت انداز کالیبر متوسط گراد میشود؛ این مدل نیز مانند نسخه اس دارای سیستم هدفیابی و کنترل آتش خودکار در کنار سیستم هدایت ماهوارهای گلوناس است. تورنادو جی نیز خود نمونهای به شدت ارتقا یافته از گراد است که راکتهای کالیبر متوسط 122 میلیمتری را تا برد 40 کیلومتر شلیک میکند.
از آن جا که نمونه جی سبکتر است، روسیه قصد دارد نمونهای هواپرتاب از آن را نیز بسازد که قابلیت جابجایی توسط هواپیمای ترابری و رهاسازی بر فراز منطقه مورد نظر با استفاده از چتر را داشته باشد.
راکتهای مسلح به سرجنگی خوشهای ضد تانک از جمله راکتهای نوینی هستند که تورنادو جی توان شلیک آنها را دارد. تحویل آخرین سری از این راکت انداز سال پیش به اتمام رسید. این سامانه 15 لوله پرتاب دارد، در حالی که گراد 40 لوله پرتاب داشت. البته تمامی مدلهای تورنادو راکتهایشان بسیار دقیقتر، دوربردتر و قدرتمندتر است و کاهش تعداد را جبران میکند.